Güçlü gözyaşları, temizler!!"Amorfati; yazgını seç, yazgını sev.”
Nietzsche Ağladığında: Irvin D Yalom tarafından yazılan Düşünce romanı*
Irvin D Yalom Bir Psikiyatristin Anıları kitabıda bu kitabın kurgusu ile ilgili şöyle der:
"...tanıdık bir huzursuzluk çöktü; edebî bir proje üzerinde çalışmayı özlemiştim ve kendimi başıboş kalmış gibi hissediyordum. Derken bir de baktım ki yine Nietzsche nin bazı eserleriyle haşır neşir olmaya başlamışım* Nietzsche okumayı zaten hep çok sevmişimdir. Bu defa o güçlü dili beni Öylesine büyülemişti ki aklımı bu on dokuzuncu yüzyıl filozofundan alamaz hale gelmiştim.
İnanılmaz bir zekâya sahip ama bir o kadar da yalnız, umutsuz ve yardıma muhtaç bir adamdı Nietzsche.
...
Şimdi de iki arzum arasında kalmıştım; Stanford daki araştırma ve eğitim hayatıma devam etmek veya gözümü karartıp bir roman yazmaya çalışmak. .. Tek bildiğim sonunda bu ikisini bir araya getiren bir çözüm bulduğumdur: Eğitici bir roman yazıp öğrencilerimi geçmişe, on dokuzuncu yüzyılın Viyana sına yolculuğa çıkarmak ve onlara psikoterapinin doğuşuna şahit olma imkânı vermek.
Neden Nictzsche?
Freud’un psikoterapiyi yoktan var ettiği dönemde yaşasa da kendisi hiçbir zaman psikiyatriyle ilişkili görülmemiştir.
Oysa Nietzsche'nin eserlerine serpiştirilmiş ve psikoterapinin doğuşundan çok önce yazılmış görüşlerinin pek çoğu terapistlerin eğitiminde kullanılabilir. Örneğin :
“ Hekimler; kendinize iyi bakın; kendinize iyi bakın ki hastalarınıza da iyi bakabilesiniz. Hastaya yapılacak en iyi yardım budur -
kendisini iyileştiren insanı kendi gözleriyle izleyebilmesi”
Kendinizin üstüne çıkmalı, kendinizi aşan bir şeyler inşa etmelisiniz. Ama önce kendinizi inşa etmelisiniz; bedeniniz ve ruhunuz dosdoğru olmalı..
Sadece kendinizi değil, kendinizden daha yüksek bir şeyi de ortaya koymalısınız. ”
Çünkü her şeyimle huyum ben: .. bir zamanlar kendine şu tavsiyeyi vermiş, yok yere de değil hem de: "Kim sen o ol "
Yaşamda bir nedeni olan kişi her türlü nasıla katlanabilir.
Genellikle arzulanandan çok arzuya âşığızdır.
Bazı insanlar kendi zincirlerini çözemese de arkadaşlarını özgür kılabilir.
Bu romanın kurgusuda Irvin D Yalom un kilit sorusu:
Nietzsche gibi bir filozof psikanalizin doğuşunda kilit bir rol oynamış olsaydı terapinin çehresi nasıl değişirdi?
Nietzsche nin terapi deneyimini yaşamasını isteyen Yalom Nietzschenin intihar etmeyi düşündüğü ve çok acil yardıma ihtiyaç duyduğu 1882 yılı olacağına kanaat getirir.
O dönem Nietzsche yılın üç yüzden daha fazla günü büyük bir ızdırap içinde dayanılmaz baş ağrıları, halsizlik, görüşünde ciddi bozulmalar ve mide sıkıntıları yaşamaktadır. Sağlığının bozulması nedeniyle 1879’da Basel Üniversitesindeki eğitmenlik görevinden istifa etmiştir. Sonra yaşamı boyunca köksüz kalmış, yaşadığı acıyı dindirebilecek hava koşullarını ararken tüm Avrupayı otel otel gezmiştir
Yazışmalarında derin bir depresyon göze çarpar.
