İLK KISIM - İNSAN RUHUNUN HARİTASI Dostoyevski’den Mevlana’ya derin bir araştırma sonucunda insanlık tarihi, suç ve ceza üzerine, eserler üzerinden de örnekler verilerek insanlık adına çarpıcı tespitler yapmış. Beni en çok etkileyen kısımlar ilk 30 sayfa, özellikle Frankestein (Mary Shelly’nin eseri), Dracula ve Notre Dome’ın Kamburu yapıtındaki Quasimado örneği oldu. Sonraki sayfalarda sosyolojik olgulara ve devrime fazla yer verdiği için başlardaki akıcılığı ve sürükleyiciliği kaybetmiş. … İKİNCİ KISIM - İNSAN RUHUNUN KÂŞİFLERİ - Edgar Allen Poe ile başlayan ilk kısım, yazarın yaşamından ve büyük yazar olmasının ortaya çıkardığı olaylardan bahsediyor. Yaşadıkları, onun ‘ölüm’ olgusunu şiirlerinde ve öykülerinde doğuştan gelen yeteneğiyle harmanlayarak orijinal bir şekilde ortaya koymasını sağlamış. Bilime olan merakı ve çözümleme gücüyle günümüze kadar güncelliğini koruyan eserler kaleme almış. Yapıtlarında insanlığın iyi, güzel yönlerini değil de kötü taraflarını ve yıkıcılığını ortaya koyması onun çok eleştiri almasına sebep olsa da ilgi çekmeyi her zaman başarmıştır. 2.bölümde büyük usta Dostoyevski’nin karakteri ve yaşam öyküsünün eserlerine nasıl yansıdığından belli kesitler verilerek bahsedilmiş. Onun, suç işleyen insanı anlatırken çektiği vicdan azabıyla insan ruhuna ne kadar önem verdiğini görüyoruz. Eserlerindeki kahramanların suç işledikten sonra çektiği acı, merkeze cinayeti değil de suçu ve insanı aldığı için yazarımız onu, klasik polisiye eserlerinden ayırır. Orhan Kemal bölümüne, edebiyat tarihimizin unutulup, büyük yazarlarımızın popülerite uğruna harcandığı sitemiyle başlar. Yazarın hayatında dönüm noktası olan hapishane yıllarında Nazım Hikmetle tanışıp öykü ve roman serüveniyle ismini duyurduğunu anlatır. İnsanı insanla anlatan bu köy romanına saygı duymamak elde değil. 4.bölümde Kafka ve onun ‘yabancılaşma’ kavramı üzerinde durulmuş. Bu yabancılaşmada da cılız bedenin duyduğu öfkeden gelmektedir. Onun yapıtlarındaki kalıcılığın içerik değil, o içeriği ortaya koyarken kullandığı özgün üslup olduğuna değinilmiş. Kafka’nın imgesel dili bana hep ağır gelmiştir, eserlerini okurken zorlanmışımdır. Kitabın bu bölümünde bile kendisinin eserlerinden yapılan alıntılar, okumamı yine güçleştirip sıkılmama neden oldu. Bir sonraki bölümde anlatılan Anton Çehov’un alçakgönüllülüğüne vurgu yapılmış. Diğer Rus yazarlarından politikaya yer vermeyişi ve Rus dilinin yalınlaştırılmasında devrim yaparak ayrıldığına değinilmiş. Vedat Günyol ile birlikte aydınlarımızın baskı gücüyle tehdit edildiğini anlatır. Yusuf Atılgan’ın özgün olmak için verdiği çabadan, bu yolda uzun emekler harcadığından, eserlerini ince eleyip sık dokuduğundan , az sayıda ve kaliteli eserler verdiğinden bahsetmiş. … ÜÇÜNCÜ KISIM - İNSAN RUHUNUN KARANLIK YÜZÜ 3.kısmın ilk bölümü, adını ve eserlerini hiç duymadığım bir yazar, Patricia Highsmith’in polisiye kurgusunun insan ruhunu temel alarak, sıradan insana yer vererek oluşturduğunu ve eserlerinin sürükleyiciliğini vurguluyor. Eserlere kısa kısa değinmesi ve ‘Baykuş Çığlığı’ eserinde genel özetine yer vermesi yazarın yapıtları hakkında genel bilgi sahibi olmamı sağladı. İkinci bölümde yine kendisiyle bu kitap aracılığıyla tanıştığım Dashiel Hammett’in dedektiflik mesleğini sanatçı kimliğiyle birleştirip toplumsal suça yönelik sağlam polisiyeler kaleme aldığını öğrendim. Bu kısmın bölümlerinde genelde adını duymadığım yazarları tanıma fırsatı buldum. Bunlardan biri de ayrıksı dedektif Marlowe’un yazarı, polisiyenin kara roman örneklerine imza atmış Raymond Chandler oldu. Marlowe karakterinin oluştuğu ‘Big Sleep’ (Büyük Uyku) kitabını, yazarımız Ahmet Ümit tavsiyesiyle okuyacağım. John Le Carre ile casusluk romanlarında devrim yapıldığını, Mickey Spillone’nin yarattığı Mike Hammer tipini birçok yazarın eserlerinde kullandığını öğrendim. Bu tipin patlamasındaki en önemli sebebin Amerika’da 2.Dünya Savaşı sonrası yaşanan suç patlaması olduğu belirtilmiş. ‘Kara üçlemesiyle’ polisiye romanda devrim yapan Leo Malet, takma adla polisiyeye başlar. Yine ismini ilk defa duyduğum bu yazarın, psikolojiyi polisiye romanda ilk kullanan kişi olduğunu öğrenmiş bulunmaktayım. … GENEL DEĞERLENDİRME İlk başlarda özellikle ilk kısımda insan ruhuna yönelik detaylı ve akıcı bilgilendirmelerle insanlığa dair bilinenin yanında şaşırtıcı noktalara da değiniyor. Diğer kısımlarda yazarımız merkeze suçu ve bu konuda eser veren yazarların psikolojisine yönelerek insanlığa ait aforizmalar sunuyor. Özellikle son kısımda suç ve toplum ilişkisini kapsamlı ele alıyor.

İnsan Ruhunun HaritasıAhmet Ümit · Yapı Kredi Yayınları · 20201,710 okunma

··

424 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Barış Altınbıçak