282 syf.
·
Puan vermedi
kitaphaber.com.tr/gece-yarisi-kut...
Gece Yarısı Kütüphanesi: Saat 00:00
23.05.2022 12:01 - Ülker GÜNDOĞDU
Gökyüzü kararır
Mavi siyaha döner
Yıldızlar yine de kafa tutar
Parlar senin için
Kitaplar, başka ufuklar açtığı gibi başka hayatları da evimize, zihnimize ve o anımıza konuk eder. Başka hayatların ilginçliğiyle, anlatım biçimiyle, renkliliğiyle kendi hayatlarımızı renklendirerek, anı dondurduğumuz okuma esnasında, okumayı bitirdiğimiz ana kadar kendi esiri gibi… aktarır, aktarır ve zihnimizi kendi renkliliğiyle doldurduğunda tamama ererek sonlandırır.
Her okuma, bize başka hayatların renkliliğini sunarken kendi hayatımızı sorgulama imkânı da sunmaktadır. Sorguladığımız hayat, daha değerlidir. Bu sorgulamalar, özellikle kurgu eserler üzerinden daha canlı, daha ayrıntılı imkânlar sunmaktadır. Kurgusal eserler, belirli bir mekânlar dâhilinde, belirlenmiş bir zaman içerisindeki olay örgüsü ile canlı bir aktarımla zihnimizde anlatılan ola, olgu, karakter bağlamında belirli bir zamansallık içerisinde bütüncül bir biçimde oturtulmasını sağlamaktadır. Bu bakımdan üzerinde konuşulacak bir doneyi önümüze sunmaktadır. Bu kurgusal eserlerden biri olarak son zamanlarda çok satanlar arasında yer edinen bir kitabı mümkün mertebe ele almaya çalışacağız.
Gece Yarısı Kütüphanesi Genel Anlatım
Her okurunda oluşturacak tek düşünce şu olacaktır: Beni yazıyor, hep beni anlatıyor. Sayfalarca Gece Yarısı Kütüphanesi sizi anlatıyor. Hayat diye yazıyordu Sartre, "Hayat", "umutsuzluğun öte yanında başlar." Yaşama sevinci veren bir sohbettir, kitap. Nora Seed ölmeye karar verişinden on dokuz yıl önce Bedford kasabasındaki Hazelden Okulu'nun küçük ve sıcak kütüphanesinde oturuyordu. Nora güneşli günlerde de öğle sonrası teneffüsleri o küçük kütüphanede geçirirdi.
Nora Seed, ölmeye karar verişinden yirmi yedi saat önce eski püskü kanepesinde oturmuş, başkalarının mutlu hayatlarını parmağıyla kaydıra kaydıra bir şeyler olmasını bekliyordu. Kapısı çalınıp Ash, Voltaire'in yolda yattığını, araba çarpmış olabileceğini ve kedisinin öldüğünün haberini verir. İçerisinde dostu Volts'u kaybetmiş olmanın üzüntüsünün yanında kıskançlık hisseder.
Nora'nın çalıştığı Tel Teorisi'nin sahibi ellili yaşlarında zarar gelmez Neil, asık suratı nedeniyle müşteri kaybettiği gerekçesiyle Nora'nın işine son verir. On dört yaşında kurbağalama ülke birincisi, serbest stilde ülke ikincisi iken yüzme kariyerini bırakmış, şimdi otuz beş yaşında işsiz kalmıştı. "Bizi yaratan şey baskıdır. İlk başta kömürsündür, basınç sayesinde elmas olursun." diyen Neil'e kömürün de elmasın da karbon olduğu ama kömürün hiçbir baskı altında elmasa dönüşmeyecek kadar katışıklı bir karbon olduğunu, bilimsel olarak, kömürseniz kömür kalırdınız. Demek istemiyordu. Hayattan alınması gereken asıl ders belki buydu.
Yaşamak acı çekmektir. Nora Felsefe okumuştur. Dan'e hayatım tam bir kaos diyerek, düğünlerine iki gün kala düğünü iptal eden Nora'ya evren kaos ve entropiden besleniyor, temel termodinamik budur demek isterdi. Kara delik olmak isteyen Nora, eski en iyi dostuna mesaj yazar. … Cevap alamaz. Beceremiyordu. Yaşamayı.
