Bundan sonra başlıca Nedensellik İlişkisinin fiziksel-örgensel yaşamın ve tinsel yaşamın ilişkileri üzerine kabul edilemez uygulamasını da belirtmemiz gerekir. Burada Neden denilen şey hiç kuşkusuz Etkiden başka bir içerik taşıdığını gösterir; ama bunun nedeni dirimli olan üzerinde etkili olanın onun tarafından bağımsız olarak belirlenmesi, değiştirilmesi ve dönüştürülmesidir, çünkü dirimli varlık Nedeni Etkisine geçmeye bırakmaz,
e.d. onu Neden olarak ortadan kaldırır. Böylece besinin kanın Nedeni olduğunu, ya da bu yemeklerin ya da soğuğun ve nemin ateşin Nedenleri olduğunu vb. söylemek kabul edilemezdir; yine İyonya, iklimini Homeros'un yapıtlarının Nedeni olarak ya da Sezar'ın hırsını Roma'nın cumhuriyetçi Anayasasının yıkılışının Nedeni olarak göstermek de kabul edilemezdir. Genel olarak Tarihte tinsel kütleler ve bireyler oyundadır ve birbirlerini karşılıklı olarak belirlerler; ama Tinin doğası, genel olarak dirimli olanın karakterinden çok daha yüksek bir anlamda, dahaçok bir başka kökenseli kendi içine kabul etmemek ya da bir Nedenin kendini onda sürdürmesine izin vermemek, tersine onu kırmak ve dönüştürmektir. -Ama bu ilişkiler İdeaya aittir ve ilkin onda irdelenmeleri gerekir.-
Burada şu da belirtilebilir ki, sözcüğün asıl anlamında olmasa da, Neden ve Etki ilişkisinin kabul edildiği düzeye dek, Etki Nedenden büyük olamaz; çünkü Etki Nedenin belirişinden daha ötesi değildir.
Küçük Nedenlerden büyük Etkilerin doğmasına izin vermek ve kapsamlı ve derin bir olay için bir anekdotu ilk Neden olarak göstermek tarihte yaygınlık kazanmış bir şakadır. Böyle bir sözde Neden bir vesileden, bir dış uyarıdan daha ötesi olarak görülmemelidir ki, olayın iç tini ona gereksinim duymamış, ya da görüngü alanında onlardan başlayabilmek, kendini ortaya koyabilmek ve sergileyebilmek için onların sayısız bir çokluğunu kullanabilmiştir. Tersine, işin gerçeği böyle kendi başına önemsiz ve olumsal birşeyin ancak olay tarafından öyle belirlendiği için onun vesilesi olduğudur. Zayıf bir daldan büyük bir şeklin doğmasına izin veren o arabesk tarih tablosu buna göre hiç kuşkusuz ustaca, ama en yüksek derecede yüzeysel bir irdeleme yoludur. Büyük olanın küçük olandan bu doğuşunda hiç kuşkusuz genel olarak tinin dışsal olan üzerine getirdiği bir evirme vardır; ama tam bu nedenle bu dışsallık doğuş sürecindeki Neden değildir, ya da bu evirmenin kendisi Nedensellik İlişkisini ortadan kaldırır.
Sayfa 430 - İdeaKitabı okudu
·
68 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.