Aydınlanma Felsefesi, Devrimler ve Atatürk, konusu itibariyle Atatürk’ün aydınlanmacı felsefeyi yaptığı devrimlere nasıl uyarladığı hakkında. Yalın bir dille yazıldığından okuması oldukça kolay. Tıpkı Zafer Toprak’ın “Atatürk Kurucu Felsefesinin Evrimi”kitabında olduğu gibi Macit Gökberk de bu kitapta üzerine pek de konuşulmayan Atatürk felsefesi üzerine yazmış. İki kitabı da okumanızı tavsiye ederim. Başlangıç için Gökberk’in kitabını tercih edebilirsiniz. Kitabı okurken altını çizdiğim ve tekrar tekrar okuduğum bazı cümleler oldu. Bunlardan ilki, Gökberk’in Osman Engin’den alıntı yaptığı ve benim de sonuna kadar katıldığım “kendi kendini eğitme” meselesi. Engin, bilimsel gelişmelerde Batı’nın koşar adım ilerlerken Osmanlı’nın yerinde saymasından bahsederken şu cümleleri yazmış: “Bu beş yüzyılda ancak Batı’nın da Doğu’nun da değer verdiği bir tek Katip Çelebi yetişmiştir; ancak onu medresenin mahsülü sayabilir miyiz? Medresenin okutma yöntemini beğenmeyen ve eleştiren, özel ders gören ve zamanına göre en çok işe yarayan Batı dillerinden Latinceyi öğrenip o dilden kitap çeviren bu zat autodidacte (kendi kendini eğiten) olarak yetişmiştir.” Şimdi, bu alıntıdan hareketle değinmek istediğim kısım Osmanlı’nın neden medreseden modern eğitim kurumlarına geçmekte geç kalması değil. Bu ve bunun gibi durumların sebepleri binlerce kaynakta var, ve belli. Beni etkileyen şey Batının ve Doğunun takdirini kazanan Katip Çelebi’nin “kendi kendini yetiştirmiş” bir insan oluşu. Kendi kendini yetiştirme meselesi üzerine sayfalarca yazılabilir, konuşulabilir, tartışılabilir… Katip Çelebi’den bu yana dünyada sayısız şey değişmiş olsa da “kendi kendini yetiştiren” insanların dünyaya iz bıraktığı gerçeği değişmedi. Bana kalırsa değişmeyecek de. Sayfa seksen yediden sonra Atatürk’ün zihnindeki laiklik felsefesine değiniliyor ki burası da kitaptaki en ilgimi çeken yerlerden biri oldu. Özellikle sayfa doksan birde yazan satırlar yıllardır (sanki yüz yaşındaymışım gibi) zihnimdeki yerini koruyor. Sayfa doksan birdeki satırları buraya yazmayacağım. Merak edip üzerine konuşmak isteyenlerle her daim “hasbihal” etmeye hazırım. Kitapla ve merakla kalın!

Aydınlanma Felsefesi, Devrimler ve AtatürkMacit Gökberk · Kırmızı Kedi Yayınevi · 201867 okunma

·

309 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ceren Düven