Dünya'nın Hali
George Orwell’ın hicvi nitelikte bir eseri olan Hayvan Çiftliği ilk olarak 1945’te yayımlanmıştır. Eser; sahiplerine isyan eden ve hayvanların eşit, özgür ve mutlu olduğu bir toplum oluşturmayı düşleyen çiftlik hayvanlarının sıra dışı hikâyesini anlatmaktadır. Bununla birlikte hayvanların isyan hareketi ihanete uğrar ve çiftlik hayal edildiğinin aksine önceki kadar kötü bir hâle dönüşür.
Hayalden hakikate sıra dışı bir iktidar mücadelesinin ele alındığı eser alegorik olarak önemli mesajlar vermektedir. Yayımlandığında Stalin döneminin eleştirisi olarak bilinen eser esasında sadece Stalin dönemi için değil, tüm otoriter ve totaliter rejimlere önemli eleştiriler yöneltmektedir. Bu nedenle Batı da dâhil olmak üzere otoriterleşme hareketlerinin gündemden düşmediği dünyada eserin eleştirileri güncelliğini devam ettirmektedir. Eserdeki metaforik olarak ele alınan her olayda insan ister istemez yakında veya uzakta bir hukuk dışı olayla bağlantı kurmaktadır.
Sovyet Rusya’nın kapitalist dünyaya verdiği ilk tavizlerden ticari ilişkilerin başlatılması da komşu çiftliklerle kereste ticareti ve şehirdekilerle yumurta ticareti olarak eserde yer almaktadır.
Eserde hayvanların lideri hâline gelen Napoleon, yanındaki Squealer ve olaylar insana o kadar yakın gelmektedir ki o ortamı bir yerlerden anımsıyormuşuz hissi uyanmaktadır. Söz gelimi Squealer, Hitler'in Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanı Goebbels’e ne kadar benzemektedir. Squealer hayvanların ikna edilmesinde ve hakikatlerin tersyüz edilmesinde sanki Goebbels’in “Yalanlar ne kadar büyük olursa insanlar o kadar kolay inanır.” sözünü uygulamaktadır.
Günah keçisi ve tarihin yeniden yazımı üzerinden önemli mesajlar verilmektedir. Otoriter rejimler, Hitler Almanya’sında Yahudi ve McCarthyciliğin hâkim olduğu Amerika Birleşik Devletleri’nde komünist gibi değişik adlar altında günah keçileri üzerinden iktidarlarını sağlamlaştırmaktadır. Eserde Snowball üzerinden günah keçisi metaforu etkili bir şekilde ele alınmıştır: Napoleon her başı sıkıştığında günah keçisi Snowball’u devreye sokmaktadır. İsimler farklı olsa da yöntemler ne kadar tanıdık gelmektedir.
Koyunlar üzerinden işlenen yardakçı metaforu otoriter rejimlerde lidere göre söylem değiştiren gazeteci ve trol ordusuna ne kadar da benzemektedir! Küçük bir eleştiriye bile müsaade edilmeyerek eleştirinin susturulması, etkisizleştirilmesi ve bastırılması sistematik olarak gerçekleştirilmektedir.
Lider kültü de eserde başarılı şekilde ele alınmıştır. Liderin tanrılaştırılması bağlamında “Napoleon Yoldaş’ın önderliği olmasaydı, gölün suyu bu kadar tatlı olur muydu?” sözü gelinen aşamayı gözler önüne sermektedir.
Herkes çok zor şartlara katlansa da yöneticiler ve onları koruyanlar bu durumdan etkilenmemektedir. Napoleon’un annelerinden ayırıp canavarları özel olarak yetiştirmesi otoriter rejimin devamı bakımından püf noktalara işaret etmektedir.
Hukuk kurallarının dejenere edilmesi, cahil grupların kim konuşuyorsa ona inanması, halkın cahil bırakılması, karar alma mekanizmalarının işlevsiz hâle getirilmesi, her eleştiri girişimini düşmanla korkutma ve bastırma, liderin zaaf ve ikiyüzlülüğünün taktik olarak nitelendirilmesi, istatistiklerle halkın kandırılması, duruma göre düşmanın değişmesi, “yanılmışız” klasiği ve liderin tanrılaştırılması gibi otoriter rejimlerin kullandığı pek çok yönteme eserde rastlanmaktadır.
Domuz üzerinden verilen mesaj, bunların insanlara benzemeye çalışması ve son kertede domuzların insanlardan ayırt edilememesi, mefhumu muhalifinden insan topluluğu yönetimlerinin de domuzlaşması ve onlardan ayırt edilemeyecek hâle gelmesi metaforunu içermektedir.
Eserin tercümesi genel olarak akıcı olmakla birlikte birkaç yerde kullanılan kelimeler dikkati çekmektedir. Örneğin “birerlekol” (s. 13), “ürküye kapıl”mak (s. 48), “tecimsel” (s. 70) ve “anafordan” (s. 106) kelimelerinin yerine yaşayan Türkçede olan kelimelerden sırasıyla “tek sıra”, “korkuya/telaşa kapıl”mak, “ticari” ve “yolsuzluk yaparak” kullanılsa bu kelimelerin kullanıldığı cümleler daha anlaşılır olurdu. Eserde, bölüm başlıklarının ve bazı kelimelerin yazılışından tırnak içerisindeki ifadelerin yazılışına kadar azımsanmayacak kadar yazım yanlışına rastlanmaktadır. En çok satılan eserler listesinde yer alan eserler genel okuyucu kitlesine hitap ettiğinden bu tür eserlerde yazım kurallarına daha fazla riayet edilmesi beklenir. Bu eserin orijinal metni olan İngilizcesinde beş adet yazım yanlışı bulana helal olsun!(alıntı) 
Hayvan Çiftliği
·
35 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.