Alışkanlıklara dair
Alışkanlık, irade, disiplin gibi kavramlara ilgisi olan ve bu konuyla ilgili hali hazırda araştırma yapanlar için içerik kimi zaman tekrara düşse de bazı kısımların hatırlanması ve iyileştirmeler yapılması adına okunmaya değer bir kitap olduğunu düşünüyorum.
_Ön bilgi_
Psikolog 
William James, ''bütün hayatımız, iyiliğimiz ve kötülüğümüz için sistematik olarak düzenlenmiş ve bizi karşı konulmaz şekilde kaderimize doğru taşıyan bir yığın alışkanlıktan başkası değildir'' der. Yani önce sen alışkanlıklarını oluşturursun, sonra onlar seni. Alışkanlıktan kasıt nedir peki? Beslenme, uyku, hareketten tutun nasıl düşündüğünüz, olayları karşılama şekliniz dahi alışkanlıklarınızla ilgilidir. Unutmayın ki; sinir sisteminiz size iyi gelecek olacak olanı değil sizin aşina olduğunuz, beslediğiniz düşünce kalıplarını ve inanç sistemlerini kullanır. Dolayısıyla buna yapılan özen de en az fizyolojik alışkanlıklarınıza gösterdiğiniz özveriyi ister, belki de daha çok. Daha doğru şekilde ifade etmek gerekirse birbirlerinden beslenirler. Düşünce yapımızı oluşturmak için kendimizi tanımalı, zaman ayırmalı, farkındalık oluşturacak aktivitelere yönelmeliyiz. Kitap okumak, dizi film izlemek, diğer insanların hayatlarından dersler almak- tarihi şahsiyetler olabilir ya da günlük hayattan-, deneyimlere açık olmak- seyahat vs-; felsefe ve psikolojiye, tarih ve edebiyata yani sanata yönelmek benim ilk aklıma gelenler.
James Clear, 
Atomik Alışkanlıklar kitabında alışkanlıkların oluşum mekanizmasını, alışkanlıklardaki küçük değişikliklerin uzun vadede ne gibi kazanımlar getirdiğini, istenilen alışkanlıkların nasıl kalıcı hâle getirilebilineceği veya istenilmeyen alışkanlıkların bir başkasıyla nasıl değiştirilebilineceğini; biyoloji, psikoloji ve nörobilim alanlarında doğruluğu kanıtlanmış fikirlerden yararlanarak okuyuculara açıklıyor.
Kitap herhangi bir konuda, her gün %1 oranında kaydedilecek iyileşmelerle yıl sonunda 37 kat daha iyi olunacağını veya aksi durumda yani her gün %1 geri gitmenin bireyi 0'a indireceğini, yine aynı şekilde uçak rotasındaki 3,5⁰'lik değişimin varış noktasını tamamen değiştirmesi örneklerinden hareketle alışkanlıklardaki minimal değişikliklerin de uzun vadede çarpıcı sonuçlar doğuracağından bahsediyor.
Benim için en çarpıcı olan kısım hedefler belirlemenin ve o doğrultuda harekete geçmenin aslında neden her zaman istediğimiz ölçekte sonuç vermediğini görmek oldu. Bu ne demek? Örneğin odanızın dağınık olduğunu ve ortalığı temizlediğinizi düşünün. Odanızı toplayacak enerjiyi bulursanız temiz bir odanız olur. Şimdilik. Ama en başından odanın dağılmasına yol açan o baştan savma ve eline geçeni bir yere tıkma alışkanlıklığını korursanız çok geçmeden karşınızda yine bir dağınıklık bulur ve yeni bir motivasyon hücumu beklemeye başlarsınız. Bu ayrıca ciddi bir irade ister, düşünceler düşünceleri açar, enerjinin doğru yere kanalize edilmesine engel olur. Harekete geçmenin önündeki en büyük engel düşünmektir. Oysa biliriz ki düşünceler hiçbir zaman eylemlerin yerini almaz. Mesela spor yapmak gibi hareket isteyen şeyler hepimizin en çok zorlandığı şeyler. Peki neden zorlanırız? Çünkü işin içine çok fazla düşünce sokarız. Yapsam mı, yapmasam mı? Sabah mı yapsam? Neyse sabah işim var, bugün de modum düşük zaten. Ee sınavlar da başladı, hava da soğuk zaten, aslında spora ihtiyacım yok noktasına varana dek bu düşünceler gider ve günlerin, ayların sonunda elimizde kalan tek şey yapmak isteyip de yapmadığımız bir şeylerin üzüntüsü olarak kalır. Yine bu durumun hayatımızın birçok noktasına sirayet ettiğini görür, sonrasında yeterliliğimizi sorgularken buluruz kendimizi. Tam bu noktada devreye alışkanlıklar giriyor.
