" İnsan ancak yanıLsamadan kökten kurtuLduğu anda kendisi oLabiLecektir. " "...İLk kovuLuş'tan sonra dinseLLik parçaLanmış biLinç düzeyine inmişti; ikincisinden sonra ise, daha da aşağıya inerek, biLinçaLtı derinLikLerine gömüLmüş: UnutuLmuştur." DinLer tarihi uzmanı, mitoLoji biLgini ve fiLozof oLan #MirceaELiade'ye göre kutsaLLa aLakaLı oLan dinin, dinLer tarihine giriş niteLiğinde, tadımLık ama güzeL konuLar içeren, kutsaL ve kutsaL dışı insanını da kıyasLadığı güzeL bir kitap oLmuş. Sadece dinLeri kıyasLadığı kısımLarda İsLamiyete az yer vermiş oLması üzdü. ELiade, kitapta arkaik/iLkeL dönem insanından-günümüzde hâLâ yaşayan bir çok iLkeL kabiLeLer de var-, modern döneme dek zamanda, mekânda, uzamda, doğada ve kozmosta kutsaLın tezahürLerinin (#hiyerofani) izini sürüyor. KutsaL ve kutsaL dışı (#profan) yaşayan (modern) insanLarın deneyimLerini vb kıyasLıyor. İnsani oLan dışında herhangi bir şeyi kabuL etmeyen, kutsaLın tezahürLerine anLam yükLeyemeyen modern insanın aksine, inanan insan evrendeki herşeyde bir kutsaLLık görmektedir. Modern zamanda (kutsaL dışı) yaşayan insanLarın biLe farkında oLmadan, biLinçdışıyLa, bir şekiLde kutsaLa bağLı yaşamakta oLduğuna değiniyor. "DinseL oLmadığını hisseden ve iddia eden modern insan biLe, örtüLü bir mitoLojiyi ve çok sayıda bozuLmuş ritüeL davranışı kuLLanmaktadır. Yeni yıL eğLenceLeri, yeni yıLda yeni bir eve yerLeşmek, nikâha veya çocuğun doğumuna, yeni bir iş buLunmasına, topLumsaL terfiLere vb eşLik eden şenLikLer, eğLenceLerde de aynı fenomen saptanmaktadır." GeLenekseL küLtür topLumLarında 'konut' kutsaL bir yan içerir, bu özeLLiğiyLe 'Dünya'yı yansıtır. Arkaik tarımcı küLtürde ise: 'axis mundi', 'Kozmik Direk', 'Dünya Ağacı' şekLinde bir orta direkLe kozmosLaşır. Kent, tapınak ve evLerin kozmoLojik simgeseLLiğinin bir 'Dünya Merkezi fikriyLe oLan uyumuna değinmiş. DinseL insanın #kutsaLzaman'a #ritüeLLer aracıLığıyLa geçişi ve ana işLevi tüm ritüeLLerin, anLamLı insan etkinLikLerinin, besLenmenin, cinseLLiğin, çaLışmanın, eğitimin kusursuz modeLLerini tespit etmek oLan #mitLer... Doğanın (yeryüzü, gökyüzü, su, toprak, ağaç) KutsaLLığı & SimgeLerin EvrenseLLiği ve Kozmik Din 》İnsan VaroLuşu ve Kutsanmış Hayat (Beden-Ev-Kozmos; Geçiş RitüeLLeri: ErgenLik dönemi, evLiLik, doğum, öLüm; erkek ve kadın ErginLemeLeri; ErginLenme FenomenoLojisi) 》Modern Dünyada KutsaL ve KutsaL Dışı "ErginLenen, gizemLeri öğrenendir, 'biLen kişi'dir." "Dinin ve mitoLojinin bir anLamda biLinçaLtının karanLıkLarında 'gizLendiğini' biLe söyLemek mümkündür."

Kutsal ve Kutsal-DışıMircea Eliade · Alfa Yayınları · 2017104 okunma

·

120 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Leman ERGÜL KÜLEKÇİ