Böyle Söyledi Zerdüşt /Herkes için ve hiç kimse için bir kitap!
"Herkes için ve hiç kimse için bir kitap!"
Böyle karşılıyor eser sizi.
Daha o an anlıyorsunuz içine atılacağınız maceranın hiç de kolay bir macera olmadığını...
Öncelikle şunu söylemek istiyorum. Eseri elinize alıp, okuyup bitireyim şeklinde başlamanız oldukça yanlış olacaktır. Bunu akıcı değil anlamında söylemiyorum kesinlikle. Sindirmesi oldukça zor bir eser. Yeri gelecek bir sayfa okuyup bırakacak sonra yeniden elinize alıp bir sayfa daha okuyacaksınız. Derin düşünceye itecek sizi. Sorular soracak, sorgulayacak, derin anlama inmeye çalışacaksınız. Yer yer karşı çıkacak: "Sen ne diyorsun, bu ne biçim düşünce!" Diyecek, belki birçok yerde hak vereceksiniz. Ama sürecin sonunda ne olursa olsun buna değdiğini düşüneceksiniz.
Friedrich Nietzsche
Nasıl bilirsiniz?
Eseri okumadan önce biraz bilmenizde fayda var diye düşünüyorum. Zira anlamlandırma sürecinize oldukça katkı sağlayacaktır.
Farklı bir eğitim hayatı var. Döneminin ilerisinde mi diyelim döneminden oldukça farklı mı diyelim bilemedim. Eseri okurken kadınlarla ilgili çarpıcı görüşleri olduğunu gördüm. Bu da araştırılması gereken bir konu... Dönemin din, ahlak, felsefe anlayışına sert eleştiriler getiriyor. Bu eleştiriler rahatsız edici boyutta... En azından yazıldığı dönem için oldukça cesur diyebilirim.
"Üstinsan"
Bu kavramı daha önce duydunuz mu?
Kimdir bu üst insan?
Nasıl bu mertebeye ulaşabiliriz?
Kendisi bir üstinsan mı?
İnsan - hayvan ilişkisi...
Birçok soruya dair cevabın saklı olduğu bir eser.
Öyle okur okumaz bütün taşların yerine oturacağını da düşünmeyin. Aksine önce bir zihin yıkıntısı yaşayacak daha sonra daha farklı temeller üzerine bir inşa sürecine başlayacaksınız...
Dili de oldukça farklı. Daha çok şiirlerde kullanılan devrik cümleler hakim esere. Yer yer şiirsel anlatım ağır basıyor. Oldukça yorsa da sıkıcı bir üslubu yok yazarın. Aforizma tadında... Hatta okuduktan sonra başucunuza koyup bir aforizma kitabı gibi değerlendirebilir, yer yer açıp birkaç cümle okuyabilirsiniz. Ben öyle yapacağım zira.
"Beni anlamıyorlar, ben bu kulakların dinleyeceği ağız değilim." (s. 10)
Bunu en çok Nietzsche düşünmüştür diye tahmin ediyorum. Bu düşüncelerin anlaşılması hiç de kolay olmamıştır. Dönem dönem biz de yaşıyoruz değil mi? Hatta ortak sorunumuz: anlaşılmamak... Öyle durumlarda bu cümleyi düşünebilirsiniz. Oldukça motive edecektir.
"İki kişiyken bir başına olduğundan daha yalnızdır insan!" (s. 153)
Eninde sonunda yalnız insan. Bu muhakkak... Ama iki kişiyken yalnız olmak? Kalabalıklar arasında yalnız olmaya alıştık ama peki ya iki kişiyken? Her cümlenin derin derin düşündürmesi... Eseri okurken dikkate değer tüm cümleleri paylaşacak olsam burada eseri tamamen paylaşmam gerekirdi. Katıldığınız, katılmadığınız o kadar çok yer olacak ki... Kendi adıma kadınlar ile ilgili olan cümlelerin birçoğuna katılmıyorum. Hatta fazla acımasız buluyorum. Erkeklerle ilgili olan cümleler de aklımda soru işareti... Kimbilir, belki de üstinsana oldukça uzak olduğum için Nietzsche'yi destekleyemiyorum. Ama ne olursa olsun satır satır ele alınması gereken bir eser.
