J. P. Sartre
İnsanın doğasından hareketle ateizmini temellendirmeye çalışan Sartre'a göre varlığı özünden önce gelen tek bir varlık vardır: O da insandır. İnsanda varlığın özden önce gelmesi, onun herhangi bir kavramla tanımlanmadan önce var olması demektir. Yani her şeyden önce, o vardır. Daha sonra özünü oluşturmuş ve kendisini istediği biçimde tanımlamıştır.
Varoluşçuluğun en önde gelen temsilcisi olan Sartre'a göre Tanrı varsa özgürlük yok demektir. Bu durumda insan da kendi özünü oluşturma imkan ve gücünden yoksun kalacaktır. Tanrı varolmadığı için de herhangi bir mutlak değerden bahsedilemez. Dolayısıyla kendi değerlerini, kendi dünya görüşünü, yine kendisi yaratacak olan insan, dünyada kendi başına olup yalnız kalmıştır.(28) Sartre'a göre Tanrı düşüncesi insanın kendisini tanrılaştırma ve kendisini tanrı olarak görme arzusunun bir sonucudur. Tanrı olma dığı için insanın var olmadan önceki doğasından söz etmek müm kün değildir. Bu durumda doğasını insanın kendisi oluşturmakta dır. Bir anlamda herşeyini ve beraberinde moral değerlerini oluş turmakla yükümlüdür. Aynca kendi benliğini kendisi seçmektedir, çünkü o özgürlüğe mahkûmdur.
Gerek Nietzsche ve gerekse Sartre'ın düşünceleri büyük bir he yecan uyandırmış ve bazı insanlara ilginç gelmiştir. Ancak her iki düşünürün fikirleri de Tann'nın varlığını çürütmekten çok onunvar olmaması gerektiği gibi bir ön kabulle yola çıkılarak ileri sürülmüş şeylerdir.
Buraya kadar ana hatlarıyla ele aldığımız düşünürlerin görüşleri onların içerisinde yaşadıkları ortamın bir neticesidir. İçerisinde yaşamış olduklan atmosfer kendilerini böyle bir neticeye ulaştırmış olabilir. Bu nedenle onları ne tamamen reddetmek ne de bu iddiaları doğrulanmış bilimsel bir önerme gibi ele alıp kabul etmek veya ettirmeye çalışmak doğru bir davranış olmayacaktır. Zaten bu düşünürlerden sonra ciddi ilerlemeler sağlanmış gerek bilimsel ve gerekse sosyal olaylarda yeni bulgular elde edilmiştir. Bunun yanında insan XVII. yüzyıldaki sanayi devrimiyle birlikte yaşamış oldu ğu kriz ve şaşkınlık havasını geride bırakmış, bilim ve din arasında ki yapay krizi de aşarak modern yaşamdaki insanın sorunlarını tartışmaya başlamıştır.
(28) Sartre, Existenticûism and Human Emotions, s. 15; Sartre ateizmi ile ilgili daha geniş bilgi için bk. Gürsoy, ]. P. Sartre Ateizminin Doğurduğu Problemler, s. 33-38.
Sayfa 68Kitabı okudu
65 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.