Ah Iza, vah Etalka!
“Onu buraya getiren benim, uzun ve mutlu bir yaşlılığı olmasını arzu ediyorum. Öyleyse onun istediği gibi yaşamam icap ediyor. Oysa benim ne kabına sığmaz bir şefkate ne de desteğe ihtiyacım var, yalnızca sessizliğe gereksinim duyuyorum; yorgunum. Bu duruma alışacak mı? Ben alışacak mıyım? Ne olacak?” (s.99).
Yaşam, anne karnına düştüğümüz andan itibaren başlayan çocukluk, gençlik, olgunluk ve yaşlılık gibi evreleri olan bir yolculuk. Bir koşuşturmanın içerisinde yaşamımız bir su gibi akıp giderken bu yolculuğun yaşlılığa uğrayıp ölümle son bulacağı kaçımızın aklına gelir? Uğruna ömrümüzü harcadığımız şeylerin elimizden kayıp gideceği, enerjimizin yavaş yavaş tükeneceği, sağlığımızın yer yer bozulacağı böyle bir dönemde, nasıl bir yaşamın bizi beklediği ve sevdiklerimizden nasıl bir muamele göreceğimizi kaçımız düşünürüz? Sevdiklerimizi kaybetmenin bizi nasıl etkileyeceğini, yalnızlığın ve yaşamın dışına atılmışlığın bizi nasıl bir insana dönüştüreceğini kaçımız hayal ederiz?
• • •
İşte Macar ve dünya edebiyatının önemli isimlerinden biri olarak görülen 
Magda Szabo, tüm bu soruların cevabını “
Iza'nın Şarkısı” adlı eserinde kahramanları Iza, babası ve annesi Etalka’nın hikâyesi üzerinden anlatıyor bizlere. Hikâye başarılı bir doktor olan Iza’nın, bir taşra şehrinde yaşayan babasının ölümü üzerine yalnız kalan annesini yaşadığı ve görev yaptığı şehre yanına almasıyla başlıyor. O güne kadar yaşadıklarını, anılarını, alışkanlıklarını ve taşra hayatının sağladığı imkânları geride bırakarak kızının yaşadığı şehre taşınan yaşlı bir annenin kızıyla yaşadığı çatışmaları, dışlanmışlığını, yalnızlığını, duygusal değişimini, hayal kırıklığını, acizliğini, çaresizliğini ve özlemlerini bir bir ortaya koyuyor.
• • •
Tüm bunların yanında Szabo, küçük taşra kentleriyle büyük şehirlerde yaşanan hayatın farklı yönlerini; insan-mekân ilişkisini, toplumsal değişim ve dönüşümü; kuşaklararası çatışmayı; kayıp ve yas duygusunu; yabancılaşmayı; Iza’nın şahsında genç kuşakların bencilliğini, empati yoksunluğunu ve pişmanlıklarını çok iyi resmediyor. Doğrusu Macar toplumuna benzeyen yönlerimizden midir bilemiyorum kitabı okurken ülkemizde, ailelerimizde ve bireysel hayatımızda yaşadığımız değişim ve dönüşümün hikâyesini okuyor hissine kapıldım. Bu yönüyle toplumsal değişim ve dönüşümü, insana dair duyguları ve evrensel değerleri ortaya koymada edebiyatın gücü ve başarısına bir kez daha şahit oldum.
• • •
Gerçekten de “Iza’nın Şarkısı”, Iza’nın ve annesinin yaşadıkları üzerinden yaşamlarımıza ayna tutuyor. Yaşlı anne ve babalarımıza yönelik sergilediğimiz tutum ve davranışlarımızı sorgulamamız konusunda ayrı bir pencere ve ufuk açıyor. Nasıl Turgenyev’in “
Babalar ve Oğullar”ı, Kafka’nın “
Babaya Mektup”u, Atay’ın “ 
Korkuyu Beklerken”i, Pamuk’un “
Cevdet Bey ve Oğulları” baba-oğul ilişkisini sorgulamada önemli ipuçları sunuyorsa, “Iza’nın Şarkısı” da anne-kız ilişkisini sorgulamada önemli ipuçları sunuyor. O nedenle olsa gerek kitabın sayfalarında dolaşırken sürekli anneannemin yaşadıkları ve annemle olan ilişkisi gözümün önünde canlanıp durdu. Kendi kendime “Keşke bu kitabı anneme de okutabilsem” dedim durdum.
