_Ölçüsüz isteklere kapılmış, kibirle başkalarını hor görmüş, zorbalıkla zaferler kazanmış, kalleşçe ihanet etmiş, namussuzca kazanç sağlamış, sınırsız bir açgözlülük göstermiş, utanmazca savurganlıklar yapmış kişi, kaçınılmaz olarak korkar kendi belleğinden. _Korkunun sebebi bilgisizliktir. _Hayatını kaybetmekten daha acı bir şey vardır. Hayatın anlamını kaybetmek. _Affetmek ve unutmak, iyi insanların intikamıdır. _Gerçek, ancak işitmek isteyene söylenmeli. _Din, avama göre doğru kabul edilir, bilgelere göre yanlış, yönetenlere göre ise kullanışlı. _Neden kimse hatalarını itiraf etmez? Çünkü hala hataların içindelerdir de ondan. Hatalarını itiraf etmek de iyileşmenin bir belirtisidir. _Doktor kendini kaybetmiş bir hastanın huysuzluklarına sinirlenmez. İşte akıllı bir adamın da insanlara yapacağı muamele böyle olmalıdır. _Cesur insan özgürdür. _Doğa olaylarının nedenleri doğadır. _Sanatlar yaşamın hizmetkarlarıdır; felsefeyse efendisi. _Cüce, dağa da çıksa cüce; dev, kuyuya da girse devdir. _Yeryüzünde gün ışığına layık olmayan nice insanlar vardır ama güneş her gün yeniden doğar. _Yaşıyorsak hala umut var demektir ama nokta koyulduktan sonra belki demek umut değil, çaresizliktir. _Önemli olan şey niteliktir, nicelik değil. _Soysuz güzellik kokusuz menekşe gibidir. _Ölüm, bazen ceza, bazen bir armağan, çoğu zaman da bir lütuftur. _Sarhoşluk kusur yaratmaz, kusurları açığa vurur. _Kitapsız yaşamak, kör sağır, dilsiz yaşamaktır. _Kader istekli olana rehberlik eder, isteksiz olanıysa sürükler. _Vahşetin her biçimi bir zayıflık işaretidir. _Zihinsel bir uğraşı içermeyen boş zaman ölümdür ve diri diri gömülmektir. _Hiçbir çağ yasak değil bize, hepsine ulaşabiliriz. _Tin, kimi bilgelerin sandıkları gibi tinsel ve soyut bir varlık değil çok ince öğelerden kurulmuş bir nesnedir. _Bir hakareti görmezden gelmek çoğu zaman öcünü almaktan daha iyidir. _Mutlu yaşam, tutku ve korku üzerinde; mantığın ve düşüncenin elde ettiği bir zaferdir. _Hakikat daima azınlıktadır ve azınlık daima çoğunluktan güçlüdür. Çünkü kural olarak azınlık gerçekten bir fikre sahip olanlardan oluşmuştur. Buna karşın çoğunluğun gücü aldatıcıdır, kalabalığın hiçbir görüşü olmaması anlayışına dayanır. _Felsefe, yaşamın efendisidir. Ruhu yoğurup biçimlendirir, hayatı düzene oturtur, davranışlara çeki düzen verir, yapılması ve yapılmaması gerekenleri gösterir ve belirsizlikler içinde dalgalanan insanlara kılavuz olur. Felsefe olmadan hiç kimse korkusuzca yaşayamaz, hiç kimse güvende olamaz. Günün her saati akıl almamızı gerektiren binlerce olaya gebedir ve bu aklı bize verebilecek tek merci felsefedir _İnsanları tanımak için onları sınamaktan korkmayın; çünkü kaybedilmesi gerekenler, en önce kaybedilmelidirler. Sen, bir adam kendisi övüldüğü zaman, bunu nasıl karşıladığına dikkat edebilirsen, her adamın karakterini keşfedebilirsin. _Kimi insanlar yaşamda hiçbir amaca sahip olmadan yaşarlar. Bu gibi insanlar, bir nehir üzerinde akıp giden saman çöplerine benzerler. Onlar gitmez; ancak suyun akışına kapılarak akar giderler _İnsanın dine bağlılığını göstermek için “kurban” keserek kan dökmesi gereksizdir. Dine bağlılığın temeli kan dökmek değil sevgidir. Bu sevgi doğaya egemen olan tanrısal yasayı kavramayı, bütün olayların arkasında tanrısal erkin bulunduğunu görmeyi sağlar. _Başlayan her şey biter. _Adaletsizlik sonsuza kadar hükmedemez. _İyi bir muhakeme yanlış olanı kınar, ondan nefret etmez. _Yasaların yasaklamadığını, utanma kontrol eder. _Hiçbir şey bilmemektense, lüzumsuz şeyleri bilmek bile faydalıdır. _Hayatı komedi sananlar, son espriyi iyi düşünsünler! _Geçmişi kurcalarsan