Gönderi
Cesur Yeni Dünya!
Ah, Cesur Yeni Dünya! Ne cesareti bu acaba, cahil cesareti mi? Öfkeliyim sana ve zavallılığına. Cesurmuşsun güya, bana kalsa korkakların en büyüğü! Yaşamayı beceremeyen bir zavallısın sen, Cesur Yeni Dünya. Seni mutluluğundan alıkoyan ne varsa hepsini görmezden gelirsin. Kaçmak ve yok saymaktır senin varolma biçimin. Duygularımız, hislerimiz, düşüncelerimiz ne kadar zengindir oysa. Yaşamak ne kadar zengindir oysa. Sen ise tektipçi bir faşist, korkak bir sefil! Sert çıkıyor cümlelerim ağzımdan çünkü öylesine nefret ediyorum senden. Seni iktidarından alaşağı etmek içindir tüm çabam, tüm yaşam amacım. Tanrı için israfsın sen, potansiyelleri israf eden bir müsrifsin de ayrıca. Varlığın, yokluğundan daha yavan bir tat bırakıyor dilimizde. Cesur Yeni Dünya! İsmin verildi diye bu kitaba, sakın böbürlenme. Sen hiç hüküm süremeyesin diye yazıldı bu kitap! Cesur Yeni Dünya…
"Biz sevmeyiz," dedi Denetçi. "Biz her şeyi keyifli yapmayı yeğleriz."
"Ben keyif aramıyorum. Tanrı'yı istiyorum, şiir istiyorum, gerçek tehlike istiyorum, özgürlük istiyorum, iyilik istiyorum. Günah istiyorum."
"Aslında," dedi Mustafa Mond, "siz mutsuz olma hakkını istiyorsunuz."
"Öyle olsun," dedi Vahşi meydan okurcasına, "mutsuz olma hakkını istiyorum."
Margaret Atwood'un muhteşem Sunuş'u, Aldous Huxley'in olmazsa olmaz Önsöz'ü ve David Bradshaw'ın harika Sonsöz'ü ile Cesur Yeni Dünya daha analiz edilebilir hale gelmiştir. Atwood Sunuş'unda bize Huxley'in eleştirilerinin haklı sebeplerini, Huxley Önsöz'ünde bize eseriyle ilgili kişisel görüşlerini ve Bradshaw Sonsözü'nde bize eserin tarihsel arkaplanını vermeye çabalamışlar. İyi ki de yapmışlar. Bu metinler romanın kendisi kadar değerli.
Huxley… Vicdanın sesi. 1930'larda kendisini göstermeye başlayan sorunlara, derinlik ve anlam kaybına, tüketim toplumuna, düzeninin çarpık gidişatına gelmiş bir karşı duruş. Bir eleştirinin de ötesinde, bir yakarış, bir dikkat çekiş. Bu kaygı verici durum devam ederse bizi bekleyecek olan korkunç son. Ford Hazretlerinin yeni Tanrı olduğu Cesur Yeni Dünya'da, tüketmek erdemdir, sorunlar yan etkisi olmayan haplar yutarak çözülür, zihinleri uyuşturarak. Annelik ve babalık utanç vericidir, birkaç günden fazla süren ilişkiler olamaz, iğrençtir. Anlam yitip gitmiştir…
"Paradoksal biçimde, Cesur Yeni Dünya'nın bir yirminci yüzyıl klasiği olma özelliğini güvenceleyen şey, 1931'de Britanya'yla Huxley'yi kuşatan ve romanının derin çift yönlülüğünü doğuran kaygı ve belirsizliklerdir." - David Bradshaw
Muhtemelen Huxley'in 30'larda yapmış olduğu ABD ziyaretleri onun başını döndürmüş, onu bu yönelimin gideceği son noktaları düşünmeye teşvik etmiştir. Bradshaw'ın Sonsöz'de bahsettiği gibi, kitapta tuhaf bir gerilim hakimdir. Vahşi'nin ilkel dünyası ile Cesur Yeni Dünya arasında iyi bir tercih yapılamaz, ikisi de eleştirilir, ikisi de sakıncalıdır. Elbette kötünün iyisi olarak ilkel dünyada hala umut vardır ama, yine de eleştirilir. Bu muhtemelen o yıllardaki Huxley'in zihinsel durumu ile alakalı olacaktır ki, 14 sene sonra bir başka ihtimalden söz etmeye başlayacaktır. İnsanlığı Cesur Yeni Dünya'ya götürecek her türlü tutumunu tümüyle terkedecektir. Bir başka eseri "Ada", savaş sonrasında yazılmıştır ve bu sefer gerçekten makul ve yaşanabilir bir ütopyayı anlatır. Savaş sonrası Huxley, bir başka ihtimale inanır…
Bu inanç, günümüz dünyasının kurulmasında etkili olmuştur. Bu düşünürlerin, yazarların, sanatçıların büyük bir yönü de bu, geleceğe yön vermek. Onlar bizleri düşündürüyor, biz de geleceği bunlara dikkat ederek kuruyoruz. İşte, Huxley'in Önsöz'ünde defaatle bahsettiği bir kavram: Merkezsizleşme. Şöyle diyor Huxley: "Sadece merkezsizleşme ve özyardım yönünde büyük ölçekli kitlesel bir hareket, devletçiliğe bugünlerdeki yönelişi durdurabilir. Halihazırda böylesi bir harekete dair herhangi bir işaret yoktur." Fakat bugün hala öyle mi? Blockchain, Youtube, Spotify, Paypal vs. Bugünlerde "Merkezsizleşme" bilinir ve pratik olarak kullanımda olan bir kavram haline geldi. İhtiyaç belirlenmiş, yıllar sonra giderilmeye başlanmıştır.
Değerli Huxley, ilerleyen dönemlerde seni kitaplığımda görmeye devam etmek, düşüncelerinle zaman geçirmek istiyorum: Ada, Kadim Felsefe, Cesur Yeni Dünyayı Ziyaret…
Keyifli okumalar.
95 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.