Hürriyet Kasidesi
Namık Kemal divan şiirine karşı olan biridir. Hürriyet Kasidesi ise dönemin " oluşturulmak istenen veli insan tipinin manifestosu" niteliğinde bir metindir.
Tanzimatla birlikte başlayan kırılmanın ferdi boyutta ve toplumsal boyutta nasıl yankı bulması gerektiğinin altını çizdiği için HK son derece önemlidir. Hatta bir metinle tanzimat edebiyatını başlat deseler bu Hürriyet Kasidesidir. Çünkü ete kemiğe bürünmüş bir şekilde yeni bir zihniyetin karşımıza çıktığını kolaylıkla görebiliriz.
☆☆Manifestonun Hususları☆☆( aslında bir kişinin sahip olması gereken hususlardır. Eğer bir şey için varlık feda edilecekse bu hususlar için feda edilmeli)
1》Sosyal İdealler 1-14 beyitler arası
2》Tarih Duygusu 15-17 beyitler arası
(Osmanlı geçmişini bilmiyor. Bugün Göktürklerle, Anadolu Selçuklularla ilgili neredeyse tüm bilgiler Cumhuriyet zamanında yapılan araştırmalar sonucu bulunmuştur. Osmanlı aydınları bu araştırmaları pek önemsememiş. Çabuk geçmişini unutan, önem vermeyen bir Osmanlı aydınları karşımıza çıkıyor. Araştırma gayesi yok. Anadolu'ya geldik ve gözümüzü batıya çevirdik Anadolu'da selçuklu'dan kalma bakiyeler çok sıradan eserler varken Edirne İstanbul Bursa çevresinde daha dolu eserler vardır. Osmanlı geride bıraktığı adımla pek fazla ilgilenen bir devlet değil her zaman bir ötesini batıda ararız atacağımız adımı Batıya doğru atarız kendi geçmişimize adım atıp araştırmaya lüzum görmeyiz Örneğin Göktürk anıtlarımızı bizler değil yabancı bir araştırmacı tarafından araştırılmıştır.
3》Ferdiyet Şuuru/ Ferdi kahramanlık 18-24 beyitler arası
4》Hürriyet Sevdası 25-31 beyitler arası
Hürriyet Kasidesi
1. Beyit
"Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selâmetten
Çekildik izzet ü ikbâl ile bâb-ı Hükûmet’ten"
(Çağın değer yargılarının doğru yoldan ve samimiyetten sapmış görerek biz de kendi arzumuz ve saygınlığımızla Hükümet kapısından ayrıldık)
Tanzimat Fermanı'nın tüm maddelerini bu beyitte özetliyor. Bu fermandaki maddelerin ne kadar ihtiyaç olduğunu özetliyor. Bu Asır itibarıyla artık işleyen müesseselerin hiçbirinin önemi kalmadığını rüşvetin yolsuzluğun hukuksuzluğun alıp başını gittiği bir dönem olduğunu ve ve artık şerefli izzetli şahsiyeti olan bir şahsın artık bu hükümet kapısında hiçbir işinin olmaması gerektiğinin altını çiziyor. (Eski şairler Devlet Kapısına yaklaşmayı arzu ederler. Halktan, halkın sorunlarından uzaklaşır ve baştaki yöneticinin gözüne girmeye çalışır. Divan şairleri dini çok fazla önemsediklerini söyleseler de divanlardaki Tevhid ile padişaha övgü arasındaki beyit sayıları bile bu çelişkiyi göz önüne serer.) Namık Kemal bu yüzden artık şairlerin üstünde düşen bir görevinin olduğunu ve bu görevi için şiir yazmaları gerektiğini söyler. Işlenmeyen müesseseler, bozuk düzen dönemin yönetim ve yöneticisine olan güvensizlik divan şiiri eleştirisi bu beyitte karşımıza çıkar.
2. Beyit
"Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten
Mürüvvet-mend olan mazlûma el çekmez iânetten"
(Kendini insan bilenler halka hizmet etmekten usanmazlar; mürüvvet sahibi olanlar zavallılara yardım etmekten kaçınmaz)
Temel meselemiz Millete hizmet×Ezen ilişkisi yok etmek.
Bizim seçtiğimiz ya da kurumun başına getirdiğimiz kişi bize hizmet için mi yoksa bizim sahibimiz mi olacağı problemi. Ezilen halk, ezen yönetim
Namık Kemal bu bu beytinde hükümetten halka hizmet etmesini onun sorunlarını sırtlanmasını ister. Namık Kemal "Asıl gaye millete hizmetse yanında olup canla başla çalışalım ferdi olarak bize düşen budur fakat gaye başka bir şeyse seninle işim yok." demektedir aslında.
3. Beyit
"Hakir olduysa millet, şânına noksan gelir sanma
Yere düşmekle cevher sâkıt olmaz kadr ü kıymetten"
(Eğer millet şimdilerde hor görülmüşse onun şanına bir noksanlık geleceğini sanma; cevher yere düşmekle değerinden, özünden bir şey kaybetmez)
Birbirimizi terk etmek / ben iyi konumdayım(yönetici) artık sana yüz çevireceğim bakmayacağım demek değildir. Senin var olma sebebin millete hizmet etmek olmalıdır. Servetin, malın, imkanın varsa millete hizmet etmek için kullanman lazım. Eğer millet ile hükümet arasındaki bu makas açılırsa millet= zavallı, devlet= zalim konumuna düşer.
