Kitap daha çok okunsun diye amme hizmeti
Benim gibi peygamberin ölümünden birkaç nesil geçtikten sonra onun sözlerine mümkün olan en kısa yolla ulaşmak için yapılan çalışmaları, gösterilen insanüstü çabayı merak edenlere hitap edecek bir kitap. Bkz:Ali isnad
Kitabın kapağında post-modern bir anlatı sunulduğu yazıyor. Ben böyle bir eserin diline daha tasavvufi bir renk yansıtılarak insanlar arasındaki hoş sohbetin de zaman zaman ortaya konulduğu bir anlatım görmeyi dilerdim. Peygamberin ölümünden iki asır bile geçmediği bir tarih hakkında yazılıyorsa böyle daha güzel olabilirdi ancak bu sefer de kitabın amacından uzaklaşılırdı galiba. Yani hadis tarihine dair içeriği sürükleyeci bir roman tarzında okurun aklında kalacak şekilde aktarmak. Bu sebeple yazara hak veriyorum fakat mantığımın ulaştığı sonuca gönlüm razı olmayınca ikisi arasında sıkışıp kalıyorum. Gül bahçesine kadar bizi götürmüşken uzaktan seyrettirmek yerine biraz koklatsaydı daha güzel olmaz mıydı peki?
Bir de yazarın amacı göz önüne alınınca bana göre kitabın bir eksiği de okurken hadis usulu terimlerini akla getirip de parantez içinde veya dipnotta "işte buna da hadis alma yollarından biri olan münâvele denir" şeklinde eklemeler yapılmaması. Bence akademik bir amaçla yola çıktıktan sonra böyle bilgiler sunulmaması çalışmaya eksi puan olabilir. Kitabın sonunda hocanın öğrencilerine hitabından dönem içinde bu eserin onlara okutulduğu anlaşılıyor ve örnek olarak verilen final sınavı kağıdında "Rıhle nedir" gibi çok çok genel bir soru yer almış. Bence daha güzel olurdu dediğim gibi yapılsaydı. Sadece hadis alma yolları değil karıştırılan hadis usulu terimlerinden de akılda kalanlar olabilirdi.
Ravilerin peygamberin hadislerine ulaşmak için aldığı zorlu yolları ve uzun mesafeleri hadis tarihinden duymuştum ama bu kitapla birlikte deve üzerinde ben de o yolları almaya çalıştım. Yazar ravilerin çetrefilli yolculuklarından pek bahsetmese de olabildiğince hissetmeye çalıştım. Mekke'ye Giden Yol'u yakın zamanda okumamın da bunda etkisi olabilir. Onun zorlu yaşamlarına rağmen insanların samimiyetine ve sohbetlerinin güzelliğine dair anılarından bazılarını da burada görmek istedim sanırım. Benzer bir ortam okuma isteği oluşmuştu içimde. Fakat bu da kitabı amacından uzaklaştıracağı için yine yazara hak vermek durumundayım :D
Ravimizin şehir şehir dolaşıp haberdar olduğu her hadis dersi halkasına katılma çabası çok hoşuma gitti. Katıldığı hocanın bazı konularda farklı görüşleri olduğunu bilmesine rağmen peygamberin sözlerine ulaşma aşkıyla yanıp tutuşmasını ve o hocanın derslere de girişini çok sevdim. Biliyorum ki bahse konu olan ravi ve onun yaşamı sadece bu kitaba has kurgu bir karakter değil binlercesinin benzer çabaları gösterdiği bir coğrafyadan anlatılan tek bir örnek. Bunu bana düşündürtmesini de çok sevdim.
Hadis tarihi kitaplarında okuduğum ama örneklerini görmek istediğim hususlar da vardı tabi. Acaba ravi tenkitleri nasıl yapılıyor? Acaba bilinmeyen bir kişiden gelen rivayetler nasıl değerlendiriliyor? Rivayetlerinin alındığı hadis hocalarının ezberleri yıllar sonra tekrar nasıl kontrol ediliyor? Hadis halkalarındaki öğrenciler derse gelmeden önce nasıl bir hazırlık yapıyorlar? Hocalar öğrencilerine hadislerini nakletme iznini nasıl veriyorlar? Öğrenciler şehirlerinde bulunan hadis ve fıkıh halkalarının ikisine de katılıyor mu? Hocalar dersi yaptıktan sonra suya sabuna dokunmayan bir pozisyonda mı kalıyor yoksa anlattıkları şeyleri yaşamına yansıtıp haksızlığa uğrayanların yanında mı yer alıyorlar? Mihne sürecinde hakim görüşü kabul edip sessizliğe bürünen kişiler çoğunlukta mı yoksa Ahmed bin Hanbel gibi dik durabilen başka kişiler de var mı?
Bu tarz sorulara cevap bulabilmek için kitabı okumanızı tavsiye ederim. Akademik bir dil dedim ama öyle ağır bir dili yok. Dileyen herkes rahatlıkla okuyabilir.
