Dostoyevski Kronoloji
1821
Fyodor Mihailoviç Dostoyevski, 30 Ekim’de yoksulların doktoru Mihail Andreyeviç Dostoyevski ve karısı Maria Fyodorovna’nın (kızlık soyadı Neçayeva) oğulları olarak Moskova’da dünyaya geldi. Çocukluğunda evde özel dersler aldı, özel yatılı okula devam etti.
1837
Annesinin ölümü. Dostoyevski, üniversite eğitimine hazırlanmak üzere erkek kardeşi Mihail’le birlikte Sen Petersburg’a yerleşti.
1838-1843
Sen Petersburg Askeri Akademisi’nde mühendislik okuluna devam etti. İlk edebi çalışmalarına burada başladı.
1839
Babası, 1834’te satın aldığı çiftliğinde kendi köleleri köylüler tarafından öldürüldü.
1843
Subay unvanıyla üniversite eğitimini tamamladı. Savaş bakanlığında teknik ressam olarak göreve başladı. Balzac’ın Eugénie Grandeteserini çevirdi.
1844
Serbest yazar olarak çalışabilmek için görevinden istifa etti; İnsancıklar romanı üzerine çalışmalara başladı.
1845
İvan Turgenyev, şair Nikolay Nekrassov ve eleştirmen Vissarion Belinski’yle tanıştı.
1846-1847
İlk romanı İnsancıklar ile büyük başarı kazandı. Öteki ve diğer öyküleri yayımlandı. Petraşevski çevreleriyle ilk temaslar. Dostoyevski’nin okuduğu yazarlar: Fourier, Cabet, Helvétius, Saint-Simon.
1848
Aralarında Beyaz Geceler ve Bir Yufka Yürekli’nin de bulunduğu eski öyküleri yayımlandı.
1849
Petraşevski çevrelerinde sözümona devlet düşmanlığına yönelik faaliyetlerde bulunduğu iddiasıyla tutuklanarak ölüm cezasına çarptırıldı. I. Nikolay tarafından affedildi, dört yıl kürek cezası ve dört yıl Sibirya’da er rütbesiyle askerlik cezası aldı.
1850-1854
Şubat ortası: Sibirya Omsk’ta kalebentlik cezası. İlk ağır sara nöbetlerini burada geçirdi.
1854-1856
Semipalatinsk’teki piyade taburunda er olarak görev yaptı. Ölü Evinden Anılar üzerinde çalışmaya başladı. 1856’da subaylık rütbesine yükseltildi.
1857
Marya Dimitriyevna İssayeva’yla 6 Şubat’ta evlendi.
1859
Ordudaki görevine sağlık nedenleriyle son verildi, Petersburg’a döndü, polis gözetimine alındı; Amcanın Rüyası ve Stepançikovo Köyü ve Sakinleri’ni yazdı.
1860
İlk eseri iki cilt olarak yayımlandı. Erkek kardeşi Mihail ve eleştirmenler Nikolay Strahov ve Apollon Grigoryev ile birlikte çıkardıkları Zaman dergisi kuruldu.
1861
Ezilmiş ve Aşağılanmışlar romanı Zaman dergisinde tefrika edildi, Ölü Evinden Anılar yayımlandı.
1862
İlk Avrupa seyahati: Berlin, Dresden, Köln ve Paris’e gitti, Londra’daki uluslararası sergiye katıldı, Cenevre, İtalya ve Viyana üzerinden Rusya’ya döndü (Haziran-Eylül arası).
1863
İkinci Avrupa seyahati (Ağustos-Ekim sonu arası). Yolculuğun bir kısmını, kadın hakları savunucusu ve Zaman’da birlikte çalıştıkları Apollinaria (Polina) Suslova’yla birlikte yaptı. Dostoyevski Baden-Baden ve Bad Hamburg’da kumara olan düşkünlüğünü keşfetti.Zaman’da, Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları yayımlandı. “Yurtseverlik aleyhtarı” bulunan bir makale yüzünden Zaman yasaklandı.
1864
Dostoyevski kardeşlerin yönettiği yeni dergi Çağ yayın hayatına başladı. Dostoyevski, ilk karısını ve kardeşi Mihail’i kaybetti.Çağ’da, Yeraltından Notlar yayımlandı.
1865
Çağ’ın yayımı, maddi nedenlerle durduruldu. Üçüncü Avrupa seyahati (Temmuz-Ekim), Wiesbaden’de kumarda ağır kayıplar; Suç ve Ceza’nın ilk taslakları.
