Cengiz isminin anlamı
Kurultay’ın yaptığı ilk iş ve asıl gayesi, Temuçin Han’ı imparator (kagan veya kaan)85 ilan etmek ve yeni Çingiz adını vermekti. Adın menşei ile ilgili olarak âlimler arasında görüş birliği yoktur. Türkçe dengiz (modern Türkçede deniz) kelimesinden türediği Pelliot tarafından öne sürülmüştür, ama Temuçin’e “deniz hükümdarı”86 demek için şayet “denizi” (“deniz gibi uçsuz bucaksız”) diye mücerret manasında almazsak, pek sebep yok gibi görünüyor. Erich Haenisch “Çingiz” adını mütereddit bir şekilde Çince Ch’eng (sadakat, dürüst, doğru) kelimesinden türetmiştir. Bu takdirde manası “en doğru hükümdar” olurdu.87 Reşidüddin Çingiz Han’ı “Ulu Hükümdar” diye yorumlamaktadır.88 E. Khara-Davan Batı Moğollarının (Oyratlar veya Kalmuklar) dilinde “Çingiz”in manasının “güçlü”, “sağlam” olduğuna işaret etmektedir.89 Khara-Davan’ın görüşüne göre Eski Moğolcada ve Temuçin’e uygulandığı şekliyle “Çingiz” hükümdarın tüm maddî ve manevî enerjisi ile gücü manasına gelmiş olmalıdır. W. Kotwicz’e göre Çingiz kelimesinin Doğu Moğollarının günümüzdeki dilinde bulunmadığını kaydetmek gerekir.90 Khara-Davan, kelimenin Çingiz Han döneminde Doğu Moğolları arasında mevcut olmuş olabileceğini, ama onun ölümünden sonra tabu hâline gelmiş olduğunu ileri sürmektedir.91
··
134 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.