kalp_kalp_kalp
Bir sanat eserinin 'söyledikleri'ni ahlaken onaylamak ya da onaylamamak, bir sanat eserinden cinsel heyecan duymak kadar zahiri bir durumdur. (Elbette bu eğilimlerin ikisine de çok yaygın rastlanmaktadır.) Bu ahlaki onaylama ya da onaylamamanın herhangi birisini uygun ve isabetli göstermeye yarayan gerekçeler, bir diğer tutum için de geçerlilik taşıyacaktır. Hakikaten bu değindiğimiz 'konu'nun/'özne'nin yok edilişinde elimizde bulunan tek ciddi ölçüt, herhalde erotik edebiyat, sanat olduğunu söylediğimiz filmler ya da resimler ile (daha iyi bir sözcük bulamadığımızdan) pornografi diye adlandırmamız gereken işler arasında bir ayrıma gidilmesidir. Pornografinin bir 'içeriği' vardır ve pornografik eser bizim (iğrenerek olsun, arzumuz kabararak olsun) o içerikle bağ kuracağımız şekilde tasarlanmıştır. Pornografi, hayatın ikamesidir. Fakat sanat heyecanlandırmaz; ya da, heyecanlandırırsa da bu heyecan, estetik deneyimin ölçüleriyle yatıştırılır. Bütün büyük sanatlar tefekküre, dinamik düşüncelere sevk eder. Okur, dinleyici ya da seyirci sanat eserindeki gerçek hayatla kurulmuş özdeşlikten nasıl uyarılırsa uyarılsın, nihai tepkisi (bir sanat eseri olarak sanata tepki vermesi ölçüsünde) mesafeli, dinginleştirici, kafa yorucu, duygusal bakımdan özgürleştirici, kızmanın ve onaylamanın ötesine geçirici nitelikte olmalıdır. Genet'nin yakınlarda şu düşüncesini belirtmesi ilgiye değerdir: Kitapları okurları cinsel bakımdan uyarıyorsa eğer, "demek ki kötü yazmışım, çünkü şiirsel hisler hiçbir okurun cinsel bakımdan etkilenmeyeceği ölçüde kuvvetli olmalıdır. Kitaplarım pornografik içerik taşıyorsa eğer ben bunu yadsımam. Ama zarafetten yoksun kaldıklarım da itiraf ederim"
Sayfa 38 - ne şahane zihin ama_Kitabı okudu
·
27 views
Bir sanat eseri her çeşit bilgiyi taşıyabilir, yeni (ve bazen takdire değer) tutumlar sunabilir. Dante'den Ortaçağ teolojisiyle Floransa tarihini öğrenebiliriz; ilk tutkulu melankolimizi Chopin dinleyerek yaşayabiliriz; Goya'nın resimleriyle savaşın barbarlığını, Bir Amerikan Trajedisi'yle ölüm cezasının insanlık dışılığını lanetleyebiliriz. Fakat bu sanat eserlerini birer sanat eseri olarak ele aldığımızda, onlardan edineceğimiz tatmin başka bir çeşitten olacaktır. Burada yaşadığımız, insan bilincinin niteliklerine ya da biçimlerine bağlı bir deneyimdir.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.