Yazarına 97 Pulitzer ödülünü kazandırmış ABD'nin yenildiği Vietnam savaşı ve sonrası 60'lı yılları, Amerikan rüyası gören bir aile merkezinde gerçeklerin anlatıldığı roman. Din, ırk, aile ve ölümün acı verici değil normal şeyler olduğunu düşünen Roth'un hayattaki takıntıları; yahudi olmak, bir annenin oğlu ve aydın olmaktır. Toplumsal konuları ayrıksı ve ironik dille betimlemesiyle ülkesinde 'bela yaratan yazar' olarak nitelenmiş, Yahudiler ve kiliseler tarafindan eleştirilmiş, ülkemizde bir dönem gençliği kötü etkilediği gerekçesiyle, yaşadığı anne baskısıyla kurtuluşu cinsellikte ve farklı kadın bakış açılarında arayan #portnoyunferyadı eseri yasaklanmıştır. Kitabın adı 20yy'da bolca lanse edilen Amerikan rüyasından gelmektedir ve yazar bu rüyanın olmayan gerçekliğini; lise yıllarından tanıdığı, herkesin idolü başarılı sporcu, babasının eldiven fabrikasını devralan zengin ve New Jersey güzeliyle evlenen Sarıkafa Seymour Levov üzerinden anlatır. Bazı kitaplarında kullandığı ve edebi alteregom dediği Nathan Zuckermann anlatıcıdır. Kitap bütünüyle Antisemitizme takmış yazarın, dönem Amerika'sında yahudilerin yaşadıkları merkezli, Jersey'in Oldrumck bölgesinde yaşayan göçmen Italyanlar ve Irlandalılar arasında geçer. Kutsal kitaplardan alıntı misali üç bölüme ayrılır: Anımsanan cennet, Cennetten kovulma ve Yitirilen cennet. Anımsanan cennet; lise yıllarındaki arkadaşlarıyla bir araya geldiğinde efsane Sarıkafa Levov'un kardeşi Jerry'nin anlattıkları ve Levov'la küçük bir buluşma sonrasında, yaşananları sorgulamasıyla başlıyor. Arka planda dönem Amerika'sının yozlaşmışlığı, vergiler ve ırkçılık sorunsalı anlatılır. Levov'u Amerikan rüyasından uyandıran ise, asi ve Vietnam savaşı, adaletsizlik dahil pek çok konuda ülkesini suçlayan, onu pastoral Amerika'sının dışına çıkarıp bunun antitezi olan her şeyin öfkesine sürükleyen, 68'de günü gelir postaneyi bombayla uçuran kızı Merry'dir: Otorite ve savaş karşıtı, küçüklüğünden beri kekemelikten müzdarip, imtiyazlı ıssızlık dediği burjuvalardan ve dolayısıyla ailesinden nefret eden. Arada yapılan Sarıkafa/ İvan İlyiç (Tolstoy'un) benzetmesi ile madlen tadında ölümle Proust'a dokunuşlar ise iyiydi. Cennetten kovulma; aranan bombacı kız Merry merkezli, ailenin dramı ve dayanışma çabalarını anlatır. Işgali protesto eden Vietnam'da her gün bir keşişin kendisini yakmasını tv'den izleyen Merry'nin 11 yaşındaki dönemlere gidilir ve vicdan sorguları başlar. Kızının nasıl bu hale gelebildiģini sorgulayan Levov, kendisi ve ülkesini de merceğe almaktadır. 4.nesilde tükenmeye başlayan Levov'ların ülkesinde Weatherman ve Panter örgütleri çerçevesinde başlayan savaş karşıtı hareketler arasında, kızı onlardan biri olmuştur. Yıllardır aradığı kızına ulaştığında ise artık kızı Merry; kütüphanelerde yaptığı kendi sorguları sonucunda, Gandhi'nin şiddet sessizliği ile Luther'in dini sorgucu protest öğretileri arkasında ölüm orucuna yatmış Hint Caynacı müridi olmuştur. 4 kişiyi havaya uçuran ve 2 kez tecavüze uğrayan Merry'nin yahudiliğini ve burjuva karşılığını sorgulayan yıkık bir Levov vardır. Yitirilen cennet; neden Levov'ların başına bunların gelebildiģi, çevrelerindeki arkadaşlarından cinsel hayatlarına kadar ayrıntılı bir şekilde sorgulanır. Başta Yahudiler olmak üzere göçmenlere karşı önyargılar, anne Dawn'ın kardeşini okutmak için güzellik yarışmasına katılması, bol Antisemitizm sorguları! Arada yahudilerin sünnet derilerini İrlanda'ya gönderip biriktererek yeni rahipler yapma esprisi ile Sheakspeare ile Walter Scott'ın Levov'lar gibi eldivenci oğulları olması gibi bilgiler güzeldi. Esere 20yy'ın refah ve mutlu aile yaşamı vaatlerine yakılmış edebi bir ağıt denebilir belki. Bol mesajları arasında, her şeyin göründüğü gibi ve sistem sorgularının kötü OLMADIĞI söylenebilir. Bazı yerlerde eldivenci ailenin işinin aşırı ayrıntılı ve tekrarlanan bol sorulu anlatım; bu tür güzel ve nitelikli edebiyat içerisinde affedilebilir doğrusu. Okurlarını yaptığı sorgularla kendinden nefret ettirmeyi hedefleyip motivasyon sağlayan yazarı okumaya Zuckermann serisi üçlemesi ve Faulkner'dan etkilenerek yazdığı iç monolog ağırlıklı, erkek ergenlerin toplumsal baskılar altındaki cinselliğini nitelediği #portnoyunferyadı ile devam edeceğim.

Pastoral AmerikaPhilip Roth · Ayrıntı Yayınları · 200877 okunma

·

114 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hayat Bu