"Mağarandan dışarı çık: dünya bir bahçe gibi bekliyor seni." (s. 220)
Bir çırpınmaya ihtiyacımız var. Gelişmeye, keşfetmeye, kendimizi gerçekleştirmeye. Geldiğimiz gibi gidemeyiz hayattan... Bunun için gelmiş olamayız ve gelmedik de. Öğrenmeli, uygulamaya koymalı, yaşam biçimi haline getirmeliyiz. Bir rehber Zerdüşt, bir yoldaş, harekete geçmek için bir uyaran... "Bu muydu yaşam? Pekâlâ! Yeni baştan!" (s. 154) Olana kadar... Gerekirse defalarca baştan!
Esere dair doğru yaptığım bir şey: Okurken araya bir şiir kitabı koydum. 
Seçme Şiirler. Böylece kitabın boğucu olmasının önüne geçtim. Sizlere de tavsiye ederim.
Esere dair yanlış yaptığım bir şey: Büyük bir bölümü seyehat haline ve kalabalığa denk geldi, daha sakin bir zamanda ve daha sakin bir ortamda okusam daha farklı anlamlar da çıkarabilirdim diye düşünüyorum. Ama zaten böylesi kitaplar birkaç kez okunmalı. Seninle daha sonra yeniden karşılaşacağız Zerdüşt...
Darmadağın ruh haliyle yazdığım bir inceleme oldu. (Saat sabahın dördüydü başladığımda.) Huzurlu bir ruh haliyle okumanız dileğiyle. Eseri tavsiye ederim. Beğeneceğinizin garantisini veremem ama bir şeyler değiştirebilecek bir eser olduğunu düşündüğüm için okunmasını yürekten isterim. Okunması, yüreklerde yer etmesi dileğiyle...
··
17,3bin görüntüleme
Nietzsche Ağladığında’yı yeni bitirdim ve kitabı okurken Böyle Söyledi Zerdüşt’ü de okuma listeme ekledim hemen. Bunun üzerine de yorumunuz iyi geldi. 🙏
Teşekkür ediyorum. Yakında ben de Nietzsche Ağladığında'ya başlamak istiyorum.
Maşallah ne güzel bir inceleme olmuş elinize emeğinize sağlık bir an önce Friedrich Nietzsche ile tanışmak için sabırsızlandm😃
Emeğinize sağlık Hocam, incelemeniz çok güzel ve ayrıntılı. Eser hakkında dşündüklerimi yazmışsınız desem o kadar yani... Ben eski bir baskısını okumuştum. Önsözü baya açıklayıcı idi. Kadınlar hakkında dediğiniz gibi sözleri çok zoruma gitti benim bir kadın olarak, Nietzsche'ye küstüm o satırlarda diyebilirim. Velhasılı kelam; kadınlar hakkındaki fikirleri, sevdiği kadın hakkında kız kardeşi yüzünden yanlış bir anlama sonucu ayrılması... Bu nedenle Nietzsche kadınları pek sevmez diye biliyorum.
Okurken tam olarak anlattığınız gibi okuyorum kesinlikle akıp gitmeyen cümleler silsilesi, her bölümde durup dinlenmek, düşünmek gerekiyor. Ben de tam araya acaba şiir kitapları mi sıkıştırsam diye düşünüyordum belki beni rahatlacaktır.
Bu yorum görüntülenemiyor
İncelemenizin her harfine katılıyorum Mikail bey. Adeta bu yapıtı okuyanların ortak sesi olmuşsunuz.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.