James Clear, bu bağlamda sonuca dayalı alışkanlıklardan ziyade kimliğe dayalı alışkanlıklar geliştirilmesi ve bu doğrultuda adımlar atılması gerektiğini vurguluyor. "Bir davranışı ne kadar çok tekrarlarsanız o davranışla bağlantılı kimliği de o kadar pekiştirirsiniz. Hatta kimlik kelimesi orijinal olarak Latince 'oluş' anlamına gelen 'essentitas' ve 'tekrarlı' anlamına gelen 'identidem' kelimelerinden türetilmiştir. Kimliğiniz kelime anlamıyla "tekrarlı varoluşunuzdur." sözüyle de bunu destekliyor. Örneğin kilo vermek sonuca dayalı bir alışkanlık iken, sağlıklı birey olmak adına adımlar atmak kimliğe dayalı alışkanlıkları oluşturuyor. Ve genele yazdığımız zaman pekiştirmek istediğimiz özellikler için kimliğe dayalı alışkanlıklar geliştirmenin uzun vadede daha çok etkilerinin olduğunu söyleyebiliriz.
Burada asıl önemli olan kim olmak istediğimizi, bize nelerin iyi nelerin kötü geldiğini tespit etmek, nasıl birisi olduğumuzu keşfetmek, kısacası kendimizi tanımaktan geçiyor. Yine bu doğrultuda kendimizi bir süre gözlemlemek, farkındalığımızı arttırmak, yaptığımız eylemleri ayrı bir farkındalıkla yapmak, kendimizi tahlil edebilmek için okumalar, araştırmalar yapmak, deneyimlere açık olmak büyük önem taşıyor.
Yapılan araştırmalar modern insanin edinmesi gereken alışkanlıkların başında spor yapmak, meditatif bir özellik geliştirmek olduğunu söylüyor. 
Friedrich Nietzsche' nin burada bir sözünü eklemek istiyorum: "Mümkün mertebe az oturmalı; açık havada yürürken doğmayan, şenliğine kasların da katılmadığı hiçbir düşünceye güvenmemeli. Önyargıların hepsi bağırsaklardan gelir. Daha evvel de söylediğim gibi, kutsal tine karşı işlenen esas günah yerinden kıpırdamamaktır."
Tekrar kitaba dönecek olursak;
• Hedeflerin bir yön belirlemek açısından iyi olduğu ama ilerleme kaydetmede aslolanın sisteme odaklanmak olduğu,
• Hedefleri düşünmeye çok fazla zaman ayırıp sistemleri tasarlamaya yeterince zaman ayrılmadığında problemlerin doğacağı,
• Hedeflerin, sorunları sonuç düzeyinde çözmek için geçici çözümler sağlarken temelli bir iyileşme için sistem düzeyinde çözmek esas olduğunu,
• Alışkanlıkların zamanla değil tekrarla oluştuğunu, zamanı neyle beslerseniz onu katlayacağını, bu nedenle edinmek istediğimiz alışkanlıklar için her gün 2 dakika gibi bir süreyle de olsa zaman ayrılması ve bu küçük çabanın öneminin gözardı edilmemesi gerektiğini,
• Alışkanlıkların kademeli bir gelişimle yerleştiğini, söz konusu bir alışkanlığın edinilmesi ise kritik bir eşik değerin olduğu ve önemli olanın o eşik aşılana dek - ki bu yine istediğiniz beceriyi ne düzeyde yapmak istediğinize göre değişmekle beraber 21 veya 45 gün gibi zaman dilimleri olduğunu söyleyelim- bırakmadan, pes etmeden, istikrarlı bir şekilde sürdürmek olduğunu
• İyi alışkanlıkların başka iyi alışkanlıkları, kötü alışkanlıkların başka kötü alışkanlıkları beraberinde getireceğini,
~ sadece spor kıyafetlerini giymek> 2 dakika yürümek> 5k adım atmak> 10k adım atmak> 5km yürümek> koşmak ve bununla birlikte beslenme düzeninde de kendiliğinden değişimler yapmamız vs gibi
• Bu noktada alışkanlık takibi yapmanın ve gözden geçirmenin faydalı olacağı vurguluyor.
Kitabın belkemiğini 4 adımlı alışkanlık modeli -işaret, istek, tepki ve ödül- ve bu adımlardan doğan 4 davranış değişikliği yasası oluşturuyor. Bunlar genel olarak bildiğimiz kısımlar. Bu terimler, 
B. F. Skinner tarafından ortaya atılan edimsel koşullanma basamakları olan "uyarıcı, tepki, ödül" mekanizmasıyla açıklanabilir.
Yine bu konularla ilgili olanlar için 
Alışkanlıkların Gücü benzer nitelikte görünüyor. Okuyacak olanlara keyifli okumalar dilerim:)
··
2 artı 1'leme
·494 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.