1965 yılı Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Rus yazar Mihail Şolohov'un en önemli eseri. Yazar bu eseri 14 yılda yazmış. Tamamen kendi yaşadığı dönemi ve kendi insanlarını anlatır bu 1700 sayfalık eserde. Don Kazaklarının yaşadığı en zor yılları anlatır bu dört ciltlik kitapta. Yirminci asrın ilk çeyreğinde yaşanmış en korkunç yılları anlatır bize.
Yazar bizi bu muhteşem seri kitapta Rusya'daki Don nehri kıyısında yaşayan Kazakların 1910-1920 yılları arasındaki dünyasına götürüyor. Kendisinin de içinde bulunduğu veya çevresinden işittiği veya gözlemlediği olayları tamamen tarafsız bir şekilde kurgulayarak bize anlatıyor. Bütün bunları da yine Don kıyısındaki Tatarski köyünde yaşayan Melehov ailesi ve çevresindekiler üzerinden kurgulayıp bize aktarıyor.
Birinci kitapta yazar ağırlıklı olarak bize Don Kazaklarının günlük yaşamlarını anlatırken Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla meydana gelen olaylara dikkat çekiyor. İkinci kitapta Birinci Dünya Savaşı yıllarını ağırlıklı olarak bize anlatıyor. Bu kitapta hem cephede yaşananlara hem de cephe gerisindeki hayata tanık oluyoruz. Don kıyısındaki henüz savaş görmemiş yerleşim yerlerinde kalan ailelerin yaşadıklarını okuyoruz. Üçüncü kitapta artık Ekim Devrimi başlamıştır. Ve biz de Ekim devrimi ile birlikte yaşanan iç savaşta kendimizi buluyoruz. Dördüncü kitapta ise devam eden iç savaş süresince el değiştiren yerleşim yerlerinde yaşananlara tanık oluyoruz.
Yazar bize birinci ve ikinci kitaplarda, barış zamanını da savaş zamanını da gösteriyor. Ve sanki bunlar nedir ki diyor. Siz birde İç Savaş zamanını görün. Ve arkasından üçüncü ve dördüncü kitaplar geliyor. Dayanabilirse yüreğiniz buyurun okuyun. Savaş başka şey, iç savaş tamamen başka, tamamen korkunç bir şey. Savaşta bazı insani kurallar vardır, savaşan ülkeler bunlara uymak zorundadır. Ama iç savaşta kural diye bir kelime yoktur. Her türlü vahşet vardır. Her türlü insanlık dışı olay vardır. Her türlü katliam vardır. Kardeş kardeşi , komşu komşuyu, akraba akrabayı, kısaca her insan önüne geleni katletmekle mükelleftir adeta. İşte Don nehri etrafında da o yıllarda bütün bunlar yaşanmıştır. Kızıllarla Beyazlar arasında kalan Don Kazaklarının dramatik hikayesini muhteşem ve gerçekçi bir şekilde anlatıyor yazar.
Tabii ki kitapta sadece savaş ve dramlar yok. Aynı zamanda baş karakterlerin yaşadığı dramatik ve aykırı bir aşk hikayesi de anlatılıyor. Zaten bu durum da, bana göre tabloyu daha da dramatize ediyor.
Kitap muhteşem denecek derecede bir akıcılık ve sürükleyicilikle yazılmış. Adeta uçarcasına okunuyor. Betimlemeler ve tasvirler muhteşem. Çevre ve doğa betimlemeleri o kadar muhteşem yapılmış ki, adeta olaylarla özdeşleştirilerek bize sunuluyor. O andaki olayın durumuna veya karakterin ruh yapısına bağlı olarak betimlemeler de değişiyor. Şu ana kadar okuduğum hiçbir yazarda böyle bir duruma rastlamadım.
Son cümle olarak bu muhteşem eseri çok büyük beğeniyle okudum ve herkesin de okumasını tavsiye ederim.
