Dil ve gerçeklik arasındaki özel ilişkiyi incelemek dil felsefesinin konusudur. Bunun gibi, çeşitli doğal dillerin yapı
farklılıklarını çözümlemek genel dilbiliminin görevidir. Bunlara karşılık bilimsel dil sistemlerini araştırmak bilim kuramının bir önemli konusudur. Bilimsel dil sistemleri, doğal dillerin yapıları karşısında yapma şeyler olmalarıyla ayrılırlar ve bu yüzden onlardan "dil" olarak söz etmenin uygun olmadığı itirazına sık sık uğrarlar, örneğin uzmanlık terimleri, üzerlerinde keyfî olarak uzlaşılan ve özneler arası anlaşılırlığa yüksek ölçüde yardımcı olan yapma şeylerdir. Yine de bu terimler, bu nitelikleriyle ne kadar pekin ve kullanıma elverişli hale getirilmiş olsalar da en sonunda bir doğal dilden çekip çıkarılmış ve o doğal dile bağımlı şeyler sayılırlar. Aynı durum, a foniori (öncelik, evleviyevi) , mantık ve matematiğin formel işaret sistemleri için de geçerli kabul edilir. Üstelik mantık ve matematik sistemleri, bir dil olmanın esas ölçütü bir şeyleri imlemek ise, bu bakımdan da birer dil olamazlar; çünkü onların imlediği hiçbir (gerçek) şey yoktur. Onlar deneyim gerçekliği üstüne hiçbir şey söylemezler
ve onlar aracılığıyla hiçbir deneyimsel bilgi elde edilemez.
Şüphesiz şurası çok doğrudur ki, doğal dil, tüm kurulmuş (konstruirte) ifade sistemleriyle karşılaştırıldığında, kaçınılmaz ve bu sistemlerin hiçbiriyle ikame edilemez olan roller üstlenmiştir ve onun benzersiz etkililik yeteneği, zaten tek başına tüm öbür sistemleri olanaklı kılmasında görülebilir, öyle ki, biz tüm öbür sistemleri de ancak doğal dil içinde
tartışma konusu yapabilmekteyiz.
Gerçekten de, uzmanlık terimlerinin oluşturulması ve kullanılma şekli üstündeki uzlaşanlar, bunun yanısıra sayıların saptanması ve kullanılmasına ilişkin kurallar, zorunlu olarak bir doğal dil ortamında meydana getirilmektedir. Hatta doğal dilin olanaklı işlevlerinden birisi de, ona formel işaretlerin anlamlandırılması için ihtiyaç duyulmasında belirir. En nihayet, işaret sistemleri üstüne bile ancak doğal dil içinde konuşulabilir. Zaten doğal dil, kendi işaretleri içinde, formel
işaretler üstüne konuşulmasını olanaklı kılan dilsel kuruluşlara (Konstruktionen) da yol gösterir. Kısacası, son sözü doğal dil söyler.
Sayfa 55Kitabı okudu
·
111 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.