Bu kitabında yazar Piri Er Anadolu'da farklı şehirleri gezerek birincil kaynaklardan Anadolu Aleviliği hakkında temel bilgileri vermeye çalışmıştır. Bu bilgileri Sünni inançla kıyaslayarak aralarındaki farkları ortaya koymaktadır. Yazarın genel kanısına göre Alevilik, İslam inancından daha çok Türklerin eski inançlarından etkilenmektedir. Yazar Alevilikle ilgili tartışmalı konuları ayrı başlıklar altında incelemiştir. Bu başlıklar şu şekildedir: Anadolu Aleviliğinde Allah, Muhammed, Ali üçlemesi Anadolu Aleviliğinde iki tür Ali vardır. Bunlardan biri gerçek tarihi kişiliğiyle Hz. Ali iken diğeri olağanüstü niteliklere sahip bir mit haline getirilmiş Ali'dir. Yazarın Alevi vatandaşlarla yaptığı görüşmelere dayanan Ali tanımlamalarında Hz. Ali'nin ilahlaştırıldığı görülmektedir. Hz Muhammed ile Hz. Ali'nin aynı nurdan yaratıldıkları ve birbirlerine üstünlükleri olmadığına inanılır. Hz. Ali Hz. Adem'den bu yana farklı donlarda defalarca dünyaya geldiğine inanılmaktadır.(Bir Reenkarnasyon inancı) Allah, Hz. Muhammed ve Hz. Ali aynı özden yaratıldığı için aynı olarak telakki edilir. Hz. Ali'nin Hz. Muhammed'den önce anıldığı da görülen bir durumdur. Pir Sultan Abdal'a ait şu sözler bunu açıkça göstermektedir: Bindir adı vardır bir adı Hızır Her nerde çağırsam orada hazır Ali padişahtır, Muhammed vezir Bu fermanı yazan Ali değil mi Yazar, bu üçleme inancının İslamiyet öncesi Türk inancındaki Güneş, Ay, Yıldız üçlemesi ile bir bağlantısının da kurulabileceğini düşünmektedir. Anadolu Aleviliğinde Halka Namazı Alevilik inancında Sünni inancına benzer bir namaz bulunmamaktadır. Aleviler Sema törenlerinde halka halinde birbirlerine secde etmektedirler. Bunun nedeni Allah Hz. Âdem’e ruhundan üflemiştir. Yani insan Allah'tandır. Allah'ın güzelliği insanın cemalindedir. Bu yüzden herkes karşısındaki kişiye secde eder fakat ona tapmaz. Aleviler Hz. Ali camide öldürüldüğü için, 12 imamı sayamayacak bir imamın arkasında namaz kılınmayacağını düşünmeleri nedeniyle camiye de gitmemekteler. Fakat yazar bunun asıl nedenini Alevi ibadetlerinin camide yapılamayacak olunmasını görmektedir. Anadolu Aleviliğinde Muharrem Anadolu Alevilerince Ramazan ayının 19-20 ve 21 . günleri yas günü olarak kabul edilip oruç tutulmaktadır. Bunun nedeni Hz. Ali'nin Ramazan ayının 19'unda yaralandıktan sonra 21 'inde Hakk'a yürümüş olmasıdır. Anadolu Alevileri için aslolan Muharrem ayında 12 gün süreyle tutulan oruçtur. Anadolu Aleviliğinde ayrıca oruç süresi 10 gün değil 12 gündür. Anadolu Alevileri orucu Hz. Hüseyin'in Kerbela'da şehit edilmesi gerekçesi ile birlikte, aynı zamanda On iki İmamlar için de tutmaktadır. Anadolu Aleviliğinde Aşure Muharrem ayının biri ile onu arası yas günü olup, onuncu gün yas biter. Onuncu gün aşure yenilip bayram edilmesi de Kerbela faciasından Hz. Hüseyin'in oğlu İmam Zeynel Abidın'in sağ olarak kurtulmuş olmasına bağlanır. Çünkü On iki imam nesli bu sayede yürümüştür Anadolu Aleviliğinde Musahiplik Musahiplik: Anadolu Aleviliğinde, inanç mensubu, ikrar vermiş, evli iki kişinin eşleri ile birlikte (dört kapılı), ahirete kadar kardeş kalacaklarına, birbirlerini koruyup kollayacaklarına, birlik ve beraberlik içerisinde yaşayacaklarına, toplumun ve dedenin huzurunda söz vermeleri şeklinde gerçekleştirilen bir sanal akrabalık türüdür Anadolu Aleviliğinde Düşkünlük Düşkünlük: Anadolu Aleviliğinde, yol mensubunun yolun yasakladığı suçlardan birisini işlemesi durumunda, meydan kararı ile suçlu bulunarak, kendisi ve musahibinin (eşleri ile birlikte) dört kapılı olarak, yoldan çıkarılmaları anlamına gelen bir cezalandırma biçimidir. Anadolu Aleviliğinde Kurban Anadolu Alevilıği'nde kurban; "tercüman" , "lokma" , "rıza lokması" gibi adlarla, kurban kesmek ise çoğu zaman "tığlamak" kelimesi ile ifade edilmektedir. Anadolu Aleviliğinde İçki Alevilikte sarhoş etmeyecek kadar içki haram değildir. Yakın zamana kadar cemlerde içki içilmesine rağmen bu gelenek artık çok yaygın değildir. Fakat cem dışında içki normal karşılanmakta ve tüketilmektedir. Bunlar dışında diğer konuları sadece başlık olarak yazıyorum. Anadolu Aleviliğinde Semah Anadolu Aleviliğinde Ateş Kültünün İzleri Anadolu Aleviliğinde Ağaç Kültünün İzleri Anadolu Aleviliğinde Tavşan Anadolu Aleviliğinde Kadın Anadolu Aleviliğinde Ölüm gibi başlıklar yer almaktadır. Fazla bilgi sahibi olmadığım Anadolu Aleviliği hakkında doyurucu içeriğe sahip bir kitap olduğunu söyleyebilirim. Yazar bizzat farklı şehirlerdeki Alevi köyleri gezerek derlediği için çok detaylı ve yaşayan bilgiler sunmuştur. Kitap konuyla ilgilenen kişiler için bir kaynak niteliğindedir..

Geleneksel Anadolu AleviliğiPiri Er · EVRAK YAYINLARI · 19981 okunma

·

133 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Akif KARAAĞAÇ