2000’li yılların başından beri keyifle takip ettiğimiz İletişim Yayınları Sanat/Hayat Dizisi’nin editörü Ali Artun, dizi içerisinde yayımlanan yazılardan bir seçki hazırlamış. Kitaptan, 15. Yüzyılda kurulmaya başlanan Topkapı Sarayı’nın barındırdığı koleksiyon nedeni ile zengin bir nadire kabinesi olduğunu öğreniyoruz. Bu noktada Osmanlı Müzeciliği üzerine oldukça iyi bir yayın olarak referans alığımız Wendy Shaw’ın kitabının da bu ve birkaç yönü ile eksik kaldığını görüyoruz. Nadire Kabinelerinden günümüze, müzelerin insanların ve ulusların hayatındaki dönüştürücü rolünden, evrenselliği, ulusallığı, bireyselliği, kamusallığı, yurttaşlığı örgütleyen modelinden kültür endüstrisinin sert dişlileri haline gelme sürecini irdeliyor Ali Artun. Bunu yaparken İskenderiye Kütüphanesi’nden bugüne müzelerin bireysellikten kamusallığa geçişte oluşturduğu sembolik evren ve dilin modernizmden çağdaşlaşmaya geçişteki değişimine dikkat çekiyor. Yani müzeciliğin tarihsel dönüşümünü okuyoruz kitabın sonuna geldiğimizde. Müzeciliğin, Halil Edhem’in Müzeolojik bakışla tasavvur ettiği Modern Müze Hayali süreci üzerinden ülkemizdeki gelişimine ve İmparatorluktan Ulus devlete geçiş sürecindeki ilerleyişine değiniyor. Ama esas üzerinde durduğu konu, ülkemizde bir Modern Sanat Müzesi serüveninin neden mümkün olamadığı. Batılılaşmanın sadece sanayi ile ilişkilendirilip sanatta batılılaşmanın kuşku ile karşılanması ve muhafazakâr-kuşkucu bakış açısını modern sanat önündeki en büyük engel olarak görüyor. Ülkemizde Cumhuriyet döneminde ulus-devlet yaratma hayalinin sahneleri olarak arkeoloji müzeleri kullanılmıştı, dolayısı ile modern sanat müzeleri niyet edildiği halde açılamadı. Kaldı ki İstanbul Resim Heykel Müzesi’nin 70 yıllık hazin serüveni de hafızalarda hala taze. Yazılardan birisi Mimarlık müzeleri üzerine, kutsal metinlerden itibaren mimarlık ve müze hep iç içe geçmiş kavramlar olarak önümüze çıksa da çağdaşlaşma ile birlikte sanat mimarlığı değil, mimarlık sanatı anlamlandırıyor noktasına varılıyor. Müzeciliğin altın çağı olarak görülen 19. Yüzyıl aynı zamanda kolonyal devletlerin tarih sahnesine sanat yağması ile çıktıkları bir dönem oluyor. Yağma sadece sanatla sınırlı kalmıyor ve batı için egzotik ilgi çekici her türlü obje Amerika ve Avrupa’ya akıyor. Kuşkusuz en utanç verici olay, Avrupa ırklarının modernliğini göstermek amacı ile kurulan İnsanat Bahçeleri’dir. Ve İnsanat Bahçelerinin sembol ismi de “Hotanto Venüsü” olarak anılan Saartjie Baartman’dır. Kemikleri Nelson Mandela döneminde Afrika’ya iade edilip huzur bulsa da Paris Musee de I’homme'da hala bir modeli sergilenmektedir. Merak edenler için filmi de yapıldı. sinemalar.com/film/108255/bla... Andre Malraux’un hayali müzesinden, Modern müzeyi temsil eden Louvre’a, Modern Müzenin çöküşünü temsil eden Bilbao Guggenheim’e ve Borusan Contemporary Ofis müzesine uzanan yolda modernizmin çöküp, çağdaşlaşmanın yükselişine ve şirketlerin marka değerini artırmak için sanat ve müze deneyimlerine odaklanmalarına kadar birçok konuyu ele almış Ali Artun. Özellikle Borusan Contemporary Ofis müzesine ayırdığı kısım oldukça ilginç. Yaratıcısı Thomas Krens "Guggenheim’ı MacDonald’s’laştırmakla suçlanan bir işletmeci, sundukları deneyim de hiçbir bağlamı olmayan kişisel bir sanat koleksiyonundan öte bir şey değil. Geldiğimiz noktada, Müzlerin tapınağı olan müzeler 19. Yüzyılda edindikleri tahtlarından indirilerek tüketim ve iletişim çağının çılgın temposuna kapılmış, sermaye şirketlerinin popüler iletişim ve rant mekanları halini almış durumdalar. Ali Artun yine de ümitsiz değil, “Aslında ben pek karamsar görmüyorum sanatın kaderini. Piyasanın ve piyasaya dönük egemen kurumların ötesine baktığımızda, örneğin sanat tarihinin hiç olmadığı kadar üretken ve politik olduğunu görüyoruz. Formalist tarihler devrini doldurdu. Sanki 20. yüzyılın sanat tarihi yeniden yazılıyor. “ diyor bir söyleşisinde.

Mümkün Olmayan MüzeAli Artun · İletişim Yayıncılık · 201726 okunma

·

198 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Naciye Uçar