Okuma Uğraşı’nın yazarı Akşit Göktürk 1934 Van doğumlu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunu. Meslek hayatına üniversitede devam eden Akşit, Erzurum Atatürk Üniversite’sinde okutmanlık yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi’ne geçerek asistanlık görevinde bulunuyor. 1972’de doçent 1978’de ise profesör unvanını alıyor. Kısa süreli olsa da yurt dışında farklı üniversitelerde çalışıyor. 1964-65 yılları arasında çalıştığı İngiltere Nottingham Üniversitesi bunlardan biri. 1970-1974-1976 Almanya’da Konstanz Üniversitesi’nde araştırmacı olarak görev yapıyor. İsveç, Uppsala ve Batı Berlin üniversitelerinde çeviri kuramları ve yöntemleri konulu seminerler yönetiyor. Burada dilbilime olan ilgi ve bilgisi üst seviyelere ulaşınca uzmanlık alanını seçiyor. Çeviri alanında da yetkinliğini ortaya koymuş olan yazar 1969 yılında Robinson Crusoe çevirisiyle TDK çeviri ödülünü alıyor. Bundan sonra çeşitli dergilerde inceleme yazıları ve çeviriler yazmaya başlayan Göktürk, yazılarında dil çözümlemeleri ve üslup sorunlarına yer veriyor. 1975-83 yılları arası Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliğinde bulunuyor. 1981-83’te İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Bölümü müdürlüğünün yanında okullarda çok sayıda dilbilim seminerleri veriyor. Son olarak Boğaziçi Üniversitesinde çeviribilim dersleri veren değerli araştırmacı, dilbilimci ve eleştirmen olan Prof. Dr. Akşit Göktürk 1988 yılında hayatını kaybediyor. Okuma Uğraşı dışında Dilbilim ve çeviri alanında farklı eserleri de bulunuyor. ----------------- “Okuma Uğraşı” Birçoğumuzun keyifle gerçekleştirdiği okuma edimini, terk etmediğimiz okuma alışkanlığını Akşit Göktürk uğraş diye nitelemiş. Yazarın yazmaya giriştiği ilk andan son okuma anına kadar gerçekleşenleri “yazın etkinliği” içinde bütünlükle değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Bu bütünlük içinde gerçekleşen okuma ediminde kurmaca metinlerin kavrayış zorluğuna ve bire bir gerçekleşmesinin imkansızlığına vurgu yaparak uğraş kavramını kullanıyor. Evet bazen sıkıcı, zor olsa da çoğunlukla keyifli bir uğraş okumak. ‘Okuma Uğraşı’ dilbilim üzerine akademik düzeyde bir kitap. Doğal olarak içinde bolca dilbilime ait terim ve kavram yüklü. Her ne kadar Türkçeden türetilmiş olsalar da kesin anlamları bilmeden konuları kavrayabilmek zor. Ben kitabı ilk kez dilbilime ilgi duyduğum dönemlerde okumuştum. Yanımda da bir tane dilbilim sözlüğü vardı. Başkasına hediye ettiğim için bu kez unuttuğum kelimelerde kitapta yer alan sözlükten yararlandım. Kitabı tavsiye ediyorum çünkü insanın “okuyorum” derken öncelikle kendisinin ne yaptığını anlamlandırması gerekiyor. İkincisi eleştirmenler dilbilime ait çokça kelime kullanıyor. Üçüncüsü felsefe ve dilbilim koşut ilerleyen bilimler. Dördüncüsü belirli bir çıtayı aşmışsanız okuduğunuz yazarların çoğu donanımlı insanlar. Onların ne yaptığını anlamak gerekiyor. Kitabın içinde Akşit Göktürk’ün defalarca belirttiği gibi görünenin dışında okuma edimi içinde alımlanması gereken çok fazla duyum ve düşünce var. Kimse 1000 kitap okuyup 1 kitap derinliğinde kalmak istemez. Edebiyat zevki ancak yazarın ne yapıp ettiğini anlama uğraşı içindeyseniz gelişebiliyor. En yeni okuyucunun bile kendine göre bu sorumluluğu yüklenmesi gerekiyor. Bir yazarı en çok mutlu eden şey de sanırım yaptıklarına kafa yorulduğunu görmek, insanların bunlardan edebi zevk aldığını bilmektir. “Başka deyimle, sanat yapıtının iletisi, kendinden hiçbir zaman ayrılmayacak bir göstergesel dizge biçiminde gerçekleşir. Yalnız şiir için değil, bütün yazınsal metin türleri için geçerli olan bu kural, plastik sanatlarla müzik için de su götürmez geçerliktedir. L. N. Tolstoy’un, Anna Karenina’da ne demek istediğini soranlara yanıt olarak söylediği: “Romanımda ne demek istediğimi sözle anlatmam bekleniyorsa, aynı romanı bir daha yazarım,” sözü bu kuralın yazınsal metin açısından önemini dile getirir.” Kitabın bu bölümünde Tolstoy’un cevabını okuyunca Orhan Pamuk’un on yıl kadar önce kitaplarının nasıl okunması gerektiğine dair verdiği seminerleri hatırladım. Her iki taraf için de çok dramatik bulmuştum durumu…

Okuma UğraşıAkşit Göktürk · Yapı Kredi Yayınları · 201995 okunma

··

379 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Varsız