Cevher neden millet?
Şiirin tamamını okudukça devletin vatanının bayrağın vs hediyelik geçici/ hikaye önemli olan millettir. Millet olmadan bu değerlerin hiçbirinin önemi yok. Devlet yıkılır yerine yenisi kurulur, vatan dediğin toprak parçası. O toprak parçasını devlet yapan milletin ta kendisidir. Millet neredeyse orası vatan olur.
4. Beyit
"Vücûdun kim hamîr-i mâyesi hâk-i vatandandır
Ne gam râh-ı vatanda hâk olursa cevr ü mihnetten"
(Vücudun mayası vatan toprağıdır, bu bakımdan vatan yolunda acı ve sıkıntı çekerse bundan üzüntü duyulmaz)
Birinin uğuru için varlığından vazgeçeceksen bu millet ve milletin menfaati için olmalıdır. Divan şairi ise sevgili için varlığından vazgeçer.( Divan edb eleştiri)
Asırlarca varlığını terk edip Ulvi bir reele varmaya çalışan on binlerce Şair var fakat bir tanesinin derdi millet değil. Şirin Leyla vsdir. Namık kemal buna karşı çıkar. Bu beyit başlı başına Divan şiirine saldırıdır.
Aynı zamanda ne için varlığından vazgeçmen gerektiğinin bilincine var artık. Asırlardır sevgili için kendinden geçtin artık gel millet için varlığından vazgeç der NK.
5. Beyit
"Mûini zâlimin dünyâda erbâb-ı denâ’ettir
Köpekdir zevk alan sayyâd-ı bî-insâfa hizmetten"
(Dünyada zalimin yardımcısı aşağılık kişilerdir. İnsafsız avcıya hizmet etmekten zevk alanlar ancak köpeklerdir)
Namık Kelamin demek istediği; Burada benim söylediğim hususlar doğrultusunda hareket etmeyeceksen sen çoktan avcının hizmetkarı olan köpeğisin.(şahsi çıkar/ menfaat)
Avcı av köpek örneğinde olduğu gibi. Avcı, avı yaralar fakat köpek onu yakalamak için koşar yorulur en sonunda (kendi varlık kategorisindeki canlıyı ) öldürür ve avcıya getirir. karşılığında Avcıdan bi parça kemik alır.
Köpek zalime hizmetten vazgeçmelidir. Tabi bu vazgeçiş bazı menfaatleri de kapsıyor. Böylelikle ferdi kahramanlık olunabilir.
6. Beyit
"Hemân bir feyz-i bâkî terkeder bir zevk-i fâniye
Hayâtın kadrini âli bilenler hüsn-i şöhretten"
(Hayatın değerini şöhretin güzelliğinden ve cazibesinden üstün tutanlar hemen geçici zevklere ebedî feyizleri tercih ederler)
Asketik yaşam tarzında klasik edebiyatta ebedi hayat için herşeyden vazgeçiyorduk. Fakat Namık Kemal öteki hayat için bu dünyada bişeyler yapılması gerektiğini söyler. Bu hayatta daha bir şey yapmadan hemen geldiğin yere geri dönmek olmaz. Hiçbir şey yapmadan geri dönmek düşüncesinde olan Divan şairlerini eleştirir. Eğer şöhretten vesaire vazgeçeceksen millet yolunda vazgeç. Bu vazgeçiş zaten seni cenneti azruluyorsan ona götürür. İnsanlığa faydalı ol. Millet için fedakarlık yapmamız gerektiğinin altını tekrar çizmiş olur. Asketik Yaşam tarzını benimseyeceksen millet kendinden önce gelmeli
7. Beyit
"Nedendir halkta tûl-i hayâta bunca rağbetler
Nedir insana bilmem menfaat hıfz-ı emânetten
(İnsanlarda hayatın uzamasına bunca düşkünlük nedendir? İnsan Allah’ın kendisine verdiği emaneti koruyacağına niçin ondan menfaat beklemektedir?
Varlık sebebini düşün. Ya zalime hizmet ederek köpek olmaya devam edersin Ya da varlık sebebinin farkına varıp millete hizmet yoluna gitmezsen yine insan dışındaki herhangi bir varlıktan farkın kalmayacağının altını çizer.
8. Beyit
"Cihânda kendini her ferdden alçak görür ol kim
Utanmaz kendi nefsinden de âr eyler melâmetten
(Kendi nefsinden utanmadan başkalarının ayıplanmasından korkan kişi kendini herkesten daha alçak görür.)
Yani "toplum ve toplumsal kurallar" üzerine tekrar düşünmemiz gerektiğinin üzerinde durur. Önce kendi nefsinden utan sonra başkasından utanacak bir şey yapmazsın. Bu nefislerin toplamı toplumsal nefsi oluşturur.
Kendi öz değerlendirmemizi yapmamız gerekir. Böylelikle kendimizden başlayarak toplumu daha iyi yere getirebiliriz. Böylelikle ideal toplum/ millet oluşacaktır.
·
159 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.