Item: Yezidilik - Çemberin İçindeki İnanış
Author: Münzevî

Münzevî

@SMunzevi·

10 June 2022 16:04

238 syf.

Not rated

Yezidilik ve inançlar

Öncelikle yazarı objektif, tarafsız bir gözle, oldukça detaylandırarak ve boşluk bırakmayarak bu eseri kitapseverlerle buluşturduğu için tebrik ediyorum. Bu esere inceleme yaparken çok tefekkür ettim ve incelememi inançlarla ilgili düşüncelerimi de içerecek şekilde derinleştirmek istiyorum. Bu sayede incelemem sadece eseri okuyan, okuyacak olanlara değil, inançla ilgili kafası karışanlara, meraklı olanlara da hizmet edecektir. Kitaptan Yezidiliğin karma bir inanç sistemine ait ayrı bir din olduğunu anlıyoruz. Yezidiler Kürtlerin ve Arapların çoğunlukta olduğu yerlerde yaşasalar da Kürt de değiller, Arap da. Karma bir inanç diyorum çünkü Şamanizm’den, Maniheizm’den, Hristiyanlıktan, Zerdüştlükten, Sabiilik, Mitrhracılık, Rafızilik gibi din ve inançlardan etkilenmiş ve bu inançları bünyesine katmış. Yezidiliğe edizilik de deniyor. İnandıkları tanrının adı Azda’dır. Azda melek tavus’u yaratıyor, ona insanı ve evreni yaratma görevini veriyor. inanca göre ilk insanın 80 çocuğu olur, ideal insan konusunda anlaşama ve bir imtihana tabi tutulurlar. Adem ve Havva birer küp içine düşüncelerini doldurur, 40 gün sonra Ademin küpünden bir erkek çocuk çıkar, havvanınkinden ise yılan, akrep vs. bu erkek çocuk da Şahid bin car imiş. Şahid bin car da dişi(!) bir melekle evlenir ve bunların soyundan Yezidiler doğar…Kerbelada ehli beyti katleden yezid ile Yezidiliğin hiçbir bağlantısı olmamasına rağmen inancın içinde Yezide de yer verilir. Yezidilerin ikinci atası Ezdadır. Ezda doğrudan hz. Ademden türemiştir. Yezidilerin gerçekten neye inandıkları konusu o kadar çelişkili ki kendi içlerinde yaşarlar bu çelişkiyi. Problemler: Şahid bin car’ı ataları olarak görürler, ancak bu kişi ile ilgili tarihi bir kaynak mevcut değildir. Yezidilik dininin kurucusu ve peygamberi olarak Şeyh Adiy bin musafir’i gösterirler, ancak şeyh adiy ilahisi olarak okudukları ilahide şeyh adiy bin musafir’i ilah olarak görürler(ilahide benim yaratan, hayat veren,öldüren, yargıç olan vs vs ifadeler mevcut ve bu ilahiyi anma törenlerinde okurlar.) İnanca göre Hz.Ademin küpünden bir insan çıkar, küpe konan düşüncelerden bir insan nasıl çıkar? Bu kişi şahit bin carmış. Başka bir sayfada ise Ademden doğrudan türeyen ezda asıl ataları olarak verilir. Bu dinin islamla hiçbir bağlantısı olmamasına rağmen birçok islami kişilik ve inanç Yezidiliğe girmiştir. Yezidilerin inancına göre seyyid Abdulkadir Geylani(kadiri yolunun kurucusu)şunu demiş: peygamberlik mertebesine çalışarak yükselmek mümkğün olsa ise şüphesiz bu mertebeye Şeyh Adiy bin musafir ulaşırdı. Bu yalandır. Çünkü Hz. Peygemberin asm hadisine göre benden sonra eğer bir peygamber gelse idi o Ömer(r.a) olurdu diye hadis var. Bir de hakkında peygamber mi ilah mı haşa olduğu meşkuk bulunan bir kişi hakkında Abdulkadir Geylani gibi bir zat böyle bir söz söyleyebilir mi? zaten peygamber olduğuna inandığınız biri için bu sözü nasıl kabul edebilirsiniz? Yezidilikte sosyal sınıflar vardır. Bir sınıftan diğerine geçmek mümkün değildir. Yezidiler ikiye ayrılırlar: Müritler ve Ruhaniler,Ruhaniler de Emirler,şeyh, pir,peşimam, kaval, köçek ve molla adıyla anılan din adamlarıdır.Müritler inanan halk tabakasıdır. Diğerleri belirli ailelere mensuptur ve müritler asla ruhani olamaz. Mir’lerin günahsız olduklarına inanırlar.