Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.35
Gönderi
406 syf.
5/10 puan verdi
Seyfettin Erşahin'in 2017 yılında yayımlanan "İslam Tarihini Anlama Kılavuzu", genel okuyucu kitlesine İslam'ın doğuşundan günümüze kadar İslam'la irtibatlı iltisaklı olarak kurulan devletlerin tarihini özetleme hedefinde.
İsminden dolayı kendisinden çok daha fazlasını beklediğim bu kitap, maalesef bir özet niteliği taşıyor. Ön sözde yazar bu kitaba "İslam Tarihine Giriş" veya "İslam Tarihi İlmihali" denilebileceğini iddia etse de, ortada siyasi tarihin özetinden başka bir şey yok. O zaman kitabın adının "Kısa İslam Tarihi" yahut "İslam Tarihi Özeti" olmasının daha doğru olduğunu düşünüyorum.
Şahsen bu kitaptan başlığına uygun bir şekilde geçmiş ve güncel İslam tarihi sorunlarını ele alması, belli soruları cevaplamasını beklemiştim; lâkin böyle bir şeye rastlamadım. Bunun tek istisnası "Hz. Muhammed'in Evlilikleri" oldu.
Öncelikle kitabın içindekiler kısmını paylaşayım:
1. Bölüm: İslam Tarihçiliği (s. 17-58)
2. Bölüm: İslâmiyet'in Doğuşu: Hz. Muhammed Dönemi (s. 59-120)
3. Bölüm: Dört Halife Dönemi (s. 121-138)
4. Bölüm: Emeviler (s. 139-160)
5. Bölüm: Abbasiler (s. 161-176)
6. Bölüm: Afrika'da Kurulan İslam Devletleri (s. 177-184)
7. Bölüm: Şii İslam Tarihi (s. 185-196)
8. Bölüm: Harici İslam Tarihi (s. 197-200)
9. Bölüm: İslamiyet'in Yayılışı: Türkler Örneği (s. 201-270)
10. Bölüm: Millî Devletler Dönemi: Günümüz İslam Dünyası (s. 271-322)
11. Bölüm: Müslümanların Başarısı: İslam Medeniyeti (s. 323-406)
Görüldüğü üzere kapsamı oldukça geniş tutulan bu kitapta konuların genişçe işlenmediği/işlenemeyeceği ortadadır. Ancak bu kadar özet ve ansiklopedik bilgi vermek yerine yazar, ele aldığı tarihi dönemlerin sorunlarını, nasıl anlaşılması gerektiğini vermeye çalışsa ismine yaraşır bir şekilde daha yararlı bir kitap ortaya çıkardı.
Kitap boyunca birçok bölümün başında önemli birçok soru soruluyor. Bu soruların oldukça etkili, çarpıcı ve derinlikli olduğunu düşünüyorum. Bu soruların üstüne kitabın ilgili bölümlerinin söz konusu sorulara göre şekillendiğini düşünsem de, maalesef bunlar sadece soru olarak kalıyor. Sorulardan sonraki konu anlatımlarının başta sorulan birçok soruyu hiç gündeme bile almadığı görülüyor. Bunlara örnek olması açısından ikinci bölümden birkaç misal vereyim (s. 59-61):
"1. Siyer çalışmaları, Hz. Muhammed'i ve onun davetini doğru anlamaya ve anlatmaya mı çalışmalı, yoksa onu tarihî bir şahsiyet olarak mı konu edinmeli?
2. Bugün biz Hz. Muhammed'i Arap kabilecilik, mezhepçilik, meşrepçilik, milliyetçilik, modernite, Avrupailiğin kıskacından kurtularak anlayıp anlatabilir miyiz?
7. Kâbe'nin tarih boyunca taşıdığı misyon, cahiliye Araplarının Kâbe hakkındaki bilgi ve uygulamaları ve Hz. Muhammed'in ona yüklediği anlam ne olmuştur?
11. Hz. Muhammed'in Medine döneminde İslam ve Müslümanlar adına gerektiğinde kuvvet kullanması savaş mıdır, yoksa cihad-gaza mıdır? Bu ikisi arasındaki fark nedir? Diğer bir yönden baktığımızda Hz. Muhammed'in eline kılıcı alması günlük hayatımızda ve kültürümüzde kullandığımız anlamda bir savaş mıdır, yoksa Allah'ın adını yüceltmek için belli bir hukuk çerçevesinde gerçekleştirilen bir görev ve faaliyet midir? Daha açık bir ifade ile Hz. Muhammed kılıcı dünyevi çıkarlar için mi, yoksa İslam'ı ve Müslümanları korumak ve İslam'ı yeryüzüne tebliğ etmek için mi kullanmak durumunda kalmıştır? Bu soruya vereceğimiz cevap bugün sıklıkla ifade edilen Hz. Muhammed ve İslam ile şiddeti özdeşleştirme iddialarına da cevap olacaktır. Kısacası Hz. Muhammed şiddet peygamberi midir, rahmet ve şefkat peygamberi mi? Onun kılıcı savunma amaçlı mı, yoksa saldırı amaçlı mı idi?