Hayatının hiç olmayacağını hayatında hiçbir şey olamadığını düşündü, Nora. Esas sorun buydu. Piyano dersi verdiği öğrencisini de kaybedince ki, kaybı annesi, babası, erkek kardeşi, evleneceği adam, en yakın arkadaşı, kedisi, işi ve son olarak öğrencisini kaybedince kendini de kaybeder, Nora.
Ölmeye karar verişinden iki saat önce, felsefe kitaplarına, hayalet mobilyalarına, yuka ve kaktüs bitkilerine, elektrikli küçük piyanosuna baktı; mutlu anlar da zaman içerisinde acıya dönüşebiliyordu. Nora, ölmek istiyordu ve bunun için ilaç yutmuştu.
Ayrıntılı Bir Tasvir
00:00 taş duvarlar sütunlarla aynı renkte ve büyük ahşap bir giriş kapısı, görkemli olmaya özenen çatısında ince detaylar, ön cephe kalkan duvarında siyaha boyalı rakamları olan, akrebiyle yelkovanı gece yarısını gösteren, ihtişamlı bir saat vardır. Taş tuğlalarla örülmüş yüksek ve kemerli pencereler, ön cepheye eşit aralıklarla dizilidir. Gideceği başka yer olmadığından yapıta doğru yürüdü Nora. Neler oluyordu? Neden oradaydı? Eski kâğıt rengi taşla döşenmiş, dışardan görünen pencereler içeride yoktu, duvarları da görmemeye başladı. Duvarların yerine kitaplıklar belirmeye başlar, tavana kadar yükselen ve Nora'nın yürüdüğü geniş açık koridor boyunca dizi dizi kitaplıklar arasına girip baktığında sonsuza kadar uzanıp gidiyormuş gibi görünen kitaplar, hayretler içinde baktı Nora. Her yerde kitap vardı. Kitapların hepsi yeşildi. Yeşilin muhtelif tonlarında. Kitaplar açık havada alınacak yemyeşil çimenli bir kokuyla kaplıdır. Çıkış yolunu aradı, imkânsızdır, çıkış yolu yoktu. Kahverengiye çalan zeytin rengi kitabı alırken: "Dikkatli ol." Dedi biri. Kütüphaneciydi. İyi kalpli ve sert bir bilgelikle altmış yaşlarında, kaplumbağa yeşili boğazlı kazağıyla, her zaman ki gibi bakımlı saçlarıyla Aynı Nora'nın hatırladığı gibi. Eski okulundaki kütüphanecinin ta kendisiydi, Bayan Elm. Bir anda kabullenemeyeceği kadar büyük bir gerçeği kulağına fısıldadığı anı hatırladı. Nora'ya babasının öldüğü haberini Bayan Elm vermişti. Sarılıp ağlamıştı, her şey güzel olacak, Nora. Her şey düzelecek. Demişti.
Gece Yarısı Kütüphanesi
Bu kitapların her biri şu an yaşıyor olabileceği hayatlara açılan birer kapıdır. Gece Yarısı Kütüphanesi'nde farklı seçimler yaptığı hayatların hepsi mevcuttur. Hepsi de bu yaşam kadar gerçektir. "Paralel yaşamlar mı?" diye sorar Nora, kütüphaneci Bayan Elm: "Her zaman paralel olmaz bazıları daha çok dikeydir. Evet farklı yapmayı istediğin bir şey var mı? Değiştirmek istediğin? Yanlış yaptım dediğin?" Sorularına: "Evet bütün her şey." cevabını alır. Tek bir hayat yaşamıyor her şeyin nasıl olabileceğini görme fırsatını elde etmiş oldu, Nora. Yaşam değil. Ölüm değil. Rüya değil. Ne biri ne de öteki yalnızca Gece Yarısı Kütüphanesi. Belki araf.
Binanın taşları kadar gri bir kitap verir Bayan Elm. Sorunlarının Kaynağı yazılı kitabın adı Pişmanlıklar Kitabı'dır. Spor yapmadığıma pişmanım, babama ölmeden önce sevdiğimi söylemediğime pişmanım... İlk gözüne çarpan pişmanlıklarıydı. Esas sorun pişmanlığın kendisiydi. Hayatı boyunca en büyük pişmanlığı; insanları yüz üstü bırakmanın ve kendine ihanet etmenin acısını yeniden hissetti. Kaçmaya çalıştığı o acıyı yeniden hissediyordu. Kütüphane, Nora'nın yaşamı boyunca yaşadığı pişmanlıklarına geri döndürerek farklı seçimler yapsaydı neler olabileceğini; yaşayacağı yeni bir yaşama götürerek pişmanlığını düzeltmesini sağlayacaktı.
