"1 Mayıs 1924'te bir Berlin polisi lastik copunu 16 yaşında bir kızın sırtına şiddetle vurdu ve bir devrimcinin oluşmasına katkıda bulunmuş oldu." O isimsiz polis, o cop darbesinin yarım yüzyıllık kelebek etkisi sayesinde SSCB'nin, Batı'nın atom sırlarını kolaylıkla ele geçirmesine sebep oldu. SSCB'nin 1949'da Kazakistan'da bombayı patlatmasını sağlayan temel istihbarat ve yaklaşık 20 yıl süren oldukça verimli espiyonaj katkısı o kızın, Ursula Kuczynski'nin ya da GRU'daki kod adıyla Ajan Sonya'nın sayesindeydi. Bir Alman Yahudisi, bir komünist, bir SSCB albayı, NKVD, GRU ve KGB hatta bir parça da Stasi casusu, bir bestseller yazarı olan Ursula'nın 20. yüzyılın tamamını kapsayan ve Putin'in deyimiyle Rusya'nın süper-casusu sıfatının hakkını veren casusluk öyküsü The Spy and the Traitor / Casus ve Hain adlı harika kitabın yazarı Ben Macintyre'ın aynı kalitedeki araştırmasına konu oldu. Ajan Sonya, Oleg Gordievski kadar tehlike altında olmasa da hatta 2. Dünya Savaşı başlayana kadar nispeten güvenli bir ajanlık serüveni yaşasa da Çin, Polonya, İsviçre ve İngiltere gibi ülkelerde kendini adadığı komünizm için yaptıklarıyla tarihin seyrini değiştirdi. Özellikle savaşın sonlarında Manhattan Projesi'nin atom sırlarının Stalin'in eline geçmesinde en büyük örgütleyiciydi. Bir erkek mesleği olarak tahayyül edilen casusluk dünyasında kadınların da hatrı sayılır ölçüde yer aldığı malum. Hizmetleri, Soğuk Savaş yıllarını pek kapsamasa da Ursula'nın sıcak savaş döneminde Nazizm'in yıkımına epey katkısı olmuştu. Adanmışlığı ve etrafını saran casus erkeklerle sürekli evliliğe giden hikayeleri, çocuk doğurmakta tereddüt etmeyişi ona her zaman ikili bir yaşam ve bolca hasret getirdi. Sonya, bir kez geldiğimiz ve yüzde 99'umuzun sıradan bir şekilde yaşayıp tamamladığımız hayatı acılarıyla, korkularıyla, heyecanıyla, aşklarıyla dolu dolu yaşayıp ölü bedenini nihayet 21. yüzyılın girişinde toprağa sunan bir kadın ve övgüyü olmasa da takdiri hak ediyor. Macintyre'ın kitabı, Casus ve Hain kadar dehşetli bir çok yüksek tempodan farklı olarak bir kadının sıradışı hayatını inişli çıkışlı bir tempoyla ele alıyor. Çıkışının sabahında Say Kitap'ın kapısına dayanıp memleket sathında kitabı ilk okuyan okur olarak bir sonraki Macintyre kitabı için de iki elim kanda olsa yine aynı şeyi yapacağıma eminim. Yazarın tutkulu biyografi anlayışı tıpkı Stephen Kinzer kitapları gibi: Kurgu tadında ama kurgudan çok daha iyi.

Ajan SonyaBen Macintyre · Say Yayınları · 202217 okunma

·

150 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Muhammed Tiryaki