Gönderi
Toplayın bavulları:Gidiyoruz!
Bensaleme gidelim. Bir gurup denizcinin tesaduf eseri gidecekleri yer yerine başka bir yere ziyaretleri söz konusudur. Ziyaret demek de yanlış aslında. Mecburi sığınma desek daha yerinde olur. Bu yerin ismi Bensalem. Şehre varan denizciler burada güzel ağırlanıp vakit geçirirler. Bu esnada şehir ile ilgili detaylı bilgiler edinirler. Eser bundan ibaret desek olur mu peki? Hayır. Çünkü bu eserin yazarı Francis Bacon. Shakespeare'yi yaratan kişi olarak rivayet edilir. Koskocaman Shakespeare
Francis Bacon bana göre gelmiş geçmiş en büyük düşünürlerden birisidir. Bacon dönemine göre çok ileri görüşlü birisi olmakla birlikte temel düşüncesi bilimdir. Ona göre bilim varolan düzenin sağlanmasında yegane başvurulacak yöntemdir. Hayatı boyunca bilimle haşır neşir olan Bacon bilimle birlikte sosyal düzenin sağlanacağını da düşünür. O yüzdendir ki Yeni Atlantis kitabı bilimsel düşüncelerini konu edinen bir eser olmuştur aynı zamanda.
Yeni Atlantis'e konu olan yer Bensalemdir. Bensalem bir ada ülkesidir aynı zamanda. Ada ülkesi olması da ütopya yazarların tercih ettiği bir durumdur. Her şeyden izole olup istenildiğinde her şeye vakıf olma düşüncesi de barındırır. Bensalem her ne kadar bilimle dizayn edilen bir yer olmasına rağmen dinin çok büyük etkisi de vardır burda. Bu yönüyle Bacon, bilim ve dini harmanlamıștir diyebiliriz. Materyalist anlayışa biraz aykırı görünse bile ve bu yönüyle eleştirilse bile Bacon, bilim ve dini çok güzel bir şekilde uzlaștırip Bensalemde bilim ve dine hayat vermiştir. Üstelik mükemmel bir uyumla diyebiliriz.
Bensalemde hiyerarşi söz konuşur. Eseri okuyacak olursanız bazı şeylerin elde edilmesinde hiyerarşi ve görev ayrımı yapılmistir. Üç kişi şununla ilgilenir üç kişi diğer şeyle diğer üç kişi başka bir şeyle. Üç sayısınin seçilmesi de basit bir seçim değildir. Teklik ve asallik belirtir.
Bensalem kapalı bir topluma sahiptir diyebiliriz bir yönüyle. Başka toplumlardan istedikleri bilgileri alabilmekte ama kendilerine dair bilgileri vermede çok cimri davranıyorlardir. Sadece kendilerine gelen misafirlerine belli aşamalardan sonra bazı şeyleri açıklıyorlardir. Bu açıklamalar ise misafirleri kendilerine bağlamak için yapılıyor olabilir. Nitekim Bensalem adına söylenen şeyler misafirleri cezbediyor ve misafirlerin orada kalmasına vesile olabiliyor. Bu çok ince düşünülmus bir durumdur. O kadar guzel bir sosyal ortam yaratılmıştir ki bu toplumu cazip kılar hale getirmiştir.
Bensalemde din özgürlüğü vardır aynı zamanda. Lakin genel din anlayışı Hristiyanlik inancıdır. İnsanlar Hristiyanlik dinine oldukça bağlıdırlar. Bensalem toplumu aynı zamanda diğer ülkelerin sahip olmadığı bazı apokriflere sahip olduğunu da dile getirir. Bu yönüyle belki de istenilen asıl Hristiyanlik dile getirilmek isteniyor. Bu Bacon'un kendi döneminde Hristiyanlik dininin eksik olduğunu ya da bazı yönlerinin yanlis olduğunu ya da bazı çevrelerce değiştirilmis olduğunu düşünüyordur anlayışına götürüyor bizi. Çünkü söz konusu şehirde uygulanan din anlayışı ulaşılamaya çalışılan din anlayışıdır. Hristiyanlik dininin yani sıra Yahudi dinine de rastlamaktayiz. Yahudilik dini ise eserde Hristiyanlik diniyle zıt bir yönde olmayıp Hristiyanlikla percinlenmis haldedir ve uyum içerisindedir.
Bensalem ülkesi ya da şehri her ne kadar özgürlükcu bir görünüm sergilese de tuhaftır ki kölelik kurumu burada hala devam etmektedir. Bacon'un bunu niye yaptığı belki hiç bilinmeyecektir. Köleliği savunduğu için mi köleliğe yer vermiştir acaba? Yoksa ütopya olduğu için konu olan köleler insan vasfı dışında diğerlerinin rahatlığı için mi konu olmuştur bilinmez. Çünkü Bacon gerçekten de çok ileri düşünceli birisidir. Bu kölelik şu anlamda mı kullanılmıştir acaba:Robotlar... Bacon her ne kadar bilimsel düşüncelere ve ileri görüşlülüge sahip olsa bile döneminde robot kavramını dile getirmesi için çok erkendir. Onun bile günümüzdeki anlamıyla robotlardan bahsetmesi çok ama çok zordur. İşte diyorum ki Yeni Atlantis'de konu olan kölelik bir nevi robot kavramı mi? Eğer böyleyse hepimiz mezarına gidip tavaf edelim. Bilimin yapacağı bir diğer iyilik Bacon'u diriltmek olabilir.
Her ne kadar Bensalem güzel bir yer gibi lanse edilse de olumsuz yanları da vardır. En basitinden kölelik kurumunun burda yer alması bence olumsuz bir durumdur. Bensalemdeki olumsuz şeylerden birisi ise toplum içinde kapalı bir grubun olmasıdır. Bu kapalı grup krala dahi diş geçirebilecek düzeydedir. Eserin bir yerinde yaptığımız bir buluşu ister krala açıklarız ister açıklayamayiz gibi bir beyanda bulunulmustur. Bu da besbelli tarikat gibi bir şeye işaret eder ki bunun emareleri de eserde baya baya vardır. Bilimsel araştırmalar için doğadan faydalanma söz konusu iken bu faydalanma sürecinde etik değerlerden söz etmek mevzubahis değildir. İstedikleri hayvanı ya da bitkiyi kendi emelleri doğrultusunda istedikleri şekilde araştırmalara konu ediyorlar. Bu da ahlaki açıdan bazı soruların sorulmasını da beraberinde getiriyor.
Eserde kadın hakları üzerinden aile düzeni de ele alınmıştır. Ve bazı pasajlarda kadını koruyam satırlara rastlayabilmekteyiz. Çok eşlilik olmakla birlikte tasvip edilen bir şey değildir. Metnin genel gidişatına göre ise toplumun ezici çoğunluğunun tek eşli olduğu kanısına varabiliriz.
Yukarıda bahsettiğim tarikat benzeri oluşumuni ise Süleyman evine bağlıyorum. Süleyman evi üst bir yerdir ve tüm bilgilerin toplandığı derlendigi yerdir. Buraya gelen bilgiler analiz edilip hangisinin kullanılacağı hangisinin elenecegi belirlenir. Buraya ulaşmak ise sınırlı kişiye nasip olmuştur. Her önüne gelen Süleymanin evine giremez. Ancak ve ancak yetki sahibi olan kişiler buraya girebilir. Buradaki sırlarin bazıları açıklanırken bazıları ise sadece belli kesim tarafından bilinmektedir. Velhasıl kelam Ortaçağ Hristiyanlik anlayışının bu eserde baya yer edindiğini de söyleyebiliriz.
·
312 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.