Item: Bir Merkeze Sahip Olmak
Author: Yunus Özdemir

Yunus Özdemir

@Avkevir04·

01 Ocak 2023 21:11

191 syf.

Puan vermedi

Manevî Hayatın Merkezi Olmalı

Manevî Hayatın Merkezi Olmalı ❁ ❁ ❁ Dinlerin manevî telaffuzları metafizik boyutunda ifade edilme gerekliliği ve çabası haizdir. İslâm kaynak ve geleneği metafizik çevresinde güçlü karakterler ve yansımaları mevcuttur. İslâm maneviyatı karakteri ifade etme çabasının birçok çevrelerden bir tanesi olan “Tradisyonalist” – “Perennialist” temsilcilerinden Frithjof Schuon (Îsâ Nûreddin) (1907 – 1998); Kuzey Afrika yolculuğunda Şeyh Ahmed el-Alevi ile tanışarak müslüman oldu. Metafizik, maneviyat, sanat ve ahlak konularında İslâm ve Ezeli Hikmet, İslâm’ın Metafizik Boyutları, İslâm’ı Anlamak, Manevî Perspektifler gibi eserleri yazarak aslî din öğretisi konularında İslâmî değerlerin metafizik yorumlarını geliştirmeye çalıştı. İntegral Antropoloji, Ontoloji ve Kozmoloji, Manevî Perspektifler, Muhtelif Konular başlıklarıyla “Bir Merkeze Sahip Olmak” kitabını dört bölümle; İnsan – Tanrı ilişkisi boyutlarından “Merkeze Sahip Olmak” anlamının çerçevesini anlatmakta. Kalbin ve iradenin varlığını aradığı ve bulmaya çalıştığı hâl; ruhun hayat sahasıdır. Ruh, hayat sahasında bir dayanağa sahip olmak ister, bu da bir kaynağa, bir merkeze ihtiyaç duyar. İnsanın merkezsizden bir merkeze sahip olma noktasında Frithjof Schuon; Semâ'ya samimi bir şekilde yönelen, Tanrı ile olan ilişkisi ona bir merkez bahşeder. İnsan hayat sahasında arayış ve var olma çabasını Ezelî’ye seslendiğinde her zaman için merkeze bağlanmış olur. “Bir Merkeze Sahip Olmak” Başlığında Schuon; insanlığın zihin tarihine etkisi olmuş düşünürlerin fikirleri ve bu fikirlerin gelenekleşmiş yönlerini ele almakta. Merkezî öz bakış acısının insanı özgür iradesiyle merkezini, kimliğini ve kaderini seçmekle cevherini oluşturmaktadır. Schuon, özgürlüğün; bizleri özgürleştiren/kurtaran bir merkeze sahip olmamızla mümkün olacağını söylemektedir. Özgürlüğün kalbimizin derinliklerinde olduğumuz şeyi seçmenize imkân vermesidir. İnsan tabiatı çerçevesinde antropolojik yönünü inceleyen Schuon; Allah'ı idrak edebilmenin üç kabiliyetinden söz eder: Birincisi aklın nesnelliği yani eşyayı oldukları hal üzere görebilmek. İkincisi irade nesnelliği yani özgür iradedir. Üçüncüsü duygu nesnelliği veya ruh nesnelliği yani hayırseverlik, karşılık ve çıkar beklemeden sevmek ve merhamet etmektir. İnsan imtiyazının ‘nesnellik kabiliyeti’ olduğu ve insanî değerlerinin temel ölçütü çıkarımında bulunur. Metafizik bir akla sahip olmanın bazı şartlarından irade ve duygu nasıllığı karakter kimliğini göstermekte. Karakter kimliği Allah sevgisini idrak ve duygularla ulaştığında; Hakikat, Yol ve Erdem varlığını kapsar, “sevme melekesi” sırrı İlâhî Tabiat’ın “Allah Sevgisine” kavuşturmaktadır. Aklın özü “dindar”dır. Fikrini savunan Schuon; aklın bizatihi cevheri Mutlak İyi'yi saf seziş ve tefekkür manasına ulaşıp erdemin özü olan “Allah Sevisi”ni