Dinler tarihi alanında önemli eserlere imza atmış Frazer'ın okuduğum üçüncü kitabı. İsminden de anlaşılacağı üzere kitap yedi kıtada anlatılan tufan mitleri üzerine kurulmuş. İlk bölüm Babil Tufan mitiyle başlayıp sırayla yakın coğrafyalarda anlatılan mitlerle ilerliyor. Yahudi, Hristiyan, Hint, Asya, Yunan, Afrika, Amerika diye devam ediyor bölümler. Bölümler ilerledikçe okuduğunuz metinlerin İncil’de geçen haliyle hem birçok benzerlik hem de birçok farklılık taşıdığını görüyorsunuz. Ancak yazar bu benzerlikleri Hristiyanlığın yayılma sürecindeki misyonerlik faaliyetlerine bağlıyor. Yani milletlerin orijinal tufan mitleri zamanla Yaradılış kitabından etkilenerek ona benzer bir hikaye şeklini alıyor. Mitlerin kaynağı konusunda önümüze iki cevap çıkıyor. Sümerlere yakın coğrafyada anlatılan mitlerin kaynağı Sümer mitolojisi olarak gösterilirken, uzak coğrafyalardaki milletlerin ise kendi geleneksel mitleri bulunduğu sonucuna ulaşılıyor. Bunlar tüm dünyayı, tüm canlı yaşamını etkileyen evrensel anlatıdan uzak; sadece yerelde yaşayan insanları etkileyen hikayeler olarak gösteriliyor. Kaynağını Sümer’den alan mitlerde insanlara kızan ve onları öldürerek cezalandırmak isteyen bir tanrı karşımıza çıkarken, yerel mitlerde tufanın sebebine çoğunlukla değinilmiyor. Tufan sonrası hayatta kalma motifinin gemi, kutu, sepet, ağaç kovuğu, kavanoz, dağların yüksek tepeleri, yer altındaki deliklere sığınma şeklinde çeşitlilik arz ettiği görülüyor. Kitabın sonunda dünyada bilinen gelgitler, büyük depremler ve onun yarattığı tsunamilere yaşanmış örnekler verilmiş. Bölge halkını ve canlıları yok eden doğal afetler neticesinde insanların bu tarz hikayeler anlatması ve zamanla sözlü gelenek içerisinde çağlar boyunca abartılarak anlatılagelmesi sonucu bugün bu mitlere sahibiz. Tufan sonrası insanların tekrar üremesi ile ilgili de birçok farklılık mevcut. Hayatta kalan son insanlar olan iki kardeşten tutun, kuş, köpek, sıçan, midye, ağaç gibi varlıklarla yapılan evliliklere kadar çeşitli çoğalma hikayeleri mevcut. İncil etkisi olmaksızın Yunanistan ve Afrika’da Ortadoğu’ya bu kadar yakın olmasına rağmen evrensel bir tufan hikayesi bulunmaması gerçekten ilginç. Yazar bunu Büyük İskender’e kadar Doğu ile temasa geçmeyen Yunan ve yabancı kültürlere kapalı olan Mısır anlayışına bağlıyor. Özetlersek bugün herkesin bildiği Nuh tufanındaki hikaye sadece Yahudi, Hristiyanlık ve İslamiyet'in etkili olduğu Ortadoğu'da mevcutken, dünyanın hiçbir yerinde bu mitin aynısını asla göremiyoruz. Günümüze yakın zamanlarda derlenen mitlerdeki benzerlikler ise Hristiyan misyonerlerin etkisine bağlanıyor.

Büyük TufanJames G. Frazer · Kanon Kitap · 202030 okunma

·

194 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Modern Oblomov