Eser, Atatürk ün ölümü ile 1950 yılı Demokrat Parti'nin iktidara gelmesi arasındaki süreci anlatır. 1939-1945 İkinci Dünya Savaşı Türk Dış Politikası eserin çoğunluğunu oluşturur. Bu dönemde İnönü nün temel amacı, Lozan Antlaşması ile sağlanan statükonun devam ettirilmesidir. Sanılanın aksine, Türkiye savaş boyunca tarafsız bir tutumda olmamıştır. Türkiye, savaşın başlamasından çok kısa bir süre önce Müttefik Devletler ile pakt imzalamış ve tarafını belli etmiştir. Ancak taraflı olsa da savaş boyunca savaş dışı kalmayı prensip edinmiştir. Türk Dış Politikasının daha iyi anlaşılabilmesi için savaşı üç aşamada düşünmek gerekir. İlki Nazi Almanya'sı ile SSCB'nin karşılıklı saldırmazlık antlaşması imzalayarak aynı grupta oldukları dönem yani 1939-1941 yılları. Bu iki büyük devletin pakt imzalaması başta İnönü olmak üzere tüm dünyayı şaşırtmıştır. Bu aşamada Nazi Almanyası ile Sovyet Rusya neredeyse Kıta Avrupasının tamamına hakim bir konumda olmuştur. 1941 yılı ortalarında, Türkiye'nin komşu ülkelerini işgal eden bu iki devlete karşı, özellikle İngiltere'nin baskılarına rağmen İnönü savaş ilan etmemiştir. Ne var ki 22 Haziran 1941 tarihinde Nazi Almanya'sı Sovyet Rusya'ya saldırmış ve ikili grup dağılmıştır. 1941-1943 yılları arasında savaşa aynı blokta başlayan bu iki devlet birbirlerine karşı şiddetli mücadeleler vermiş ve mücadeleler sonucunda özellikle Alman üstünlüğü görülmüştür. Mevcut Alman kuvvetlerinin üstünlüğü sebebiyle, Müttefik Devletler Türkiye'nin de savaşa dahil olup SSCB ye destek sağlanmasında bir köprü vazifesi görmesinde ısrar etse de Türkiye bu baskılara direnmiş ve yine savaş dışı kalmıştır. Savaşın son aşaması olan 1943-1945 yılları arasındaki dönemde ise ABD nin gücü dengeyi değiştirmiş ve Almanya'nın başını çektiği blok gerilemeye başlamıştır. İnönü bu süreçte de oldukça temkinli davranmış, yenilmeye başlayan Mihver Devletlerine karşı neredeyse savaşın son aylarında savaş ilan etmiştir. Ancak bu savaş ilanı, devam etmekte olan savaş için değil, kısa bir süre başlayacak olan Soğuk Savaş döneminde Türkiye'nin yerini belli etmesi için yapılmıştır. Kısaca değerlendirmek gerekirse, insanlık tarihinin en büyük savaşı olan İkinci Dünya Savaşında, ülkemizi savaş dışı tutarak toprak bütünlüğünü sağlamaya çalışan başta İ. İnönü olmak üzere Ş. Saraçoğlu, R. Saydam, N. Menemencioğlu gibi isimlerin amaçlarını gerçekleştirdikleri söylenebilir.

İkinci Adam - Cilt 2Şevket Süreyya Aydemir · Remzi Kitabevi · 1991370 okunma

·

61 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Muhammet Kağan YAZICI