Hiiiiç de kendime güvenerek Spinoza için inceleme türünde bir yazı yazamam. Spinoza ve onu anlatan, düşüncelerini açıklayan kitapları okuyup özümsemeye evet özümsemeye çalışmak olur tek yapacağımı. Tabii her konuda olmayabiliyor bu özümseme uğraşı. Bunlardan biri kadınlar hakkındaki düşünceleri, bir diğeri de -on altıncı yüzyıl ihtiyaçları yönünde olduğundan diye düşünüyorum- demokrasi fikirleri. Hayır efendim! Demokrasi en iyi yönetim biçimi değildir. Spinoza, benim için Heval Spinoza'dır. Tarihin en aykırı filozoflarından Nietzsche dahi onun fikirlerini genişletmeye uğraşmıştır. Nietzsche felsefesi dahi bizi bu kadar yorarken, Heval Spinoza canımıza okur. Okumalı da aslında. On altıncı yüzyıl. Düşünsenize! Skolastik düşünce gücünü tam manasıyla yitirmemişken -ki hala etkileri var o ayrı mesele-; laikliği, düşünce özgürlüğünü, doğaya yakınlaşmayı savunan bir filozof. Haliyle aforoz edilecek, dışlanacak, linç edilmek istenecektir. Giardiano Bruno'yu diri diri yakan bu zihniyet, hem ateizmi savunan, Tanrı'yı doğaya indirgeyen hem de istenmeyen bir millet olan Yahudi cemaatinden olması Spinoza'yı ne hale getirir. Peki hangi çağda yok edeceğiz bu zihniyeti? Her çağ kendi içinde, kendi modernliğinde yobaz düşüncesini korur. Kendimizi kandırmayalım. Biz insan ırkı her dönemde aynı haltları yiyen canlılarız. Spinoza, bir sevinçtir. Yaşama sevincidir o. Kendini sakın diye tembihler bizlere. Nefretten, yargıdan uzak durmamızı öğütler. Onun öğütleri ve felsefesi reddettiği peygamber öğütlerinin eşdeğeridir. Durun durun! Spinoza'yı okumak gerek sadece gücü anlatmaya yetmeyenlere. Okuyun derim bu yüzden sizlere. Spinoza okuyun.

Spinoza MucizesiFrederic Lenoir · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2020333 okunma

·

374 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

H. Ferventis