Franz Kafka’nın en popüler eseri olan Dönüşüm orijinal adıyla “Die Verwandlung” ilk olarak 1915 yılında Almanca olarak yayınlanan uzun bir öyküdür. Eserin baş kahramanı Gregor Samsa’dır. Kafka’nın alegorik bir anlatımla bir böcek üzerinden bir hayat ve belki de insanlığı anlattığı bu eser benim defalarca okuduğum ve her okuduğumda büyük keyif aldığım kitapların başında geliyor. "Gregor Samsa bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında, kendini yatağında devasa bir böceğe dönüşmüş olarak buldu." Kafka‘nın Dönüşüm’ü bu vurucu ve şaşırtıcı girizgah ile başlıyor ve en baştan itibaren okuyucuda büyük bir merak duygusu uyandırıyor. Pazarlamacı olarak çalışan ve her sabah sıradan hayatında rutin işlerine devam eden, ailesine bakmak, kız kardeşini okutmak ve sabahları treni kaçırmamak zorunda olan alt orta sınıf bir bireyin portresini çizen Kafka kahramanımızı hikâyenin hemen başında sabah uykusundan uyandırıp bir böceğe dönüştürüyor. Ailesi, kız kardeşi ve patronu tarafından kabul görüp sevilen bu adam ( hikâyenin ilerleyen kısımlarında bu sevginin saf çıkarcı eğilimden fazlası olmadığını görürüz) bir böceğe dönüştüğü andan itibaren tıpkı kendisi gibi tüm yaşamı da bir metamorfoza uğramaya başlıyor. Kafka’nın Dönüşüm adlı eseri her eleştirmen ve okur tarafından farklı şekilde yorumlanmış olsa bile temelde farklı olanın dışlanması ve toplumca kabul görmemesine vurgu yapıyor. Bu dışlanma şeklini alegorik bir hale getirmek için Kafka böcek metaforunu kullanıyor. "Herkes beraberinde taşıdığı bir parmaklığın ardında yaşıyor." Gregor Samsa aslında bir böceğe dönüşmeden önce de içinde yaşadığı toplumdan, çalışmak zorunda olduğu ve hiç sevmediği işinden, yaşamak durumunda kaldığı sefil hayattan son derece rahatsız iken bu dönüşüm sonrası kendi hayatına dışarıdan bakma şansı elde ediyor. Aile üyelerinin böceğe dönüştükten sonra kendisine karşı takındıkları tavır Kafka’nın yalnızlığına dair bir pasaj niteliğinde. Hikâye esas itibariyle toplumsal düzenin insanları nasıl sıradan ve sefil hayatlara mahkum ettiğine, paranın insanlıktan çok daha değerli ve geçerli bir kavram haline geldiğine ve değişimlerin her zaman sancılı olduğuna işaret ediyor. Hikâyeyi baştan sona soluksuz okuyorsunuz. Ben normalde daha önce okuduğum kitapları tekrar okumayan, izlediği filmleri bir daha izlemeyen biriyim çünkü sıkılıyorum. Kafka’nın Dönüşüm adlı eserini defalarca okudum ve ilerleyen zamanlarda tekrar okumak istiyorum. Çünkü hem eser tam sevdiğim tarzda kaleme alınmış hem de çarpıcı bir merak duygusuyla vurucu cümleler kitabın içerisinde yer alıyor. Muhtemelen kitaplara az çok ilgi duyan biriyseniz Dönüşüm’ü çoktan okumuşsunuzdur ama okumadıysanız mutlaka listenize ekleyip şans verin. Hikâyeden söz ettikten sonra uzun zaman sonra izlediğim en başarılı oyunlardan birisi olan Altkat Sanat’ın hazırlayıp sahnelediği Dönüşüm adlı oyundan da söz etmek istiyorum. Oyun isminden de anlayacağınız üzere Kafka’nın Dönüşüm adlı hikâyesinin sahneye uyarlaması. Aslıhan Tarkan çevirisi ve Müge Saat yönetmenliğinde sahnelenen oyun 70 dakika ve tek perdeden oluşuyor. Açıkçası kitabı okumadıysanız oyunu izlemek size zevk vermeyecektir fakat Dönüşüm‘ü okuyan birinin bu oyundan keyif almaması hatta etkilenmemesi mümkün değil diyebilirim. Sahne, ışıklandırma, makyajlar ve oyunculuklar gerçekten son derece başarılı. Oyunu izlerken Gregor’un yaşadığı içsel sıkıntıları resmen hissediyorsunuz. Ana karakteri böcek olan bir hikâyeyi sahneye uyarlamak ve hele hele bu uyarlamayı doğru makyajla oynamak büyük bir emek gerektirir. Bu noktada tam bir böcek göremesek bile en az bir böcek kadar etkileyici bir Gregor karakteri karşımıza çıkıyor ve bir beşiği andıran yatağı ile oldukça güzel bir görsel deneyim yaşatıyor bize. Açık ve net olarak şunu söyleyebilirim iyi bir okursanız ve az çok sanata ilgi duyuyorsanız kitabı okuduktan sonra bu oyunu izlemezseniz bir şeyler eksik kalacak demektir.

DönüşümFranz Kafka · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2022224,2bin okunma

·

115 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gürkan Bilgisu