Ne kitap ama!
YouTube kitap kanalımdaki Azerbaycan edebiyatı videosunda bu muhteşem kitabı önerdim: ytbe.one/FM7RoOXGSok
Azerbaycan edebiyatında savaşın vahşetini anlatan bir kitap buldum! İşte o kitap 
Hüseyn Cavid'in 
İblis adlı oyunu...
Bugüne kadar gerek gündelik hayatta gerekse de askerlikte savaş hakkında hep düşündüm. Yeri geldi Stefan Zweig okudum onunla Brezilya'ya kaçtım, yeri geldi Puşkin okudum Kafkasya'da cephede savaştım. Bazen Einstein oldum ve savaştan nefret ettim bazen de Tolstoy oldum ve savaş devam ederken bizzat halkımın insanlarını anlattım.
İşte sayın Hüseyn Cavid'in İblis kitabı da böyle. Arif adlı karakterde Dostoyevski'nin Ivan Karamazov ve Goethe'nin de Faust adlı karakterlerinin bir karışımını bulabiliyorsunuz. Hem Ivan'ın kendi içindeki şeytan ile olan mücadelesi var Arif'te hem de Faust'un iyilik ile kötülük arasındaki gelgitten kurtulamayan o çelişkili ruh hali. O yüzden Azerbaycan edebiyatı okumayan insanların gerçekten de çok şey kaçırdığını düşünüyorum.
Yeri gelmişken hayatımda en sevdiğim kitaplardan biri olan 
Gecenin Sonuna Yolculuk kitabında, bu kitabı tam olarak özetleyen bir alıntı mevcut:
"Savaşı ve içinde ne varsa hepsini reddediyorum... Ben savaş var diye üzülmüyorum... Ben kaderime razı olmuyorum... Ben bu konuda sızlanıp durmuyorum... Onu olduğu gibi reddediyorum, içindeki insanlarla birlikte, onlarla, onunla hiçbir alışverişim olsun istemiyorum. İsterlerse dokuz yüz doksan beş milyon kişi olsunlar ve ben tek başıma kalayım, yine de haksız olan onlar..." [s. 84]
Arif de savaşı ve içinde ne varsa hepsini reddediyor aslında. Reddediyor reddetmesine fakat insanın içindeki savaş öylece durur mu hiç? Bence insanın içinde olup biten savaşlar, bugüne kadar tarihte gördüğümüz bütün savaşlardan daha çetin geçiyor. Çünkü her gün bir başkası oluyoruz, hatta her an başka bir duygu halimizle tanışıyoruz. Bu halde insanoğlu nasıl olur da kendi içindeki varoluş kurşunlarının seslerini susturabilir?
Karşımıza türlü insan çıkıp duruyor hayatımız boyunca. Kimisi bizi peşinden sürüklüyor bilinmezliğe doğru kimisi de bize hayal kırıklıkları adlı katalogun içinden bir şeyler seçmemizi öğütlüyor. Bazı dönemler geliyor, hiçbirini istemiyoruz hayatımızda. Sadece kendi benliğimizle ve kendi nefesimizle olmak istiyoruz. İşte aslında bu kitapta da Arif'in içinde bulunduğu toplumla uyuşmazlığını net olarak görebiliyoruz.
Kitaptaki en sevdiğim kısmı da söylemeden geçmeyelim. İblis'in en sondaki konuşmasından bir kesit yapmak istiyorum:
"Bin hiylə quran tilki siyasilər, o hər an
Məzhəb çiqaran, yol ayıran xadimi-ədyan;
Onlarda bütün fitnəvü şər, zülmü xəyanət,
Onlar duruyorkən bəni təhqirə nə hacət?!" [s. 104]
Gerçekten sırf bu dizeler için bile herkesin okuması gereken bir kitap bence. Hem bu alıntı tamamen Azerbaycan Türkçesi ile yazılmış olmasına rağmen eminim ki çoğu arkadaş büyük bir kısmını anlamıştır bu dizelerin. Edebiyat evrenseldir zaten, kitap okuyan insanlar nasıl anlamaz ki birbirinin derdinden?
Hem hile dolu siyaset ve çarpıtılmış bir din anlayışıyla insanları kandırıp kendi iktidarını güçlendiren o kadar çok insan var ki etrafımızda, bütün bunlar varken şeytanı nasıl eleştirebiliriz ki? Şeytan tarih boyunca görevini yaptı ve yapmaya da devam edecek. Esas sıkıntı onun peşinden giden insanlarda!
Bu tür yıkım ve savaş edebiyatı kitaplarını genel olarak çok seviyorum. Eğer siz de bu konularda kitap arayışı içerisindeyseniz şu kitap önerilerine mutlaka bir bakmanızı tavsiye ederim:
- 
Wolfgang Borchert ,
Kapıların Dışında
- 
Hasan İzzettin Dinamo, 
Savaş ve Açlar
- 
Louis Ferdinand Celine, Gecenin Sonuna Yolculuk
Azerbaycan edebiyatının değerli yazarlarını ve kitaplarını okumaya hız kesmeden devam edeceğim. Bu incelemeyi paylaşarak bu kitabın daha çok okunmasını sağlayabilirsiniz. Takipte kalın!
··
2 plus 1
·28.1k views
bu incelemeleri yazmamın tek motivasyonu özellikle de azerbaycanlı takipçilerimden gördüğüm sevgi ve destektir. o yüzden bu değerli yazarların ve kitapların daha çok kişiye ulaşmasını isterseniz incelemeyi paylaşabilirsiniz. ❤️
sırada 
İsmail Şıhlı’nın 
Deli Kür kitabına bir inceleme gelecek, takipte kalın! 🤓
her zaman yaptığım gibi bu kitabı da okumak isteyenler için pdf linkini paylaşıyorum. diğer hüseyn cavid eserleri de varmış hatta : disk.yandex.com.tr/i/Rcqf_sHMH--qqA
Bu yorum görüntülenemiyor
Salam.kitabı çox gözəl anlıyıb və yorumlamısınız.Müthiş eserlerden biridir bu eser.Ve Hüseyn Cavid gerçekten okumaya değer yazarlarımızdandır.
ben de öyle düşünüyorum, değerli yorumunuz için çok teşekkürler :)
Cavid yaradıcılığının vurğunuyam doğrusu. Hər əsərində (İblis; Peyğəmbər; Azər; Şeyx Sənan və s.) insan xislətini o qədər incəliklə işləyib ki, vurulmamaq mümkün deyil.
Oxuduğunuz İblis əsərinin azı 50%-ni alıntı kimi paylaşmaq mümkündür. Mənim ən sevdiklərimdən:
Yalnız deyil insanlara; vəhşilərə sorsan,
Onlar belə insandakı vəhşiliyə heyran.
Ümid edirəm, bir gün oxuduqlarınızdan bəzilərini teatrda da izləyə bilərsiniz. Xoş mütaliələr.😊
Dahi Hüseyn Cavid yaradıcılığının bir parçası
"İblis"... Digər əsərlərini də oxumağınızı tövsiyə edirəm
Ədəbiyyatımıza verdiyiniz dəyər təqdirəlayiqdir. Hansı ki, o dəyəri, diqqəti həmvətənləri tərəfindən görə bilməyən dühalarımız var.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.