Teneke İnceleme(SPOİLER İÇERİR) Yaşar Kemal’in 1955 yılında kaleme aldığı bu kitabı da diğer birçok eseri gibi aydın kesim ve köylü kesim arasındaki medeniyet kavgasını anlatıyor. Yaşar Kemal’in birçok romanında olduğu gibi kitabımız Adana’nın Çukurova’sında geçiyor. Resul Efendi’nin kaymakam vekili olduğunu ve çeltikcilerle mücadelesini bize aktarmasıyla başlayan romanımız, yeni bir kaymakamın gelişiyle ana olayları anlatmaya başlıyor . Tahsilini daha yeni bitirmiş kaymakamımız Fikret Irmaklı; romanımızda batıyı,medeniyeti,bilgeliği temsil ediyor. Çukurova’daki bir kasabaya atanan kaymakamımız, düşündüğü ve hayal ettiği bir kasaba ile değil anlatılanların tam tersini görüyor. Kaymakamınıza anlatılan Anadolu; yobaz,eşkıyalarla dolu,eğitimsiz,bilgisiz bir halk. Karşılaştığı manzara ise çok daha başka. Eğitimli,nazik ve konuşmasını bilen adamlar tarafından karşılanınca kaymakamımız şaşkınlığını gizleyemiyor ve anlatılanların yanlışlığını anlıyor. Oysaki olayların çok daha ötesi vardır. Kaymakamımızı karşılamaya gelen ve çeltikciler olarak geçen karakterlerimiz, kaymakamı sadece ruskatiyelere imza basması için kullanmaktadırlar. Daha yeni atanan ve Anadolu’nun halinden bihaber olan kaymakamımız ise vatan için yararlı olan, hizmet edebileceğini düşündüğü her şeye hali hazırda izin verdiği için işin aslını fark edememektedir. Kaymakamımızın gözlerini açan eski kaymakam vekili Resul Efendi ise çeltikcilerden korkmakta,emekli olana kadar onlara karışmak istememektedir. Okçuoğlu isimli çeltikcilerden birinin bir gün köyü tamamen sular altında bırakmasıyla olaylar kızışır. Kaymakamın makamına yarıya kadar çamura batmış ve çoluk çocuk eşliğinde gelen Zeyno Ana ve köy halkını gören kaymakam küplere biner, olayın ehemmiyetinin farkına varır. Tüm ruskatiyelerdeki izini iptal eder, köye su vermez ve başına jandarma diker. Fakat bunlar yeterli gelmez. Murtaza Ağa ve çeltikcilerden birkaçının Ankara’ya gidip kaymakamı şikayeti üzerine kaymakam Kars’ın Kağızman ilçesine tayin edilir. Fakat kaymakam elinden geleni yapmış, o yıl çeltikcileri iflasa sokmuştur. Resul Efendi de bunun rahatlığıyla tekrar vekil olur. Kaymakamı ellerinde teneke olan çocuklarla uğurlarlar. Köylünün kaymakamlar karşısında kazandığı zaferin bir timsali olmuştur bu tenekeler. Kaymakamın ilk gelişinde medeniyeti temsil eden birçok ögeyi barındırması, bize bunun köylü-şehirli arasındaki mücadelelerden birinin olacağının ışığını veriyor aslında. Örneğin kaymakamın Beethoven’ın Dokuzuncu Senfonisi’nden bir parçayı mırıldanması. Ki bu mırıldanmayı köyden ayrılırken de görüyoruz.Veya memleket meselelerini tek yönlü düşünmesi,saflığı. Sadece kaymakamın aydınlığını değil, köylünün cahilliğini de romandan anlıyoruz. Örneğin, konuşma tarzları. Yaşar Kemal romanlarında halk ağzını olduğu gibi yansıtıyor, bunu bu romanda da görüyoruz. Başka bir örnek ise çeltiğin sebep olduğu sivrisineklerden korunma yöntemi olan cibinliği daha yeni keşfetmeleri. Anadolu’nun düşman işgalinden kurtulduktan sonra bile uzun bir süre devam eden ve günümüze kadar da ulaşan bu mesele, Türk romanında birçok şekilde işlenmiştir. Yaşar Kemal’in de romanlarında çok fazla değindiği bu konu, üzerine düşünülmesi gereken önemli konulardan biridir.

TenekeYaşar Kemal · Yapı Kredi Yayınları · 20179,6bin okunma

·

91 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.