Ahi EVRAN
Bir kavram olarak Ahilik, İslam dünyasında Abbasi halifesi Nasır Li-dinillah tarafından kurumlaş- unlan 'fütüvvet' kurumunun, Anatolya'da 13. yüzyıldan itibaren yerli unsurlarla donanmış bir şeklidir. Ahilik, Anatolya esnafının hayat anlayışına ve dünya görüşüne uygun olması sebebiyle daha çok esnaf arasında gelişmiş olmakla birlikte esnaf dışından da çeşitli meslek erbabını bünyesinde barındıran, Ahi Evran-1 Veli önderliğinde Anatolya'dan Balkanlar, Orta Doğu ve Kafkaslara kadar yayılan sivil bir yapılanmanın adıdır. Anatolya'daki Ahiliğin kurucusu ise Xoylu olan Ahi Evran'dır. Ahi Evran, bugün Iran sınırlarında yer alan, devrinin önemli kültür merkezlerinden Xoy (Hoy) şehrinde doğmuştur. Xoy şehri bilindiği gibi kadim bir Kürt şehridir. Ahi Evran'ın doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak birçok kaynakta yer alan 93 yıl ömür sürdüğü bilgisinden hareketle, Hicri 1261'de öldüğü göz önünde bulundurulduğunda Ahi Evran'ın 1171 yılında doğduğu anlaşılmaktadır. Anatolya'da Ahilik teş kilatının kurucusu ve 32 esnaf zümresinin piri kabul edilen Ahi Evran'ın asıl adı Mahmud'dur. Baba- sının adı ve doğum yerine nispeten Mahmud bin Ahmed el-Xoyi (Hoylu Ahmet'in oğlu Mahmut) denmiştir. Künyesi Ebu'l-Hakayık (hakikatlerin babası), lakabı Nasiruddin'dir (dinin yardımcısı). Evran ismini ise Anatolya'ya geldikten sonra almıştır. Prof. Dr. Mikail Bayram, Ahi Evran üzerine en kap- samlı eseri yazmıştır. Prof. Dr. Mikail Bayram ile yaptığım bir görüşmede, kendisi Ahi Evran'ın Kürt olduğunu iddia ediyordu. Ahi Evran'ın çocukluğu ve ilk tahsil devresi, memleketi olan Xoy'da geçmiş, gençliğinde Horasan ve Maveraünnehir'e giderek o yörede büyük üstatlardan ders almıştır. Herat'ta zamanın en büyük alimlerinden olan Fahruddin-i Razi'nin derslerine devam ederek ondan fen ve din ilimlerini öğrendi. Bir hac yolculuğu esnasında Razi'nin öğrencilerinden olan evliyalardan Şeyh Evhadüddin Hamid Kirmani ile tanıştırılan Ahi Evran, daha sonra onun talebeleri arasına katılmış ve bağlılığını Evhadüddin'in vefatına kadar sürdürmüştür. Evran, Bağdat'ta iken fütüvvet teşkilatının ileri gelen
·
31 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.