1849'da Fyodor Dostoyevski, hapishane hücresinin duvarına Rahip ve Şeytan başlıklı şu öyküyü yazmıştı:
"'Merhaba küçük, şişman peder!' dedi şeytan rahibe. O zavallı, kandırılmış insanlara bu kadar çok yalan söylemenin sebebi neydi? Cehennemden çıkma hangi işkenceleri anlattın onlara? Bilmezmisin ki, dünyevi hayatlarında onlar zaten bu işkencelerden muzdaripler? Bilmez misin ki, sen ve Devlet yetkilileri benim yeryüzündeki temsilcilerimsiniz? İnsanları tehdit ettiğin cehennem acısını onlara yaşatan bizzat sensin. Bunu bilmiyor musun? Peki o zaman, benimle gel!'Şeytan rahibi yakasından yakaladıgı gibi havaya kaldırdı ve bir demir döküm fabrikasına götürdü. Rahip, kavurucu sıcak altında telaş içinde saga sola koşuşarak çalışan işçiler gördü. Kısa süre içinde agır, bogucu hava ve sıcaklık rahip için dayanılmaz hale geldi. Gözlerinde yaşlada şeytana yal vardı: 'Bırak gideyim! Bu cehennemden çıkınama izin ver!'
'"Ah, benim sevgili dostum, sana gösterecek daha çok yerim var,' dedi şeytan. Rahibi tekrar kaldırdı ve bir çiftliğe sürükledi. Orada, harman döven işçiler gördü. Toz ve sıcaklık dayanılmazdı. Kahyanın elinde bir kamçı vardı ve aşırı çalışmaya ya da açlığa yeniterek yere düşenleri acımasızca kamçıİıyordu.
"Daha sonra şeytan, rahibi bu işçilerin aileleriyle birlikte kaldıkları barakatara -kirli, soguk, dumanlı, kötü kokulu deliklere- götürdü. Şeytan pis pis gülüyor, evlerdeki yoksulluk ve sıkıntıları gösteriyordu.
"'Tamam, bu kadar yeter mi?' diye sordu. Şeytan bile bu insanlar için üzülüyor gibiydi. Tanrı'nın dini bütün hizmetkarı bütün bunlara güçlükle katlanabiliyordu. Ellerini yukarı kaldırarak yalvarıyordu: 'Bırak gideyim buradan. Evet,
evet! Burası yeryüzündeki cehennem!'
'"Peki o zaman, bunları görüyorsun ve yine de onlara bir
başka cehennem vaat ediyorsun. Onlara zihinsel olarak ölümüne azap çektirip, işkence ediyorsun, oysa onlar zaten fiziksel olarak ölüden başka bir şey degiller! Hadi! Sana bir cehennem daha göstereceğim -cehennemlerin en kötüsü.'
"Rahibi bir hapishaneye götürdü ve zayıf, çıplak, bir deri bir kemik kalmış bedenlerini yiyip bitiren parazitlerle kaplanmış sağlık ve enerjiden yoksun bir sürü insan şeklindeki şeyin yerlerde yattığı pis havalı bir zindan gösterdi. lpeksi kıyafetlerini çıkar . Dedi
zavallılarınkı gıbı agır zincirler tak bileklerine .
...
yere uzan ve sonra onlarla kendilerini hala bekleyen cehennemi anlat.
"'Hayır, hayır!' diye cevapladı rahip, 'bundan daha dehşet verici bir şey düşünemiyorum. Sana yalvarıyorum, bırak
"'Evet, cehennem bu işte. Bundan daha kötü bir cehennem olamaz. Bunu bilmiyor muydun? Ahiretteki cehenneme gideyim artık buradan!'Ahiretteki cehennemin resmiyle korkuttugun bu erkek ve kadınların ölmeden önce zaten cehennemde bulunduklarını bilmiyormuydun?"