İspanyol doğubilimci Palacios, Saragossa'da papazlık yaparken Madrid Üniversitesi'nde Gazali üzerine doktorasını vermiş ve aynı üniversitenin Arapça Kürsüsü'ne atanarak kariyerine başlamıştır. İbn Hazm, İbn Meserre ve Gazali gibi isimler üzerine yaptığı çalışmalar, yayımladığı metinler, kendisini alanının önde gelen isimlerinden biri yapmıştır. Ancak adını dünyaya "Dante ve İslam" eseriyle duyurmuştur. Dante ve büyük eseri için yüzyıllar boyunca sayısız kitap ve makale yazılmış ancak Palacios'un "Dante ve İslam" eseri, yarattığı şaşkınlık ve öfke dalgasıyla hepsini geride bırakmıştır. Palacios'un, 1919 yılında, İtalya'da Dante'nin 600. ölüm yıldönümü kutlanmaya hazırlanırken yayımladığı bu eserle, tabiri caizse arı kovanına çomak sokmuştur. Sadece İtalyan Edebiyatı'nın değil, bütün Batı Edebiyatı'nın da başyapıtlarından biri olan "İlahi Komedya" nın, İslam dünyasının önemli kıssalarından güçlü izler taşıdığını söylemesi, Cehennem, Araf ve Cennet'teki bir çok sahne ve imgenin İslam literatüründen karşılıklarını tek tek ortaya koyması büyük bir skandala yol açmıştır. Palacios'un, "İlahi Komedya" nın İslam geleneğinden beslendiğini söylemesi, "model" ve "kopya" kavramlarını açıkça kullanmasının yarattığı etkiye karşılık, Danteciler karşı saldırıya geçmiş ve bu tezi çürütmeye yönelik bir çok çalışma yapmışlar ancak tartışmalar asla son bulmamıştır. İslam incelemeleriyle ilgilenmesine rağmen koyu bir Hristiyan ve Latin olan Palacios aslında bu araştırmasıyla, Dante'nin şöhretini kötülemek için değil aksine bilgisinin genişliğini göstermek ve ilk kaynaklara kadar gitmesi sayesinde, bu büyük eserin dinler ve çağlar üzerinde bir insanlığa mal olduğunu göstermek amacını gütmüştür. Esere gelecek olursak; çevirmenin ve sonrasında yazarın açıklayıcı ve bilgilendirici önsözüyle başlayan eser, 4 ana bölümden oluşmaktadır. 1. Bölümde; Hz. Muhammed'in gece yolculuğu (İsra) ve göğe yükseliş (Mirac) kıssalarının İslam literatüründe geçen farklı versiyonları, İlahi Komedya ile detaylıca karşılaştırılmış ve bölüm sonunda bir değerlendirme ile okuyucuya sunulmuştur. 2. Bölümde; öbür dünya hakkındaki diğer İslami kıssalar, İlahi Komedya ile detaylıca karşılaştırılmış ve yine bölüm sonunda bir değerlendirme ile okuyucuya sunulmuştur. 3. Bölümde; İlahi Komedya'nın habercisi niteliğindeki Cennet, Cehennem ve işkenceler, ruhların tartılması, uyuyanlar, deniz yolculuklarıyla ilgili efsaneler, melekler ve şeytan gibi Hristiyan menkıbelerinde yer alan İslami unsurlar ele alınmıştır. Ve son olarak da 4. Bölümde; tüm bu İslami modellerin Hristiyan Avrupa'ya ve Dante'ye ulaşma ihtimalleri, Dante'nin Arap kültürüne beslediği sempati ve eseriyle büyük benzerlikler taşıdığı görülen Mürsiyeli İbn Arabi arasındaki yakın bağ üzerine açıklamalar yer almıştır. Oldukça titiz bir araştırma ve başarılı bir çalışmayla hazırlanan eseri okurken, İslam kültürünün ve alimlerinin etkilerinin diğer kültürler ve kültürlerin din ve edebiyatlarına da nasıl yansıdığını, birbirinden nasıl etkilediğini de açıkça görüyoruz. "Dante ve İslam" eserini okumak isteyenler için kesinlikle "İlahi Komedya" yı okuduktan sonra okumalarını tavsiye ederim ki karşılaştırma yapılan bölümleri daha iyi analiz etme açısından son derece önemlidir. Kitapla kalın...

Dante ve İslamMiguel Asin Palacios · Okuyan Us Yayınları · 201013 okunma

··

248 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Nihal Yurtseven