“...en temelde hareketsiz bir kara melankoli... Artık yarım sene yaşamanın bile anlamı kalmadı benim için; her şey dolu, can yakıcı,
Her şeyden mahrum kalıyorum, acı çekiyorum .. . Artık bir şey yapmam mümkün değil .. o halde neden her hangi bir şey yapayım ki?
1882 de Nietzsche nin Lou Salome ile ilişkisi son bulur. Bu ilişkinin bitmesi Nietzsche nin kırılma noktası, ümitsizliğinin dip noktası, en derin yarası olur.
Nietzsche nin yaşamının dip noktası, yardıma en çok ihtiyaç duyduğu bu zamanda Yalom ana karakterler: Nietzsche, Breuer, Freud (tıp öğrencsiyken) ve Lou Salome ile muhteşem bir kurgu yapar.
Friedrich Nietzsche ..
Tarihin (1882) noktasına koyuyoruz. Kendi yayımlanmış yazılarından yola çıkarak yine kendisini tedavi etmek için kullanılabilecek bir psikoterapi tarzı icat ediyoruz.
Bu eseri önyargılarıma yenik düşerek uzun süre okumayı erteledim. Ve yanılgı yaşadım.
Okuduktan sonra diyebilirim ki
felsefe ve psikoloji ağırlıklı ama akıcı bir eser. Anlaşılmaması gibi sorun yok.
Nietzsche nin naif ruhunu güzel anlatmış Yalom.
Toparlayacak olursak
Zaman 1882
Yer Viyana
Karakterler
Nietzsche, Breuer, Freud (tıp öğrencsiyken) ve Lou Salome
Konu Ümitsizlik ve Yanılsama
Arka Kapaktan:
Nietzche: Henüz iki kitabı yayımlanmış, kimsenin tanımadığı bir filozof. Yalnızlığı seçmiş. Acılarıyla barışmış. İhaneti tatmış. Tek sahip olduğu şey, valizi ve kafasında tasarladığı kitaplar. Karısı, toplumsal görevleri ve vatanı yok. İnzivayı seviyor. Tanrı'yı öldürmüş. "Ümit kötülüklerin en kötüsüdür çünkü işkenceyi uzatır" diyor. Daha sonra, "Kendi alevlerinizde yanmaya hazır olmalısınız: Önce kül olmadan kendinizi nasıl yenebilirsiniz?" diyecek. Ümitsiz.
Breuer: Efsanevi bir teşhis dehası. Ümitsizlerin kapısını çaldığı doktor. Psikanalizin ilk kurucularından. Kırkında, bütün Avrupalı sanatçı ve düşünürlerin doktoru olmayı başarmış. Güzel bir karısı ve beş çocuğu var. Zengin. Saygın. Hayatı boyunca "ama" pozisyonunda yaşamış biri.
Freud: Breuer'in arkadaşı. Henüz genç. Geleceği parlak. Şimdi yoksul.
Salomé: Erkeklerin başını döndüren kadın. Çekici. Özgür. Evliliğe inanmıyor. Bazen aynı anda birçok erkekle beraber oluyor. Sanatçıları ve düşünürleri tercih ediyor. Kırbacı var.
Bir gün, erkeklerin başını döndüren kadın, Salomé, Nietzsche'den habersiz Breuer'e gelir. "Avrupa'nın kültürel geleceği tehlikede, Nietzsche ümitsiz. Ona yardım edin" der. Breuer, Salomé'yi tekrar görebilmek umuduyla "peki" der.
Ve varoluşun kader, inanç, hakikat, huzur, mutluluk, acı, özgürlük, irade.. ve neden, nasıl gibi en önemli duraklarından geçen bir yolculuk başlar...
....
Kendisiyle ve hayatla yüz yüze gelmekten çekinmeyenlere..
Ertelemeden okuyunuz.
İyi okumalar dilerim.
