İlk olarak İlk Öğretmen kitabından hareketle yakından tanıma fırsatım oldu Aytmatov'u. Belki de bu durum biraz geç kalmışlığın da göstergesi olabilir, netice olarak doğrudur. İlk Öğretmen kitabını soluksuz bir okuyuşla çok kısa bir sürede bitirmemin ardından hemen raflarda diğer kitaplarına göz atma mecburiyetini de beraberinde getirdi bu durum doğal olarak. Eserde Yedigey olarak ifade edilen aslında ana karakterimiz dir. Kendisi, o yıllarda Orta Asya da verilen bağımsızlık mücadelesinde cepheden dönmüş yorgun bir askerdir.
Cepheden döndükten sonra Kazak bozkırlarında Boranlı kasabasında küçük bir aktarma istasyonunda kendine iş bulur ve kıt-kanaat eşi Ukubala birlikte ayakta kalma mücadelesi verir. Gerçi kasaba olmaktan da bir tık uzaktı burası. Bilmem kaç defa geçmişti bu metruk bölgeden başını alıp gitme fikri...
Kazangap adında bir isim daha vardır romanımız da. Boranlı kasabasının medar-ı iftarıdır desek yanlış ifade etmiş olmayız. Kendisi baş karakterimiz Yedigey'i Boranlı topraklarında yaşamaya ikna edendir aynı zamanda. Ancak ölüm Kazangab'ı Yedigey'den önce selamlamış ve Boranlı topraklarında hayata gözlerini yummuştu.
Ölüm karşısında herkes eşitti. Yapılacak tek şey artık Kazangabın naaşını vasiyeti üzerine Nayman Ana olarak da anılan Sarı Özerk Bozkırların biraz uzağında kalan Ana - Beyte defnetmekti. Yedi, sekiz kişilik bir grup sabahın erken saatlerinde yola çıkmışlar Ana Beyte ulaştıklarında ise beklemedikleri bir durumla karşı karşıya kalmışlardı. Amerikan - Rus ortak uzay üssü konvensiyonu, Ana - Beyti uzay istasyonu olarak kullanmaya başlamışlardı. Yedigey'in tüm ısrarlarına rağmen Teğmen Tansıkbayev, Ana Beyte geçmelerine izin vermemişti. Buna rağmen Kazangab'ın vasiyeti ve devamında naaşı ortadaydı. Ne yapılacaktı? Yedigey teğmene kızmasının yanında beraberinde ki Boranlı'lara ne diyecekti ? Boşuna gelmişlerdi onca yolu ? Dönüşte Malakumdıçap vadisine geldikleri zaman Yedigey kararını verdi. Buraya defnedecekler di Kazangab'ı. Ayrıca beraberinde ki heyete de vasiyetini açıkladı Yedigey. Kendi mezarının da buraya Malakumdıçap vadisinde, ahbabı Kazangab'ın yanında kazılmasını ister.
Dönüş yolunda Yedigey düşünceliydi. O dönemler tekrar gözünün önünde canlandı. Abutalip, apar topar Boranlı istasyonuna gelen ilk trene bindirilip götürülmüştü, geride kalan eşi Zarife ve iki çoçuğunu gözü yaşlı bırakarak. Ve öyleydi aslında trenler hep ayrılık getiriyordu. Peki kimdi bu Teğmen Tansıkbayev? Zamanında Boranlıya gelen Abutalib'in ölümünde parmağı olan birisi olduğunu elbette bir süre sonra öğrenecekti.
Sonlara yaklaşırken romanda benim en çok şaşırdığım nokta Yedigey'in Abutalibin eşi Zarifeye aşık olması durumu, eleştirmeden ziyade manasını anlamakta zorlandığım şey ise Uzay üssünün bölümlerinin roman da niçin yer aldığı dır. En üzüldüğüm yer ise Nayman Ana'nın işkencelerle akli dengesini kaybeden oğlu tarafından öldürülmesidir.
Gün Olur Asra Bedel 
Cengiz Aytmatov
·
23 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.