20yy'ın liberal eğilimli düşünürlerinden Derrida'nın, uzun süre suskun kaldığı ama kendi deyimiyle insanlık tarihindeki en özgün sistemlerinden olan Marksizm'e bakışını anlatan ünlü eseri. 89 Berlin Duvarının ve başta #fukuyama olmak üzere herkesin dillendirdiği Marksizmin yıkılışından sonra bir cevabı. Avrupa'da dolaşan #komünizm hayaleti ve ona karşı oluşan kapitalistlerin Fesat Birliği'ne, kendi oluşturduğu Yapıçözüm (yani dilin kurduğu özerksel hegemonyanın tortularının temizlenmesi ya da gizeminden arındırılması) eliyle denemesi. 'The time is out of joint' ünlü repliğinden başlar sökmeye Derrida, #sheakspeare 'in oyunu Hamlet'in ağzından. Ona göre; zaman menteşesinden veya zıvanasından çıkmış, ayarı şaşmış, dünya tersine dönmüştür. Böyle bir anda Marx gibi biri kuramıyla ortaya çıkmış ve her zamanki gibi dini, aristokratik ve sermaye yapısı karşısında bir Fesat birliği kurmuştur. Felsefenin Sonu eseriyle #blanchot da katılır buna ama uygulama farkıyla! Sheakspeare'in Atinalı Timon oyununda dendiği gibi artık Yeni Tanrı Altın'dır, hem hortlak hem de put. Fukuyama'nın Yeni İncil'ci retoriğı de dile gelir, kapitalizmin zaferi diye lanse edilen Tarihin Sonu kitabı. Yaşlı dünyada Batı demokrasileri sorgulanır ama nafile, insanlık için tabiri caizse iyi bir alternatif yoktur. Öyleyse, devrimin hayalini hortlatmadan devrimin ruhunu yeniden bulmak için bazı yanlarını ya da geçmişi unutmak gerekir, Marx'ın eski metinlerine de binaen. Devrimin ruhu düşsel ve zaman aykırıdır. Marx ve Hegel'in soyundan gelen #stirner 'ın ortak hayaleti ise sermayedir. Yas'tan yana çalışmak ve ruhun görüngüsü dediği bazı hayaletleri kovmak gerekir. Marx'ın Ruhların Pis Tarihi'nde dile getirdiği 10 hayaletinden (Yüce varlık Tanrı, Varlık ya da öz, Dünyanın boşluğu, İyi ve kötü varlıklar, Varlık ve krallığı, Varlıklar, Insan- Tanrı, İnsan, Halkın ruhu, Her şey) bazılarını da. Marx'ın Meta örneği bir masa üzerinden dile getirdiği, 'Meta üretimi sona erdiğinde bulutsu belirişler dediği din ile fetişin sona ereceği' sözü ise anlamlı ve incelemeye değerdir. Kapital'in cin kovmaya benzeyen açılışı, Marx'ın hayaletleriyle girdiği büyük çabasıdır aslında. Kısaca kitap; Derrida'nın Marx'tan seçtiği metinlerin yaratıcı bir okuması ve aynı zamanda onun günümüzdeki meşrutiyetini sorgulayanları da derin bir eleştirisidir. Filozofların dilde oluşan farklılıklar ile (#wittgenstein da çok yapar!) tümce yapılarını da sökerek geniş anlamlar çıkarma isteklerine uzun süre şaşırıp kalmıştım. Bu anlamda Edebiyat sanatında da örnekleri var olan Marx gibi bir değerin anlaşılma çabalarına ise şaşırtmıyor. Uzun süren sessizlikten sonra, kendi kuramının geliştirilmesini miras bırakan Marx'ı, devrim ruhuna sadık kalıp, unvansız ve partisiz yeni bir Enternasyonal öneren Derrida'nın bu çalışması, YİNE de övgüye değer! Kitap bir kolokyumda yazarın sözleri, yinelenen tekrarlar ise bu yüzden. Basımından sonra çok ses getiren bu esere yönelen diğer düşünürlerin eleştirilerini ve yazarın cevabını içeren #marxvemahdumları eserine geçiyorum.

Marx'ın HayaletleriJacques Derrida · Ayrıntı Yayınları · 200146 okunma

·

128 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hayat Bu