KİTLELER PSİKOLOJİSİ, G.Le Bon
Sosyolojinin Psikolojisi Olur Mu Sorusunun Cevabı Olan Kitap
BİR SOSYO-PSİKOLOJİK MANİFESTO
Kitleler Psikolojisi
Her satırı, altı çizilesi bir cinsten bir manifesto. Birkaç satır çizmek için elime aldığım kalemi bir türlü bırakamadım. Birbirine vatandaşlık ve toplum bağıyla bağlı her bireyin okuması gereken temel bir başyapıt.
Eser, 1895 yayınlanmıştır (The Crowd: A Study of the Popular Mind ). Yazarı 
Gustave Le Bon , ünlü bir Fransız sosyolog ve antropologdur. Toplum ve kitle psikolojisi üzerine yaptığı çalışmalarıyla bilinir. Kitleler Psikolojisinin kurucusudur. Bilinçaltı psikolojisini kitlelerin üzerinde araştırarak çığır açmıştır.
KİTLELER PSİKOLOJİSİ TEMELDE NEYİ ANLATIR
Basit bir tanım olarak; Bir insanın yalnızken takındığı davranışlar ile kalabalık içinde sergilediği davranış farklılıklarını anlatır. Yani, insan yalnız haldeyken bir ‘’birey’’dir. Kalabalık içinde bir topluma eklemlendiği anda kendi karakterinde, davranışlarında yalnızken takındığı davranışlardan farklı bir yapı sergiler. Özünde birey aslında aynı kişidir. Peki, ne olmuştur da kalabalık içinde bu davranış yapıları değişikliğe uğramıştır?
İşte Gustave Le Bon, tam olarak bunu kaleme almış...
GUSTAVE LE BON BU ESERİ YAZARKEN İLHAMINI HANGİ DÜŞÜNCE YAPISINDAN ALMIŞ OLABİLİR?
İnsanoğlunun bireyken (yalnızken) sergilediği davranışları eğer bir kitle (kalabalık) içine girdiğinde o girdiği yeni dünyanın içinde tamamen farklılaşıyorsa – tıpkı fizik kanunundaki gibi akışkan bir sıvı gibi içine girdiği kabın şeklini alıyorsa - o halde kitlelerin bu dönüştürücü gücünü incelemek gerekir. Demek ki, bir insanın birey olarak sahip olduğu bir psikolojisi varsa, kitlelerin de bir psikolojisi var demektir.
BASİT HALİYLE KİTLELER NASIL DAVRANIŞLAR SERGİLERLER
Kitleleler, nitelikli olma ihtiyacı hissetmeyen, sahip olduğu gücü niceliğinden alan kalabalıklardır. Kolayca manipüle edilebilir, ilkel içgüdüleriyle davranır ve saldırgan tavırlara meyillidirler. Bu vasıflara sahip bir kitle, modern dünyayı inşa etmek için tehlikelidir. Yalnızken birey olan insan, kitlenin içine dahil olunca girdabın içindeymiş gibi kaybolur. Hafıza ve muhakeme yetilerini kaybeder, barbar ve ilkel özüne geri dönerek sürünün peşinde sürüklenir. İşte, bu bir yıkıcı güçtür ve bu yıkıcı gücün kontrol edilmesi, ülkelerin temelini oluşturur.
ZİHİNLERİN TEKLEŞMESİ PRENSİBİ
‘’Zihinlerin Tekleşmesi Prensibi’’ ile ; farklı zihin yapılarına sahip bireylerin kalabalıklar içine dahil olduğunda zihinleri tek ve standart olur. ‘’Tek bir varlık zihni’’, tüm kalabalığın ortak ve tek zihni olur. IQ leri de ortalama aynı seviyededir. Kitle içinde olan birey ile yalnız başına yaşayan aynı bireyin taşıdığı karakter, birbirine tamamen zıttır. Hatta şaşırtıcı bir şekilde; özünde bireysel olarak çıkarına düşkün olan insanoğlu, kitlenin içindeyken kendi menfaatine bile aykırı bir şekilde hareket edebilir. Bu, bir kimyasal çözülme hali gibidir; Bu kısmı, eserdeki bir tespit ile alıntılıyorum:
“Kimyada olduğu gibi bir araya getirildiği zaman bazlar ve asitler gibi kendisini oluşturanlardan epey farklı olan özelliklere sahip yeni bir madde oluşturmak üzere birleşmeleri gibi yeni bir karakteristiklerin oluşumuyla sonuçlanan bir birleşme yaşanmasıdır.”
İşte, böyle anestezik (uyuşturulmuş) halde bulunan ve kimyası değişime uğramış şekilde kalabalıkların içine dahil olan bir insan, yönetilmeye ve yönlendirilmeye muhtaç hale gelir. Burada itibar edilen bir lider profilini ön plana çıkarır. Lider, kitlelerin psikolojisini, motivasyon kaynaklarını, dinamiklerini gayet iyi bilir ve onları, istediği yöne kolaylıkla sürükler.