• • •
Evet, hiç yaşlanmayacak ve ölüm bizden çok uzaklarda hissiyle yaşasak da ömür treni her saniye yaşlılığa ve ölüme doğru yol alıyor. Hem bireysel yaşamımızı gözden geçirme, hem yaşlılarımızın kıymetini çok geç olmadan anlama, hem de anne-evlat ilişkisi ve yaşlılık psikolojisini çok iyi ortaya koyması yönüyle “Iza’nın Şarkısı”nın çok etkileyici bir eser olduğunu düşünüyorum. Okurken kendi yatağında akan ırmaklar gibi sessiz ve sakin bir şekilde akıp giden, dili temiz ve sade, mesajı da bir o kadar sarsıcı bu eseri, her yaş grubundan okura mutlaka okumasını tavsiye ediyorum.
“Korkunç bir şey bu, diye düşünüyordu yaşlı kadın, çeşmenin çarkını çevirirken; ışıkta beyazlaşan su şişiyor, bir kazın boynu gibi kabarıyordu. Benimle yaşamakta bu denli zorlanması, ona bu kadar yük olmam korkunç…” (s.180).
Sevgiyle ve kitapla kalınız!
··
4.916 görüntüleme
Benim çok etkilendiğim kitaplardan 1idir bu kitap, çokça severek okumuştum yorumunuza sağlık 🙋🏻♀️📚✨
Kitabı okuyan birinden bunu duymak benim çok değerli. Çok teşekkür ederim hocam.🙏 Keyifli okumalar dilerim.📚🦋
1 sonraki yanıtı göster
Burada okuduğum bu inceleme sonucu İza’yla tanıştım, şarkısını dinledim. Okumaya bu inceleme üzerine karar verdiğimden fikrimi de buraya yazmak istedim. Aslında şarkının İza’ya ait olduğu söylense de bu şarkı gün geçtikçe kendisine ,çevresine yabancılaşan,ötekinin hikayesini umursamayan,hayatın keşmekeşi içinde yitip giden modern insanın! şarkısı. İçinde kimlik bunalımlarının, kuşak çatışmalarının, empati yoksunluklarının olduğu bir şarkı. İnsan anılardan ibarettir sözü bana Etelka’yı hatırlatır oldu. İza onu kente götürerek hatıralarından dolayısıyla hafızasından kopardı. Hatıraları besleyen taşra,ev,eşyalar yok oldu. Bu kopuş tıpkı bir bitkinin yavaş yavaş solması gibi Etelka’yı içine döndürdü,soldurdu. İza iyi bir öğrenciydi. Mükemmel bir doktordu. Ona göre yapılması gereken her şeyi yapıyordu. Ama İza annesini,babasını ve çevresini anlamakta zorlandı, empati geliştiremedi. Kimliksel bunalımlar geçirdi. Bunun acısını sonunda tek başına kalarak derinden yaşadı.Yer yer hüzünlendim okurken. Bazen bize çok benzeyen yönlerle karşılaştım. İyi kitaplar yaşam boyunca okuyucusuyla beraber yürürler. Beni böyle bir yol arkadaşı ile tanıştıran inceleme için ayrıca teşekkür ederim.
İncelemeyle sizin gibi kıymetli bir okurun yeni bir kitapla tanışmasına vesile olmak benim için gerçekten memnuniyet verici. Kitabı beğenmenize sevindim.👍 Yorumununuz ve değerli katkınız için çok teşekkür ederim.🙏📚🎈
Bende de özellikle yaş 24 ten sonra yıllar hızlı bir şekilde akıyor.....
Teşekkür ederim. Güzel bir tanıtım olmuş. Bende bu kitabı okuma hissi oluşturdu. Bakalım nasip 😀.. Tekrar teşekkürler..
Ben de değerli yorumunuz için çok teşekkür ederim.🙏 Keyifli okumalar dilerim.📚🎈
Çok güzel bir inceleme olmuş elinize sağlık👍🤌
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.