12. Hz. Muhammed Medine'de oturan Yahudi kabileleri ile nasıl bir ilişki kurmuştur? Müslümanların tarih içinde Yahudilerle ilişkileri nasıl gelişmiştir. Müslümanların dünya hâkimiyeti Yahudilere ne kazandırmıştır? Örneğin Endülüs ve Osmanlı, Yahudilere hangi imkânları sağlamıştır?
13. Hz. Muhammed'in Hristiyanlarla ilişkileri nasıl olmuştur? Tarih boyunca Müslüman-Hristiyan ilişkileri hep gerilim ve düşmanlık üzerine mi kurulmuştur? Hristiyanların İslam hâkimiyetindeki konumları ne olmuştur?
14. Hz. Muhammed'in davet ettiği İslamiyet neyi içeriyor; insanlığa bıraktığı miras nedir? İnsanlığın geneli ve özelde Müslümanlar onun mesajını farklı zaman ve zeminlerde nasıl anlayıp hayata geçirmişlerdir? Başka bir ifade ile İslamiyet dünyanın farklı coğrafyalarında, farklı çağlarda farklı insanlar ve toplumlar tarafından nasıl yaşanmış, onun değerleri nasıl ete-kemiğe bürünerek hayat tarzı ve kültür hâline gelmiştir? Bu süreçlerde Islamiyet'in temel değerleri ve ilkeleri farklı dil, renk ve ırktan insanları bir yandan milli kimliklerini korurken bir yandan da ümmet potasında nasıl kaynaştırmıştır? Hz. Muhammed'in daveti olan İslamiyet insanlığın tamamı için mi yoksa sadece Araplar için mi idi? Hz. Muhammed komşu ülkelerin hükümdarlarına gönderdiği mektuplarda esas olarak neye davet etmiştir?
15. Siyer yazımında çağlar boyu izlenen yaklaşım veya metot ne olmuştur? Acaba hep aynı mı kalmış, zamana ve zemine göre değişiklikler arz etmiş midir? Özellikle modernleşme/yenileşme döneminde Müslümanlar veya gayr-ı müslimler Hz. Muhammed'i ele alırken onu çağın insanına hitap ettirme adına gelenekten farklı bir sunuma yönelmişler midir? Hz. Muhammed'in hayatı eldeki en az on asırlık siyer kaynaklarına dayanarak yazıldığında onu asırlar öncesinin anlayışına mahkûm etmiş olur muyuz? Onun evrensel ve çağları aşan davetini ve sünnetini günümüze taşımakta yanlışlara düşer miyiz? Bunun yanında on asır önceki siyer kaynaklarına ne kadar güveneceğiz? O kaynaklar da iki ayrı kabile olan Emeviler ve Abbasilerin sansüründen geçmiş kaynaklar değil midir? Her iki dönem de birbirini suçladığına göre Hz. Muhammed'in siyerini de bu kavgalarına malzeme etmiş olamazlar mı? Emevilerin maddi-manevi baskılar ve vasıtalarla tarihî malzemeyi dönüştürmeye çalıştıkları, Abbasilerin din adına benzeri bir siyaseti izlediği bilinmektedir. Bu durumda biz bugün birbirinin hasmı iki Arap kabilesinin mücadelelerine kurban olmuş durumda mıyız?
16. Sömürgecilik çağında hâkim güçler, sömürgelerini kalıcı kılmak için Hz. Muhammed ile ilgili bazı iddialar ileri sürüp Müslümanları konuya yeniden eğilmeye zorlamışlar mıdır?"
Kitabın tek beğendiğim kısmı 10. bölüm olan "Millî Devletler Dönemi: Günümüz İslam Dünyası" oldu. Bu bölümde yazar İslam dünyasının bugünkü durumu hakkında ufak bir açıklama yapmakta, Suudi Arabistan, İran gibi İslami ülkelere değinmekte, daha sonra Hindistan, Uzak Doğu, Rusya Federasyonu, Afrika ve Balkanlarda yaşayan müslümanlar hakkında bilgiler verilmektedir.
Sonuç olarak "İslam Tarihini Anlama Kılavuzu" kitabı, geniş bir konuyu daraltmaya çalışarak özetlemek hedefinde olmuş; ancak bunu yapayım derken ortaya bir kılavuz değil, özetin özeti çıkmıştır. Söz konusu kitap, ismiyle müsemma olmamıştır. Yine de hakkını vermek gerekirse en azından İslam Tarihinin kapsamını Abbasilerden günümüze kadar getirmiş olması, kendisinin övgüyü hak ettiği anlamına gelebilir.
Bu inceleme ve bu kitaptan yaptığım alıntıları medium hesabımdan okumak için tıklayınız:
sametonurr.medium.com/7bfa3f17cc2a
·
90 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.