Gönderi
Bir Çift Öküzden Gayrı Ne İsterdi Karabibik?
Karabibik, Nabizade Nazım'ın 1891 yılında yazılmış köy romanıdır. Romanın yazılış amacı, Nabizade tarafından eserin önsözünde dile getirilir: "Eğer gerçekçi bir roman okumadıysanız, işte size bir tane takdim edeyim.
Emile Zola gibi, Alphonse Daudet gibi realistlerin, yani gerçekçi yazarların romanlarının hep ahlaka aykırı şeylerle dolu olduğunu düşünenler, Karabibik'i okuduklarında sanırım bu düşüncelerinden kurtulacaklardır." Nabizade'nin amacı realist - naturalist bir çizgide eser vererek okuyucuyu bu türle buluşturmaktır. Aynı zamanda realist-naturalist eserlerin yalnız fuhuş gibi hayatın kötü yanlarını ortaya koymadığını da kanıtlamak düşüncesindedir
Romanın köyde geçiyor olmasının sebebiyse okuyucuya Anadolu'nun o yörelerini, oralarda yaşanan hayatı, geçim sıkıntısını halkın kendi diliyle ortaya koymaktır: "Romanımın zeminini Anadolu köylerinden seçmekteki amacım, köylülük ve çiftçilik dünyasının yabancısıysanız, size o dünyalar hakkında fikir vermektir. Olayların geçtiği yerlerde geçim sıkıntısı ve meşguliyet hakkında yeterli derecede bilgi sahibi olacak ve onların konuştuğu dile de aşina olacaksınız." Nabizade böyle yaparak realist-naturalist nazardan bir eser vücuda getireceğine inanır.
Romanda, Karabibik'in bir hayalin, amacın peşinden sürüklendiğini görürüz. O da bir çift öküz almaktır. Tarlasına gidip gelirken, evinde gece vakitleri hep bu öküzleri düşünür. Öküzler onun için / yöre halkı için bir statü sembolüdür. Öküzü olması Karabibik'i yükseltecek ve diğerlerinin kendini konuşmasını sağlayacaktır. Köylülerden Yusuf'un düşünceleri bunu kanıtlar niteliktedir: "Yusuf'un şaşkınlığı gittikçe artmaktaydı: Karabibik'in iki öküzü bulunacak ha? Ne büyük olay! Bütün Temre halkı şu olayla hiç olmazsa bir hafta kadar meşgul olacak..." Sırf bu amaç uğruna Karabibik, Temre köyündeki tüccar Yani ve Anderya'ya giderek borç almak ister. Bu iki isim tefecilik yapan, bir verip beş alan isimlerdir. Ancak Karabibik'in başka çaresi yoktur: "Karabibik hazırlıklarını anlatmaktaydı: Anderya'dan veya Yani'den yirmi mecit... Faiz çok olacak ama... Ne çare... Gelecek harmanda ödemek mümkün... Durali'nin hayvanıyla Ayşe'nin hayvanını birleştirecek... Artık bundan böyle göğsünü gere gere gezecek... Günde yarım ölçek bu!"
Karabibik'in öküz alma hayalinin dışında köydeki aşk ilişkileri de dikkate değer. Öncelikle Karabibik'in kızı Huri aracılığıyla amacına ulaşma çabasına şahit oluruz. Karabibik, elinde bulunan tarlasını sürmek ihtiyacıyla bir çift öküze muhtaçtır. Zaten bu hayalin başlangıcı da budur. Öküzleri olmadığından ve maddi imkanı da yeterli gelmediğinden kızı Huri'yi Sarı İsmail ile evlendirmek ister. Böylece Koca İmam'ın öküzlerini bedavaya kullanabilecektir. Ancak Sarı İsmail başkasıyla evlenince Karabibik'in bu isteği gerçekleşmez. Bu sefer de tarlasının bir kısmını satın almak istediği için kavgalı olduğu Yosturoğlu'nun yeğeni Hüseyin'le Huri'yi evlendirir. Zaten borç harç bir çift öküz almıştır, malı vardır ama bu evlilik onun tarlasını da kurtarmıştır. Karabibik mutludur. Burada kadının bir amaç uğruna araç olarak kullanılma anlayışı göze çarpar. Romandaki aşk ilişkilerinden diğeri Karabibik'in başından geçen kırık dökük bir arzudan ibarettir. Hastalığı için gittiği Hıristiyan doktor Linardi'nin karısı Eftalya'ya içten içe bir istek duyar: "Karabibik vücuduna yapışmış olan kurdu çıkarmak için kendisini Linardi'ye göstermeye geldikçe, Eftalya'yı görüp hoşlanmaktaydı. Eftalya da Karabibik'e karşı pek serbest davranmakta, onunla açık saçık şakalaşmaktaydı. Karabibik'in olanca aşkı şu birkaç dakikayla sınırlı bulunmaktaydı. Bir çirkin tebessüm, bir iki basit şaka, içinden kopup gelen kısa bir çığlık: İşte ömrünün romanı bundan ibaretti." Fakat bu aşkın bir sonu yoktur. Eftalya, Karabibik'in bu arzularıyla eğlenir ve onu yaralar.
Genel olarak bakacak olursak romandaki karakterlerin yüzeysel olduğu, iç dünyalarına eğilinmediği görülür. Bununla birlikte köy yaşamını, köylülerin yerel konuşmalarını tüm gerçekliğiyle verme gayretinden söz edebiliriz. Zaten yazarın amacı da budur. Karabibik bu haliyle edebiyatımızda köye yönelen, köy insanını ele alan, köyün dinamiklerini sorun edinen roman ve hikayelere kapı aralayan ilk eser olması yönünden önem arz eder.
·
90 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.