Mutluluk her zaman içtenlikle karşılanmalıdır.
Uzun zamandır okuma listemde olup kısa bir zaman önceye kadar okuyamadığım bir yazardı Borges.
Artık onu okumuş olmanın mutluluğu var içimde.
Kendisi bir röportajda;
"Bazen sokakta yürürken kendimi tarif edilemez bir şekilde mutlu hissediyor ve ardından bu mutluluğu bağrıma basıyorum. Çünkü mutluluğun nereden geldiğini bilmesem de mutluluk, her zaman içtenlikle karşılanmalıdır." diyor. Ben de Borges'i okuma mutluluğunu içtenlikle karşılıyorum :)
Yolları Çatallanan Bahçe kitabında yer alan Gizli Mucize ve Yolları Çatallanan Bahçe öyküleri ile Borges'in dünyasına hızlı bir giriş yaptım diyebilirim. Öyküleri anlatacak değilim ama Gizli Mucize öyküsünde vermiş olduğu umut hissi çok güzeldi. Zihinde var etme düşüncesi gerçeklikten kopuk gibi gözükse de değil. Bazı şeyler zihinde başlar ve sonrasında var olur. Borges de bunu bize bu öyküde oldukça güzel bir dille sunuyor.
Yolları Çatallanan Bahçe öyküsündeki düşünce ve kurgu Borges'in müthiş bir zekaya sahip olduğunun kanıtı gibi. Aslında bir anlamda bu anlatıma aşinayım. Bu öyküyü okurken de aklıma Uykuların Doğusu romanı geldi. Toptaş da Borges'den oldukça etkilenmiş bir yazar. Bin Hüzünlü Haz romanında yer alan fantastik öğeler, masalsı anlatım, düşler, sonsuzluk, arayış, zaman... Bunların hepsi zaten Borges'in dünyası. Borgesvari bir anlatım söylemi de mevcut zaten. Bu açıdan kısmen aşinaydım anlatıma ama Borges'in dünyası gerçekten karmaşık ve zor bir dünya.
Kum Kitabı'na gelecek olursak da önce İletişim Yayınlarının hazırlamış olduğu kronoloji ve sonrasındaki James Woodall önsözü yazar hakkında oldukça doyurucu bilgiler içeriyor. Bu açıdan da kitaba başlamadan bunları öğrenmek bizim için önemli. Çünkü kitap otobiyografik öğelerin oldukça fazla olduğu bir kitap.
Örneğin ilk öykü Öteki'de Borges ile karşılaşıyoruz. Hatta bir değil iki Borges. Belki de üçtür kim bilebilir :) (Sanırım en sevdiğim öykü bu oldu)
Tam olarak Borges'in zihninin tezahürü bu öykü.
Benim de buna benzer bir fikrim vardı: 10 yıl önceki kendime mektup yazmak. Belki bu öyküden sonra yazmak daha anlamlı olabilir, bakalım hayırlısı :)
Öteki deyince çoğumuzun aklına Dostoyevski gelecektir doğal olarak. Bir de Robert Louis Stevenson'un 
Dr. Jekyll ile Bay Hyde kitabı. Borges'in Öteki'si kendine has ancak kendi de bu öyküyü yazarken Stevenson'dan etkilendiğini söylüyor sonsözde.
Burada sonsöz demişken Borges'in kitabın sonunda öykülerin nereden çıktıklarına kısa kısa değinmesi iyi mi kötü mü bilemedim. Bu durum okura kalsa sanki daha iyi olurdu.
Ulrike öyküsü de yine bir destanın Borges dilinde yeniden hayat bulması.
Ve Kongre öyküsü
Kitaptaki en uzun öyküydü. Ütopik bir evren hayali ile yola çıkan Borges için sonrasında sanırım gerçeklik daha ağır basıyor ve öyküyü gerçeklik temeline oturtarak bitiriyor.
Bu öykü özelinde Borges için çok güzel bir tanımlama yapılmış, çok sevdim. Onu da buraya yazmak istiyorum.
"Borges, görkemli, sonsuz olan evrenden sıradan bir dille söz ederken amacı büyülü, gizemli olanı, fantastik ile açıklamak değil; muhteşem olanın zaten sıradanın içinde barındığını anlatmaktır."
Ayna ve Maske - Undr - Yorgun Bir Adamın Düşülkesi - Avelıno Arredondo da sevdiğim öyküler arasında yerini aldı.
Ve kitaba ismini veren Kum Kitabı
Müthiş bir kurmaca. Sonsuz bir kitap hayali ve bunu kum ile özdeşleştirmesi oldukça yaratıcı.
Buna benzer bir hikayeyi yakın zamanda https://1000kitap.com/kitap/baska-zaman-kutuphaneleri--333970 kitabında okumuştum. Aklıma o geldi. Kitapta karakterin elindeki kitabın bir sayfasını açıp okuyup kapattıktan sonra tekrar aynı sayfayı açtığında aynı şeyleri bulamaması ile ilgiliydi. Her seferinde farklı bir metinle karşılaşıyordu. (Umarım yanlış hatırlamıyorumdur:) İlginç bir kurgu. Sonsuzluk ve değişim hissi okurun zihninde sürekli taze kalıyor. Muhtemelen 
Zoran Zivkoviç de Borges'ten etkilendi.
Bu kitaptaki öyküler ilk okuduğum Gizli Mucize ve Yolları Çatallanan Bahçe öykülerinden farklıydı. Kum Kitabı'ndaki öykülerde daha sade bir anlatım mevcut. Bu kitap yazarın son öykü kitabı. Yılların getirdiği bir dinginlik söz konusu olabilir. Ayrıca öyküleri başkalarına yazdırmak zorunda olması durumu var. Bu da etkilemiş olabilir. Kendisinin yazması ile söyleyip başkasının yazması arasında da fark vardır elbette.
Zaten ne demiş bir Yunanlı: Dünün insanı bugünün insanı değildir.
O yüzden böylesi daha güzel.
··
2.633 görüntüleme
Yıllar önce 'Anlar' adlı şiiriyle tanıdığım (fazlaca sevdiğim bir şiir) ve hala da ötesine geçemediğim yazar, Borges.. Yazarı merak ediyor ve okumayı da istiyorum fakat hayal kırıklığına uğramaktan çekindiğim için geciktiriyorum sanırım. İncelemeniz ile tekrar güdülendim, her an her şey olabilir! :)
Kaleminize sağlık Selman Bey. Nice verimli okumalara..
Dipnot: Sözü edilen 'Anlar' adlı şiir,
siir.gen.tr/siir/j/jorge_lu...
Öncelikle yorumunuz için teşekkür ederim.
Ben de bu şiiri okumuştum çok önce ve sevmiştim. Yazarı ise bir türlü okuma fırsatı bulamamıştım ama bir vesileyle okudum, iyi ki de okumuşum diyorum şimdi. Hee okumak ve anlamak kolay mı derseniz değil ama biraz da olsa bu anlatıma alışık olduğum için (örneğin Toptaş, Karasu) çok zorluk çekmedim.
Umarım siz de - neden olduğunu bilmiyorum ama- hayal kırıklığına uğramaktan çekinmeyi bırakıp okumaya başlarsınız.
Size de şimdiden verimli okumalar dilerim.
1 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.