İyi Doktor Kim?
İyi Doktor, Damon Galgut’tan okuduğum ilk kitap oldu. Yazarı arkadaşım 
fazi sayesinde duymuş oldum. Yine yazarın Vaat isimli oldukça popüler bir romanı varmış. Vaat, 2021 Booker Ödülü’nü de almış.
İyi Doktor ilk bakışta kendi hâlinde bir hikâyeymiş gibi hissettirse de arka planı biraz daha farklı. Yazar kendi coğrafyasında yaşanan siyasi, toplumsal, sosyal sorunları anlatmaya çalışmış. Bu bakımdan Abdulrazak Gurnah’a da benzettim. Galgut, Güney Afrikalı bir yazar. Güney Afrika’da yaşanan Apartheid Rejimi neticesinde siyahi insanların yaşadığı sıkıntılar İyi Doktor’da işleniyor.
Apartheid, ayrı olmak anlamına gelen bir kelime. Afrika’nın güneyinde bulunan Güney Afrika Cumhuriyeti ile bu devlete bağlı Güneybatı Afrika’da (Namibya) 1948-1994 yılları arasında resmî devlet politikası olarak iktidarda bulunan Ulusal Parti Hükümeti tarafından uygulanan ve bu doğrultuda yasalar çıkartarak ırksal ayrımcılığı savunan sistemdir. Beyaz ırkın diğer ırklardan üstün olduğunu savunan bir ideoloji ile yürütülmüş bir sistem bu. Bu sistem, insanların kökenlerine göre sınıflandırılmaları sonucu, beyaz azınlık dışında kalanların vatandaşlık hizmetlerinden daha az yararlanmaları, devletin sağladığı sağlık ve eğitim hizmetleri gibi sosyal hizmetlerden daha az yararlanmaları gibi ırkçı uygulamalara zemin olmuş.
Bu bilgiler ışığında okunduğunda roman daha farklı bir anlam kazanıyor. Güney Afrika’da ‘’Yurtluk’’ adı verilen, adeta terk edilmiş bölgeler bulunuyor. Bu yurtluklar, Apartheid Hükümeti’nin çeşitli siyah ulusların kendi kaderlerini belirlemeleri için ayırdığı fakir ve geri kalmış bölgeler. İşte olaylar böyle bir yerde bulunan bir hastanede geçiyor. Hastanede yıllarını geçirmiş Doktor Frank Eloff ve hastaneye bir yıllık kamu hizmetini tamamlamak için gönüllü olarak gelen Doktor Laurence Waters.
Laurence’ın gelmesiyle birlikte hastanede birçok şey değişir. Bir yandan hastane içerisinde yaşanan olaylar, bir yandan hastane dışında gelişen olaylar derken roman çok dar bir alanda birçok yan olaydan meydana geliyor.
Biz olayları Frank’in ağzından okuyoruz. Kahraman bakış açısıyla yazılan kitapta Frank’in gözünden yaşadığı ve tanık olduğu her şeyi okuyoruz. Anlatıcı Frank olunca ister istemez ona bir yakınlık duydum. Belki okuyanlarda da bu his oluşmuştur. Frank başlarda temkinli, şüpheci, soğuk, insanlara mesafeli davranan, içini pek açmayan, ketum, durağan bir karakter olarak karşımıza çıkıyor. Laurence ise idealist, bir şeyler yapmaya hevesli, değişime açık, görev aşkıyla yanan, hareketli bir karakter. Aslında bu iki zıt karakterin birbirlerine olan tavırları, birbirleri hakkındaki düşünceleri romanın bence temel noktası. Zaman zaman inişli çıkışlı seyreden bu ilişkide iki tarafa da hak verdiğiniz, iki tarafı da desteklediğiniz yerler oluyor.
Hastanenin sadece birkaç doktorla ve neredeyse hastasız olarak faaliyete devam etmesi, terk edilmiş bir bölgede olunması, o ıssız ve durağan hava bana Tatar Çölü’nü ve pek tabii Bastiani Kalesi’ni anımsattı. Drogo’nun yaşadıklarının bir benzerini Frank ve oraya sonradan gelen Laurence yaşıyormuş gibi hissettim.
Olayların detayına girmiyorum. Sadece romanı ikiye ayıracak olsam hastane içi ve hastane dışı olaylar olarak gruplardım. Hastane dışında yaşanan olaylar o döneme ışık tutuyor diyebiliriz. Romanın bazı noktalarında okurun aklında birtakım soru işaretleri oluşuyor. Yazar her şeyi ayan beyan anlatmıyor. Romanın finalini de aslında yine bu şekilde soru işaretleriyle yapıyor. Frank ve Laurence’ın geçmişleri, dostlukları, hayalleri, aşkları, psikolojileri ve dahası oldukça başarılı bir şekilde anlatılmış. Kitaba adını veren iyi doktor kim? Buna da okurlar karar versin.
··
898 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.