İlber Ortaylı, Machiavelli’den bahsederken “yaptığı şeylerde derin bir tetkik var, büyük bir okuma var” deyip ekler, “yazdığı tiyatro eserleriyle de dönemin ‘ahlaki’ denilen kurallarını zedelemekle meşgul”. Gerçekten de öyle, Machiavelli bu tiyatroda aşkı ve ona eşlik eden meseleleri, politik ve teorik çıkarlarının çoğunu yeni bir aşamaya geçirebileceği bir test alanı yaratmıştır. Oyundaki Rahip Timoteo da geleneksel etik standartların her zaman geçerli olmadığını öne sürerek erdem ve ahlaksızlık arasındaki ilişkiyi karmaşıklaştırır. Şunu belirtmek lazım ki rahibin argümanı, safsatadan arınmış bir şekilde yürütülmesi ve mali kazanç beklentisiyle motive edilmesiyle yalnızca yozlaşmış kilise kurumunun değil, aynı zamanda Prens’te (Il Principe) ileri sürülen diğer argümanların izlerini de taşır. En azından, siyasi arenada kabul edilen sahtekarlıkların yatak odası söz konusu olduğunda o kadar da farklı olmadığını gösterir. Kankurutan oyununa gelecek olursak, bu oyun Romalıların “Yeni Komedyası”ndan miras kalan bir gelenekle başlar. Genç bir adam (Callimaco) güzel bir kadını (Lucrezia) arzular ancak bir engelle karşılaşır; o da hanımefendinin avukat kocasıdır. Callimaco, mutluluğunu ancak bir zina eylemiyle elde edilebileceğine kanaat getirir. Bu, bize karanlık bir ahlaki tezahürü akla getirir fakat Machiavelli, prolog kısmında bu olayın değersiz veya uygunsuz addedilmesi halinde izleyicinin, yazarın sefil bir durumda olduğunu akılda tutması gerektiğini söyler. Sant’Andrea Percussina’daki sürgün hayatı Machiavelli’yi bu ruh haline sokmuş olmalı. Machiavelli, dur durak bilmeyen çabaları yok sayıldığı için hayal kırıklığını bir nevi bu piyese yansıtır. İlaveten eser, çok güzel orta oyunlarıyla doludur. Avukat Nicia’nın, karısıyla yatmasına izin vermeden önce Callimaco’nun kabarcık belirtilerini kontrol etmesini ve cinsel organını yakından incelemesini anlatması gibi komik diyaloglar mevcut. Oyun, müstehcen bir yerel dil kullanılmasıyla da başarılı. Machiavelli’nin kaba kelime hazinesi oyuna bir dizi duygu katıyor.

Kankurutan: MandragolaNiccolo Machiavelli · Selenge Yayınları · 202279 okunma

··

366 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hakan Sönmez