bulmak, olduğunu “Akıl ve Karakter” başlığında anlatmaktadır. Varlık kategorileri dediğimiz durum yaratılışta uzayan ve yaratılışı idare eden cevherlerdir. Metafizik meselelerinden ontoloji ve kozmoloji anlama ve yorumlama basamaklarında kategoriler yani cevherler ihtiyaç duyulmakta. Metafizik akılsal süreçler boyunca bunun çeşitli açıklamaları olmuştur. Schuon, Meşşâî/Peripatetik kozmolojiye yakın yönlerini referans alarak kategori yani cevheri üç sınıfa ayırır: (1) Nesne ve Özne, mekân ve zaman, ki içeren kategorilerdir. (2) Madde ve enerji, sûret ve sayı, ki içerik kategorilerdir. (3) Nitelik ve nicelik, basit ve karmaşıklık, ki nisbet kategorilerdir. Her çiftin ilk terimi statik iken, ikincisi dinamiktir. Schuon, bu kategorilerin “ilâhî şeyler” olduğunu yani “melekî yansımalar” olduğunu ifade eder. Allah ile insan arasında ki ilişkisinin Onto-Kozmolojik metafizik boyutunda ele alan Schuon; Allah ile insan arasında ki aslî anlaşma olan: “Bir de Rabbin, Âdemoğullarından, bellerindeki zürriyetlerini alıp da onları kendi nefislerine şahit tutarak, ‘Ben sizin Rabbiniz değil miyim?’ dediği vakit, ‘Pekâlâ Rabbimizsin, şahidiz’ dediler. Bunu kıyamet günü ‘Bizim bundan haberimiz yoktu’ demeyiniz diye yapmıştık.” (A'raf Sûresi, 7: 172). Schuon bunun şu demek olduğunu söyler: Tikel bireysel imkân kesinlikle, ona uyduğu veya muhalefet ettiği ilâhî ve kural koyucu İmkâna ilişkin bilinci içerir; muhalefet, Tanrı olma şeytanî arzudur. “Manevî Perspektifler” bölümünde derin düşünme, yoğunlaşma ve dua ile bu üç kelimenin manevî hayatın temel biçimleri üzerinde durulur. Derin düşünme, bizim bakış açımızdan, evrensel hakikatleri anlamak amacıyla aklın bir faaliyetidir; yoğunlaşma, kendi hesabına, deyim yerindeyse bu hakikatleri veya gerçeklikleri varoluşsal olarak özümsemek için iradenin bir faaliyetidir; dua ise ruhun Allah’a yönelik faaliyetidir. Metafizik yönleriyle bu bölümde Schuon; “Teizmin Dereceleri ve Kapsamı”, “Gökteki Babamız” ve “Davud, Şankara, Honen” başlıklarını da ele alarak diğer dinlere ait bakış açılarını da anlatmaktadır. “Çeviri Sanatı Hakkında”, “Giyim Sanatının Mesajı” ve “Bir Astronomi Meselesine Dair” başlıkları kitabın son bölümü olan “Muhtelif Konular” başlığıyla kitabı tamamlamaktadır. İnsan idraki ile varlığının anlamını bulmak ve bir Mutlak Varlığa bağlanma dürtüsüne sahiptir. Her şeyin bir manası vardır. Ancak mananın manası veya özün özü etki ve derinliği İlâhî İradeyi – Mutlak Varlığı anlama ve bulma çabasıdır. “Tradisyonalist” – “Perennialist” temsilcilerinden Frithjof Schuon (Îsâ Nûreddin) (1907 – 1998); İslâmî değerlerin metafizik yorumlarının bir çabası olan “Bir Merkeze Sahip Olmak” kitabıyla; akıl ve karakter gelişimini bir merkeze sahip olmak ve bunun metafizik ortamında ki yansımalarını anlatmaktadır. Kitabın Künyesi: Frithjof Schuon (Îsâ Nûreddin), Bir Merkeze Sahip Olmak, çev. Tahir Uluç, İnsan Yayınları – 664, Schuon Kitaplığı – 5, 2. Baskı 2017, 191 sayfa. Yunus Özdemir