Şu anda okuyacağınız bu incelemeyi beni yazmaya iten iki sebep bulunmakta. Birincisi ilk duyduğum zamanlar oldukça ilgimi çeken bir teoremin ispatına ilişkin yazılara ve kitaplara bakarak bu kitabı bulmam ve beğenmiş olmam. İkincisi ise az sonra… “Gödel Kanıtlaması” adından da anlaşılacağı üzere Kurt Gödel’in 1931 yılında yayımlanan makalesine ilişkin makalenin konusu olan “tam olmama” teoreminin daha anlaşılır kılabilmek adına detaylanan bir ispata değiniyor. Tabii bunu okuyucunun daha iyi anlaması için gerekli olan zemini hazırlayarak (bazen sayfanın tamamını kapsayacak kadar dipnotlar görebilirsiniz) veriyor. Ve bunu bir sohbet havasında oluşturduğu için okuması keyifli oluyor tabii dikkatle okursanız. Ama es geçmemekte fayda olacak bir nokta bulunmakta. Kitap her ne kadar gerekli olan kavramları, durumları vermeye çalışsa da bunları önceden bilmekte ya da göz geçirmekte fayda olacaktır. Bilhassa ben başta önermeler mantığı ve kitapta ele alınan paradokslara ilişkin bilgimin oluyor olmasına rağmen ispat kısmını takip etmekte zorlandım. Kitaba başlamadan önce önermeler mantığına, Russell ve Richard paradoksuna, tümevarım, tümdengelim kavramlarına ve de ek olarak kümeler teorisine dair bilgi edinmekte fayda olacaktır. Gelgelelim bu incelemeyi yazmamın ikinci sebebine. Bir kitabın kapağına göre önyargı oluşturmaması düşüncesine karşı biri olarak kapak resminin de en az üslup ve konu kadar kitabın bir parçası olduğunu ve bu nedenle de gerekli önemin gözetilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu kitap da buna harika bir örnek olmuş. Douglas R. Hofstadter, Escher’in Resim Galerisi adlı resmi ile Gödel’in “tam olmama” ya da kitaptan alıntılayacağım daha açıklayıcı bir ifadeyle “kendine gönderme yapacak şekilde inşa edilen bir dizgenin içinde karar verilemeyen önermeler vardır, dolayısıyla dizge tam olamaz” düşüncesi ile resim arasında benzerlik kuruyor. Şöyle ki: Eğer kapağa dikkat edecek olursak çocuk resim galerisi içinde baktığı resmin kendisi, resim galerisini içine almakta bu nedenle de tam olmamaktadır. Bu nedenle Escher’in resminde imza için boş bıraktığı yer de doldurulamayacaktır. Tam olarak (bunu özellikle böyle belirtmek istiyorum) Gödel’in “tam olmama” teoremine uygun bir kapak resmi olmuş. Eğer kuramlar ile ilgili yazılar okumaktan keyif alıyorsanız beğeneceğinizi düşünüyorum. Keyifli okumalar dilerim.

Gödel KanıtlamasıErnest Nagel · Alfa Yayınları · 202039 okunma

·

243 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

berfin