geleceği yok edersin. _Ölüm bir yokluk değil, başka nitelikler taşıyan bir yaşama dönüştür, ölümsüzlüğe kavuşmaktır. Çünkü insanda tanrısal bir töz vardır, ölen onun görüntüsüdür. _Ahlaklı yaşamak doğayı izlemektir. Kişiye nasıl davranacağını, ne gibi bir yöntem benimseyeceğini gösteren doğadır. Bunu da ancak erdemle donatılmış bilge kişi başarabilir. Çünkü bilgenin erdemi, özgür istencidir. _İnsan, yaşama ara veren, başka bir varlık ortamına geçiş olan ölüm karşısında sarsılmamalıdır. _Bir insan hangi limana ulaşmak istediğini biliyorsa onun için her rüzgar uygundur. _Din %99'u şekerli kurabiye ve %1'i öldürücü arsenik olan fare zehiri gibidir. _Küçük köpekler yabancılara nasıl havlarsa, topluluklar da büyük adamlara öyle havlar. _Talih bizi kamçılar ve vurarak ezer, dayanalım! Bu vahşet değil, bir mücadeledir. _Doğduğu yerin izlerini taşımayan hiçbir şey yoktur. _Bir bilge en kötüyü bile gülerek karşılamalıydı. _Deniz sakın olduğu zaman büyük dalgalar kayalara çarpmaz. _Hata insana mahsustur, ancak hata yapmakta diretmek şeytancadır. _Hayat bir çömleğe benzer; ancak parçalandığında boş olduğu ortaya çıkar. _Hayat bir hikaye gibidir, ne kadar uzun olduğu değil ne kadar güzel olduğu önemlidir. _Bilgeliğin temeli boş şeylerden hoşlanmamaktır. _Kader vermediğini geri aIamaz. _Yara almamışsa bir mutluluk, hiçbir darbeye karşı koyamaz. _Kadınların saklayabildikleri tek sır, bilmedikleri sırdır. _Ey hayat seni bu kadar önemli tutulman ölüm sayesindedir. _İnsan geride bıraktıklarını özler, sahip olduğundan sıkılır, ulaşamadığına aşk olur. _Toprak ne kadar sengin olursa olsun, ekilmedikçe mahsul vermez. Kafalar da öyle; ekilmeyen kafalar da fikir üretemez. _Çoğu şeyi kazanırken, bazı şeyleri kaybedersin. Hayatta öyle seçimler yapki kazandığın şeyler, kaybettiklerine değsin. _Göründüğü kadarı ile insanlar, düşüncelerini saklamak için değil, hiçbir düşünceleri olmadığını saklamak için konuşmayı öğrenmişler. _Her türlü sanat, para hırsını körükleyerek insanları mutsuz etmekten başka işe yaramamıştır. _Zamanın toplumunu vahşi hayvanlar topluluğu olarak gören Seneca, bilge kişisini, kendi kendine yeten, hazza olduğu kadar eleme karşı da duygusuz, korku bilmez, evrenin gerçek efendisi, erdemi özgür iradesinin sonucu olan ve ölümden korkmayan kişi olarak tanımlamıştır. _Refah dolu bir yaşam sıradan adama da nasip olur, sıradan yeteneklere de; ama ölümlülerin başına gelen felaketleri ve korkuları boyunduruk altına almak, ancak büyük adamın işidir. Mutlu olmak, zihinsel acı çekmeksizin bir ömür sürmek doğanın bir yanına yabancı kalmak demektir. Büyük adamsın; ama nereden bileyim, kaderin sana erdemini hiç sergileme fırsatı tanımamışsa? Senin zavallı olduğunu düşünüyorum; çünkü hiçbir zaman zavallı olmadın. Yaşamını rakibin olmaksızın geçirdin; ne yapabileceğini kimse bilmeyecek, kendin bile. _Mutlu görünüp de mutsuz olanlar arasında birinci sıraya şaraptan ve seksten başka bir şeye zamanı olmayanları koyarım; bundan daha iğrenç bir saplantı yoktur. Ötekilere gelince, anlamsız bir şan şöhret hayaletinin tutsağı olsalar da en azından incelikli bir biçimde kandırırlar kendilerini; bana açgözlüleri, öfkelileri, haksız yere kin güdenleri ya da haksız yere savaşanları sayıp dökebilirsin. Bunların hepsi hatalıdır ama en azından insanca davranıyorlar. Oysa kendilerini midelerine ve cinselliklerine kaptıranlar onursuzluğa gömülüp giderler. _Seneca'nın Tanrı'sı Stoacılığın evrenin her tarafına yayılmış olan Aklıdır; insan ruhu ise insan bedeni içine yerleşmiş tanrısal soluktan başka bir şey değildir.
·
211 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.