Karakterler Eksenli Bir Anlatım
Bütün hayatlar şimdi de başlar. Gece Yarısı Kütüphanesinde sunulan hayatların hepsi şimdi de başlar. Vazgeçtiği hayattan daha beterine düşerse hayal kırıklığı onu kütüphaneye döndürecekti. Nora evlilikten caymasaydı, Dan ile mutlu bir hayatı olabileceğini sandığı için Dan ile kurdukları hayali yaşamayı seçti ilk. Seçtiği hayatta yaşadığı hayal kırıklığı Nora'yı kütüphaneye geri döndürecekti. Ve bu hayal kırıklığını hiç yaşamayacağı mutlu olacağı bir hayata kadar böyle devam edecekti. Nora'nın sonsuz pişmanlığını düzeltme isteğiyle seçeceği sonsuz hayat fırsatı sunan bir kütüphaneydi. Sevdiği felsefeci Henry David Thoreau'nun da dediği gibi: "Pişmanlığını düzeltmeye aç insan." Dan ile evliliği ve kurduğu hayallerini yaşamak hayal kırıklığına neden olunca kütüphaneye geri döner. Kavuştuklarında nefret edecekleri hayalleri kuran kaç kişi vardır acaba? Kendisini başarısızlık timsali hisseden Nora, başarılı olduğu bir hayatı yaşayarak öğrenmek istiyordu, seçer. Sonuç hayal kırıklığıdır. Bir düşünün âşık olduğum kitapları okumandan geçen bir hayat, hayal kırıklığı olur. Hayat yaptıklarımızdan değil yapmadıklarımızdan da oluşuyor. Yaşanan her an bir dönemeçtir.
Kendini kabullenmek ve merhametin hayatı idame etmekteki önemini seçim yaparak; seçtiği kitaplar üzerinden deneyimlediği yaşamlarda, yaşadığı hayal kırıklıklarıyla öğrenmekteydi, Nora. Arthur Schopenhauer: "Ahlakın temelinde merhamet yatar." derken hayatın temeli buydu demek istemez mi?
Nora ne yaşıyordu ne de ölmüştü. İlaç alarak ölmeyi isteyen Nora'nın kendini bulduğu Gece Yarısı Kütüphanesi'nde kitaplar ancak bir kez ödünç alınabiliyor. Hayaletler ve ölüler kütüphanesi değildir. Burası sonsuz olasılıklar kütüphanesidir.
Nora kök yaşamında onu kırılgan yapan şeyin sevgi olduğunu anlar. Hayatın bazen tuzak gibi gelmesi aslında zihnin oynadığı bir oyundu. Mutlu olması için potansiyele ihtiyacı vardı. Sadece bunu görmesi gerekiyordu. Sakın pes edeyim deme! Varlığına kucak açtı. Kalemiyle kâğıda bastırarak, büyük harflerle, birinci tekil şahısta ve şimdiki zamanda ne yaptığını bilerek gerçeği yazdı. Olası her şeyin tohumu ve başlangıcı olan gerçek. Geçmişte lanet artık bir lütuf olan gerçeği. Sonsuz sayıda evrenin gücünü ve potansiyelini içeren tek bir sözcük.
Sonuç olarak: Eseri okuyun sevgili okur; insan yeteri kadar beklediğinde hayatın yepyeni bir bakış açısı sunmasına fırsat vermiş olur. Sabrın önemi bu. Hayatı anlamak zorunda değilsin. Yaşaman yeterli. Hayatı ölçemezsin akışına bırakın. Kaçıp gitmek istediğiniz yerin kaçtığınız yerle aynı olduğunu görmek aydınlanmadır. Hayalindeki mükemmel insan olmaya uğraşmaktansa, doyum verici bir hayatı ancak yalnızca insan olarak, kendi amacının yörüngesinde, bir tek kendine hesap vererek yaşayabileceğini anlamıştı, Nora. En iyi malzeme sevgidir. Hiç kimse özel değildir ama doğru gözlerin bakışı altında özeldir.
Gece Yarısı Kütüphanesi
Matt Haig
Çev. Kıvanç Güney
Domingo Yayınları
Haziran 2021
282 sayfa 
Ülker Gündoğdu 
Gece Yarısı Kütüphanesi 
Matt Haig
·
851 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.