Damolla Âlimcan el-Barudî #kitapyorumum
Damolla Alimcan el-Barudi - Yusuf Akçura
Yusuf Akçura, Kazan doğumlu, gazeteci, tarihci ve fikir adamıdır. Rusya Türklerinin liderlerinden olan Akçura, Birinci Dünya Savaşı ve İstiklâl Savaşı yıllarında aktif rol üstlenmiş, TBMM'de milletvekilliği ve Türk Tarih Kurumu Başkanlığı yapmış önemli bir isimdir.
Prof. Dr. Ahmet Kanlıdere tarafindan cevrilen ve onemli katkılar sunulan ve Yusuf Akçura' nın fazla bilinmeyen eserlerinden biri olan Damolla Alimcan el-Barudi, hem Akçura külliyatının hem de Türk Eli Aydınlanması Kitaplığı'nın bir parçası olarak kabul edilebilir. Kazanlı bir eğitimci, medrese tahsili almış, eski kültüre vakıf yenilik taraftarı aydın bir din adamı olan Alimcan Barudi, Yusuf Akçura'nın Paris'teki eğitimini tamamlayıp Kazan'a döndüğü ve dini reform hareketlerine ilgi duyarak Kuzey Türklüğünde bunun karşılığını aradığı bir dönemde karşısına çıkmıştır. Muallimlik görevine Barudi'nin medresesinde başlayan Akçura, onu büyük bir mektebin önderi olarak görmüştür.
Barudi, 1901'de Muhammediye Medresesi adıyla tanınan ünlü medresesini kurar.Barudi yeni kurduğu bu medresede klasik medrese eğitim anlayışını yıkarak, kelam ve mantık derslerini müfredat dışı bırakır. Medresede Türkçe ve Rusça eğitimine önem verir. Barudi böylece medreselerin modernlestirilmesinin önünü açar. Muhammediye Medresesi giderek ünlenir ve Kuzey Kafkasya, Türk Eli, Sibirya ve Kazak bozkırlarından öğrencileri kendine çekerek, Hüseyin Yamaşev, Mecit Gafuri, Ali Asgar Kemal, Kerim Tinçurin, Sultan Abeşi gibi önemli kişiler yetiştirir.
Milli bilinç uyandırdığı gerekçesiyle Barudi, misyoner ve tutucu Rus çevrelerinden tepki görmeye başlar. Türk Milli Mücadelesi esnasında, Anadolu'da Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde yürütülen bağımsızlık savaşında, Avrupa ülkelerine tepki gösteren Barudi, müftü sıfatıyla Stalin'in Yardımcısı Dimanşteyn ile de görüşerek Türkiye'ye yardım edilmesini ister.
Yusuf Akçura'nın, Damolla Alimcan el-Barudi' nin hayatını konu edindiği kitapta, Prof. Dr. Ahmet Kanlıdere de harika bilgiler sunuyor.
Böylece 2023 okumalarına güzel bir kitapla başlamış bulunuyoruz. Yeni yılda herkese keyifli okumalar diliyorum...
