Gönderi
alegorik öykü geleneğinin ilk eseri olarak kabul edilen hay bin yakzan, islâm felsefesinin yapı taşlarını oluşturmasının yanı sıra, avrupa'da da birçok düşünürü etkilemiştir (thomas more, spinoza, daniel defoe, bacon).
peki, alegorik (sembolik) anlatım tekniğiyle yazanlar ne murad etmektedirler? dikkat çekici nokta şudur: bu anlatım türünü kullananların vermek istedikleri bir mesaj vardır. insanı bilgeliğe ulaştırabilecek bu kodların, ehli olmayanların eline geçmesinden endişe duydukları için de örtük anlatım yolunu seçmişlerdir. yani, bu tür eserler yüzeyde ders verici birer öykü, derinine inebilenler içinse metafizik evrene açılan kapılardır.
ilk olarak ibn sina'nın başlattığı sembolik anlatım türünün taslağı, esasında yunancadan çevirilen 'salaman ve absal' öyküsüne dayanır. ibn-i sina, bu öyküde kullanılan anlatım tekniğiyle 'hay bin yakzan'ı yazmış, daha sonra ibn-i tufeyl de, bu eserden esinlenerek kendi 'hay bin yakzan'ını oluşturmuştur. her iki yapıtın da vermek istediği ortak mesaj, insanın hiçbir yönlendirici olmaksızın, sadece tefekkür yoluyla tanrı'ya ulaşıp; 'insan-ı kâmil' boyutuna erişebileceğidir.
kitap iki bölümden oluşmakta. ilki, ibn-i sina'dan aktarılan bölüm. burada hay, yaşlı bir seyyah olarak karşımıza çıkıyor. ziyaretçilerine verdiği öğütlerin kozmolojik evreni simgelediğini görüyoruz. ibn-i sina burada sudûr kavramını işliyor.
ibn-i tufeyl'in anlatımı olan ikinci bölümde ise hay'ı, yeryüzünde ortaya çıkışından, arayışla geçirdiği yıllar ve sonunda tanrı'yı bulmasına kadar süren bütün değişim-dönüşüm evreleriyle gözlemleyebiliyoruz. hay'ın düşünsel olgunluğa ulaştığı sırada adaya absal'ın gelmesiyle, hakikate farklı yollardan ulaşan iki ayrı insanın 'öz'de buluşmalarına tanık oluyoruz.
son olarak, kitaba eklenen dipnotların da en az kitap kadar kıymetli olduğunu belirtmek istiyorum.
·
1,419 views
İncelemeniz çok açıklayıcı olmuş elinize sağlık
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.