(şiadaki Ayetullah inancına benzer.) Her yezidi kazancından bir kısmını din adamlarına vermekle mükellefir. Neden böyle bir zorunluluk olsun ki? Yediziler pirleri Pazar günleri ziyaret eder ve af dilerler. Af Allahtan başkasından dilenmez, neden Pazar günü? Hristiyanlar da Pazar günü kiliseye gider sözüm ona günah çıkarırlar. Fakirler denen grup ise bir hırkayı bir kez giyer ölene kadar çıkarmazmış. Sakal ve bıyık kesmezler. Hırka giyen fakirler birini ÖLDÜRSELER bile dokunulmazlığı vardır.bu nasıl bir inançtır? Yezidilerin iki tane kutsal kitabı vardır.Kitab-ı celve ve Mushaf-ı Reş. İki kitap birbiriyle çelişir. Kitabı celvede denir ki bu kitabı yezidi olmayanların okuması yasak kılındı.muhtemelen yapılacak eleştirilerin bu şekilde önüne geçilmeye çalışılıyor. Yezidilikte reenkarnasyon vardır. Bu inancı ayrı bir iletide eleştireceğim. Mushafı reşte ise tanrı, beyaz inciyi yarattı ve bir kuş yarattı ki adı anfar’dı. Diyor. Öbür kitapta ise ilk yaratılan Melek Tavus’tur deniyor. Bu beyaz inci kimdir? Anfar nedir? Tamamen uydurma bilgiler. Çarşamba günü cebraili yarattı diyor. O da abu Bekr’dir diyor mushafı reş. Bir kimse hem Cebrail hem abu bekr olabilir mi? Kim bu abu bekr? Evet şimdi oldukça aykırı inançlara geliyoruz. Mushafı reş kitabına göre : Marul haramdır.neden? kadın peygamberlerinin adı Khassa imiş. Marulun Arapçası da khass imiş. Bu nedenle saygısızlık olur diye yemiyorlar. Kuru fasulye haramdır. Neden? Bilgi yok. mavi giyinmek haramdır. Bu da sadece bir kişinin uydurması ile haram kılınmış. Yunus peygambere saygısızlık olmasın diye BALIK yemek de haramdır. Hayret bir şey. Bir balık türünü de seçmemişler, tüm balıklar haram Bir peygamberlerinin sürüsü oldu diye ceylan da haramdır. Horoz da haramdır. Niye? Melek tavus’a benzediği için. Aman Allahım. Bu da kutsal kitaptan:Tanrı suların üzerinde bir teknenin içindeydi.sonra yaratmış olduğu inciye kızdı, onu başından attı.incinin kırılmasından dağlar, çınlamasından kum tepeleri,dumanından da gökler meydana geldi. Bunlar nasıl inançlar? Yaratan inciye neden kızsın? Yeryüzü bir kızgınlıktan mı yaratılmış oldu? Bir inciden kainat nasıl oluşur? Farklı çeşit namazları vardır. Doğuya, batıya, güneşe vs dönerek dua ederler. Yılda 3 gün Oruç vardır. Oruç şarapla açılır. Hac vardır. Yeri de kuzey ırakta şeyh adiy’in türbesidir.oradan çıkan su da onların zemzemidir. Kurtuluş beklenerek kendisine dua ederler. Zekât vardır, zekât din adamlarına verilir fakirlere değil. Bir sınıftan diğerine geçilemez, katı bir kast sistemi vardır. Okuma yazma hakkında sadece hasan basri soyundan geldiğine inanılan imamlar sahiptir.19.yy’da musula giden Layard der ki:Okuyup yazmak günah sayılır. Yezidilikte vaftiz inancı vardır. Şeyh adiy türbesindeki su kutsal sayılır. O suya batırılan melek tavus heykeli ile su kutsiyet kazanır. Nisan ayının ilk Çarşamba günü çalışmak haramdır. Yahudilikteki cumartesi yasağı ve Nusayrilerdeki gadir humm bayramı günü gibi. Fasülye. Börülce, kabak, bakla, lahana yemek haramdır. Geyik eti(gözleri şeyh adiyye benziyormuş), balık eti, ceylan eti,tavşan eti haramdır. Ölüler değerli eşyaları ile gömülür.ölülerinb gece uyanıp yemek yediklerine inanırlar. Ölülerin eline para konur, bir de sopa mezara konur. Sorgu melekleri geldiği zaman meleğe para verilir sorgudan kurtulmak için, kabul etmezse sopa ile kovalanır. 90’lı yıllarda Yezidiliğin lideri olan prens Anvar muaviye bin İsmail Yezidiliği anlatırken(kitabın sonunda iki tane bildirge var) önderleri olarak sürekli Zerdüşt’ten bahsediyor. Zaten onlara göre Zerdüşt de melek tavusun ta kendisi imiş.bu reenkarnasyon inancı ne illetmiş ki Nusayriler de( arap Aleviliği nusayrilik kitabı, yazarı İsmail onarlı, eskiden okumuştum) Atatürk Hz.Ali’dir diyordu.Ve bu bildiride hiçbir şekilde Şeyh adiy bin musafirden bahsedilmiyor. Kendi içinde de neye inandıklarını karmaşık bir inanç sistemi. İnançlarla ilgili açıklamalarımı ileti şeklinde yazmak istiyorum zira bu yazı bir incelemeden çok özete dönüştü ve çok uzadı, sabırla okuduğunuz için teşekkür ederim.

Yezidilik - Çemberin İçindeki İnanışTanıl Yaşar · Nokta Yayınları · 20088 okunma

445 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Münzevî