Osmanlı'da Sokak Köpekleri Meselesi
Osmanlı'da da sokak köpekleri meselesi var. Bir makaleden tuttuğum notlardan özetle:
I. Ahmed'in sadrazamı Nasuh Paşa, 1600'lerin başında köpekleri suriçinden alıp kayıkla Üsküdar'a bıraktırmış.
II. Mahmud döneminde köpeklerin bir İngiliz vatandaşını parçalamasından sonra, köpekler toplatılıp adaya gönderilmiş, ancak halk ses çıkarınca geri getirilmişler.
Abdülaziz döneminde de kayıkla adaya götürülmüş, halk dinlenmemiş bu sefer. Ama büyük yangın çıkınca "onların ahı tuttu" deyip geri getirtmişler.
II. Abdülhamid döneminde 1889'da Alman İmparatoru II. Wilhelm ziyarete gelecek ve köpekler görüntüyü bozuyor diye plan yapmışlar; ama hiç gerçekleşmemiş.
Asıl olay İttihatçılar gelince 1910'larda. Yeni düzen adına köpeksiz sokaklar istiyorlar. Les Petites Freres de Turcs (Türklerin küçük kardeşleri) diye dalga bile geçilmiş zamanında, hazmedilemeyen bazı fikirler akla geliyor. Ve İttihatçiler Sivriada (Hayırsızada)'ya köpekleri topluca gönderiyor. Ekmek, artıklar ve kuyu suyu bir süre sağlanıyor ama köpekler zamanla ekmek de yemiyor, kuyu suyunu da içmiyor. Derken görevliler de uğramayınca birbirlerini yiyorlar, ulumalar vs. acı olayı biliyoruz.
Abdullah Cevdet, bir Osmanlı siyasetçi ve düşünür olarak sokakta köpek istemeyenlerden. "İstanbul'da Köpekler" isminde bir risale bile yayımlamış. Meramını anlattığı şu paragraf ilginç:
“Bir memleketin nezafet ve intizam-ı mer’îsi o memlekette yaşayan kavmin maneviyet-i gayr-i mer’iyesindeki nezahet ve ahengin âyine-nümasıdır. Her adımda bir çukura, her üç adımda yolun ortasına serilmiş murdar, muhtazır bir köpeğe rast gelinen, her sokak başında bir ciğerci sırığı başa çarpılan, bütün bir mahalle köpeklerinin hep bir ağızdan havlamalarıyla yahut ulumalarıyla birkaç defa uykudan sıçrayarak uyanmaksızın hiçbir gece fasılasız, asude bir uyku uyumak mümkün olmayan bir memleketin sakinleri kendilerini mütemeddin milletlerin huzur-ı uhuvvetine nasıl ve ne yüzle çıkarabilir?” (Abdullah Cevdet, 1909, s. 5-6).
Kaynak: "Osmanlı Modernleşmesini Hayvanlar Üzerinden Okumak: Abdullah Cevdet’in İstanbul’da Köpekler Risalesi", Mehmet SÜMER
·
65 görüntüleme
halkın lafını dinleme fikri hangi üstün zekadan çıkmış acaba
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.