1866
Dostoyevski, genç stenograf Anna Grigoryevna Snitkina’ya yirmi altı günde (Ekim) Kumarbaz’ı dikte etti. Başyapıtlarından sayılan Suç ve Ceza yayımlandı.
1867
Anna Snitkina ile evlendi. Dostoyevski, yüklü borçları nedeniyle karısıyla birlikte kaçarcasına yurtdışına gitti. Baden-Baden’de ziyaret ettiği Turgenyev’le arası açıldı. Kumarbaz yayımlandı. Basel’deki sanat müzesinde Hans Holbein’in Mezarındaki İsa tablosundan çok etkilendi; Cenevre’de Budala’nın ilk taslakları oluşmaya başladı (Ekim).
1868
Mihail Katkov’un çıkardığı Rus Ulak adlı muhafazakâr dergide, Budala tefrika edilmeye başladı. Dostoyevski, Cenevre’den Vevey’e taşındı, oradan İtalya’ya, Milano ve Floransa’ya geçti (Eylül). Kızı Sonya Cenevre’de doğdu ve öldü.
1869
Yılın sonlarına doğru Budala yayımlandı. Dostoyevskiler İtalya’dan ayrılarak, Prag üzerinden Dresden’e gittiler. Büyük Bir Günahkârın Hayatı adlı romanı üzerindeki ilk çalışmalara başladı. Kızı Lyubov Dresden’de doğdu.
1870
Büyük Bir Günahkârın Hayatı ve Ecinniler üzerinde çalışmalarını sürdürdü. Ebedi Koca romanı yayımlandı.
1871
Ailenin Petersburg’a dönüşü. Ecinniler’in bazı bölümleri Rus Ulak’ta yayımlandı. Oğulları Fyodor dünyaya geldi.
1872
Sen Petersburg’un güneyinde kalan Staraya Russa’da kiraladığı evde Ecinniler üzerinde çalışmaya devam etti. Nikolay Leskov’la tanıştı. Genç filozof Vladimir Solovyov’la aralarında bir dostluk gelişti.
1873
Ecinniler romanı yayımlandı. Bir Yazarın Günlüğü romanının ilk bölümlerinin basıldığı muhafazakâr dergi Vatandaş’ta redaktörlük yaptı.
1874
Kendini tümüyle edebiyat çalışmalarına verebilmek için redaktörlüğü bıraktı. Amfizem tedavisi için Bad Ems’e gitti (Haziran). Kızı Sonya’nın Cenevre’deki mezarını ziyaret etti (Ağustos).
1875
Staraya Russa’da çalışmalar. Bad Ems’te tedavi (Mayıs-Temmuz). İkinci oğlu Alyoşa’nın doğumu. Delikanlı romanı yayımlandı.
1876
Bad Ems’te tedavi (Temmuz). Bir Yazarın Günlüğü kendi yayınevinde yayımlandı. Romanda Georg Sand’a bir gönderme ve Uysal Bir Ruh gibi öyküleri de yer aldı. Uysal Bir Ruh, Alexander Herzen’in kızı Lisa’nın intiharına bir tepkidir.
1877
Bir Yazarın Günlüğü’nü yazdığı sırada siyasi ve sosyal uğraşları yoğunlaşmıştı, aynı kitapta Gülünç Bir Adamın Düşü öyküsü de yer aldı.
1878
İmparatorluk Bilim Akademisi’ne üye oldu; oğlu Alyoşa öldü (16 Mayıs); Vladimir Solovyov’la birlikte Optina Pustin Manastırı’na gitti ve Solovyov’a orada Karamazov Kardeşler taslağından söz etti.
1879
Badm Ems’te tedavi (Temmuz-Eylül). Karamazov Kardeşler, Rus Ulak dergisinde tefrika edildi. Dostoyevski üniversitelerde konferanslar verdi, Sen Petersburg’da edebiyat matinelerine katıldı, burada 30 Aralık’ta Büyük Engizisyoncu’yu okudu.
1880
8 Haziran’da Moskova’da düzenlenen Puşkin töreninde konuşma yaptı. Karamazov Kardeşler yayımlandı.
1881
Puşkin konuşması, Bir Yazarın Günlüğü’nde yer aldı. Ocak ortalarında akciğer embolisine bağlı kanama geçirdi, 28 Ocak’ta hayatını kaybetti. 31 Ocak’ta on binlerin katıldığı bir cenaze töreniyle Sen Petersburg’da bulunan Aleksandr Nevski Manastırı’nın Tihvin Mezarlığı’nda toprağa verildi.
·
368 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.