Gönderi
TANZİMAT'TAN ERKEN CUMHURİYET'E KUMAR
Ahmet YEŞİLYURT
İletişim Yayıncılık, İstanbul
191 sayfa
Öncelik yazarın kısa hayatıyla ve kitabın konusuyla başlamak istiyorum. Yazar Ankara doğumlu olup ilk ve orta öğretimi Ankara'da tamamlamıştır. Yazarımız kitabı Anadolu Üniversitesi doktora tezi olarak 2019 da tamamlamıştır. 2022 yılında 1. Baskısı yayınlanmıştır. Kitabın internet ortamında satışı çok az olduğun fark ettim. Umarım daha güzel satış rakamları elde eder.
Kitap kronolojik olarak antik dönemlerden günümüze Kumar oyunlarının evirilmesini kompozisyon şeklinde anlatıyor. Genel olarak yazar kumar oyunun Osmanlı toplumu üzerinde ve azda olsa diğer milletler üzerinde etkisi üzerinde durmuş. Kitabın anlatım dili gayet akıcı ve yardımcı olduğu kaynaklar ve alıntılar sayfanın alt kısmında bilgilendirilmiş.
Kitabın genel konusuna gelecek olursak; Kumar sözcüğünün anlamı, İslam toplumunda ve diğer toplumlarda ki karşılığı, Antik dönemlerde ve mitolojik inançlarda kumarın yeri ve oynanış tarzları ve kronolojik olarak halkların kumar oyunlarına tepkisi bu kitabın ana konularıdır.
Kitabın başlarında antik çağlarda oynanan kumar oyunlarının günümüze sirayet ettiğini görmekteyim. Örnek: İnsanların günümüzde zar atarken zarlarını öpen insanların şans tanrıçasından yardım istediklerini pek bilmeseler de Mitolojik dönemlerden süre gelen bir adettir. İskambil kağıtları Avrupa'da 1380 yılında yayılma başlıyor. İlk resmi kumarhaneler ise İtalya'da 1638 yılında açılmıştır. Kumar oyunlarının antik çağlardan beri oynana gelmesi beni gerçekten şaşırttı. Beni diğer şaşırtan mesele ise Osmanlının 18.y.y da kumar ibaresi ile tanışması bundan önceleri tabi satranç ve tavla oynandığı biliniyor. Osmanlı da Kumar çok sahiplenilmese de bazı dönemler serbest bazı dönemler Avrupa'da olduğu gibi yasaklandığı dönemler olmuş. Genel olarak bakıldığında ise Tanzimat tan Cumhuriyet'in erken zamanlarına kadar artarak devam etmesi görülmektedir. Hatta II.Abdülhamit Han'ın Yıldız Sarayında 1925 yılında kumarhaneler bile açılmış. Gerçekten üzücü bir durum Abdülhamit gibi bir padişahtan sonra Yıldız Sarayına kumarhane açmak gerçekten trajikomik bir durum. Lakin daha sonra intihar olayları artınca Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla Yıldız Sarayında ki bu kumarhane kapatılmıştır.
Tabi ki bütün bunların yanı sıra devletler önlem almış bazen yasaklamış bazen serbest bırakmış ancak bir türlü insanları kumardan uzaklaştıramamış. Önlemler almak için görevlendirdiği memur ve polisler rüşvet karşılığı Devlet kademelerinde görev alan memurlar hatta askerler ve polisler bile kumar oyunlarını oynamışlar. Devletlerin önlem almak için görevlendirdiği diğer memurlar ise rüşvet alarak yasaları uygulamamışlardır.
İlk bakıldığında kumar eğlence gibi görünse de insanların hayat biçimlerini hatta canları pahasına oynadıkları bir amaç haline gelmiştir. O kadar ki insanlar kumar uğruna hapiste girmiş ve kumar için ceza aldığı halde özgürlüğünden hapiste bile kumar oynayabilmiştir. Hatta kumar yüzünden insanlar idama kadar gitmiştir. (Bkz .S.149) Bunun yanı sıra kumar yüzünde bir çok insan borç batağına düşmüş ve intihar etmiş. Bir çok insan kumar masalarında hayatını yerle bir etmekte, günümüzde dahi kumar bazı yerlerde serbest iken devlet'in izin verdiği alanlarda serbest kalmış. İnsanımız antik çağlardan bugün kumar oyunlarını bazen gizli bazen açıktan oynamış. Bazı yöneticiler dahi kumar oyunlarına düşmesine rağmen yasaklamaları kaldırmamış veya tamamen serbest bırakamamış.
Sonuç olarak kumar geçmiş tarihlerden günümüze kadar oynana gelmiş. Ne insanlar reddetmişler ne kabul edebilmişler. Kumar oyunları boş zaman oyunları olarak geçmiş ve bazı din ve inanışlarda kati olarak yasaklanmış, bazı inanışlarda ise serbest bırakılmıştır.
Kitapta hoşuma giden cümlelerden bir tanesi .".. kumarla mücadeleyi, hiç bir devlet, hiçbir devirde başaramamıştır. Bu savaş İsa'nın doğumu tarihinden başlar." diğer hoşuma giden alıntı ise Şeyhülislam Ebusuud efendinin verdiği fetvası: Zeyd'in abdesti varken satranç ve tavla oynayıp, tekrar abdest almadan ve elini yumadan kalkıp namaz kılsa Şer'an caiz olur mu? sorusuna el cevap: Elini yumak evladır, abdest almak dahi evladır, oynamamak din ve dünya saadetidir. Hak hazreti müyesser buyura.
Yaptığım ufak araştırmada kumar tarihi ile alakalı fazla kitaba rastlamadım. Kumar tarihini anlatan az bulunan kitaplardan olmasına karşı kitaba ilginin çok yüksek olmadığını gördüm. Belki de kumar tarihi konusu okuyucuya çok ilgi çekici gelmiyordur.
Ben kitabı genel itibariyle akıcı buldum. Çok fazla tekrara düşmemesi ve itiraf ediyorum ki kitaba ön yargı ile bakmama rağmen gerçekten beni yanılttı ve şaşırttı.
Hem araştırmalarda kaynak olarak kullanılacak, hem de bilgi edinme amacıyla okunacak ve okuduktan sonra tatmin edecek güzel bir tez bitirme kitaptı diyebilirim. Bunun yanı sıra ne kadar nesnel ve tarafsız olmaya çalışsa da yazar bazı yerlerde kendi düşüncelerini okuyucuya sezdirmiş.
Tanzimat'tan Erken Cumhuriyet'e Kumar - Talihe Zar AtmakAhmet Yeşilyurt · İletişim Yayıncılık · 06 okunma
·
62 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.