Genel itibari ile çeşitli sebeplerden dolayı cahil kalmış ya da bir şekilde eğitimsiz bırakılmış bireylerin oluşturduğu kitleler için ‘’Çağdaş, İleri Görüşlü, Vizyon Sahibi, İnovatif, Karizmatik Yapılı Bir Dahi’’ özelliklerine sahip profilde bir lider – değeri kıymeti bilindiği takdirde - bulunmaz bir nimettir. Bkz. 
Mustafa Kemal Atatürk
KİTLELER, HALKA NASIL DÖNÜŞÜR?
‘’Uygarlığın başlangıcında muhtelif kökenlere sahip, göçler, işgaller ve fetihler sayesinde bir araya gelmiş insan kalabalıkları vardır. Farklı soylara ve aynı oranda farklı dillere inançlara sahip bu kimseler arasındaki tek ortak bağ bir liderin kısmen kabul edilen yasasıydı. Kitlelerin psikolojik karakteristikleri bu karışık kalabalıklar arasında da önemli derecede mevcuttu. Kitlelerin geçici uyumuna, yiğitliğine, zayıflıklarına, düşüncesizliklerine ve hiddetine sahiptirler. Onlara söz konusu olduğunda hiçbir şey değişmez değildi. Bu insanlar barbardılar. Nihayetinde zaman kendi işini başarıya ulaştırır. Çevrenin aynı olması, ırkların tekrarlanan karışmaları, hayatın gereklilikleri ortaklaşa etkilerini ortaya koyarlar. Birbirine benzemeyen birimlerin bir araya gelişi onları bir bütün halinde toplayıp bir ırkı şekillendirir; yani kalıtımın peyderpey daha büyük değişmezlik katacağı ortak karakteristiklere ve hassasiyetlere sahip bir topluluk olurlar. Kitle, halka dönüşür. Bu halk da barbarlık halinden kurtulmayı başarır. Bununla birlikte ancak uzun çabalar sonucu, zaruri olarak tekrarlanan mücadelelerle sayısız yeni başlangıçlarla bir ideale kavuştukları zaman tamamen o halde kurtulabilirler.’’
ATATÜRK’ÜN İLHAMINDA OKUDUĞU BU ESERİN KATKISI VAR MIDIR?
Kitleler Psikolojisinin kurucusu olan Gustave Le Bon, Atatürk’ü de etkileyen o dönemin bilim-insanlarından biridir. Ayrıca Osmanlı fikir insanlarından biri olan Abdullah Cevdet’in Gustave Le Bon hakkındaki İçtihat Dergisi’nde yayınladığı yazısı bulunmakla beraber yine Le Bon’un dönemin Cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Atatürk’e hitaben Türkiye’de başardığı devrimler hakkında bir tebrik mektubu bulunmaktadır.
SON:
Çağının ötesinde yazılmış olan bu çığır açıcı bilimsel eseri, ''insan ve toplum'' ilişkisini anlamak isteyen her bireyin okuması gerekir.
Kitleler Psikolojisi
Gustave Le Bon
··
1 artı 1'leme
·1.450 görüntüleme
Harika bir inceleme kitap öncesi yine çok güzel bakış açısı yakaladım :) Sineklerin Tanrısı kitabını bu inceleme yüzünden daha çok bekler oldum. Lider seçmeleri konusunda incelemendeki satır aralarında geçiyor
Bireyin tek/yalın hali ile topluma eklemlenmiş hali arasındaki davranış farklılıklarını, hem bireyi hem toplumu hem de ikisinin beraberken nasıl davrandıklarını harikulade tespitlerle anlatan kitaptır. Çağının ötesinde çıkarımlarla dolu bu yönüyle Yüce Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk ‘ün de dikkatini çekmiştir. Psikoloji-Sosyoloji- Siyaset Felsefesi - Ahlâk Felsefesi dörtgeninde okunduğu zaman maksimum etki gösterecek eşsiz bir eserdir.
Ayuzawa Kaichou güzel yorumun için teşekkür ederim. Kitleler Psikolojisi ne başlamadan önce iyi bir hazırlık olmuştur diye ben de düşünüyorum.
Yakın zamanda okumayı planladığım Sineklerin Tanrısı kitabına kaynak olabileceğini tahmin eder gibiyim: okuyunca göreceğiz tabi. Sana bu kitabın incelemesi için sözüm var ancak bu zamana kadar okumadığım için utanç duyduğum ve bir ayıba son vermek adına yakın zamanda 
Karamazov Kardeşler e başlamayı planlıyorum. Sinekler’i az daha bekletecez gibi gözüküyor :)
1 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.